Đường đi của "xoài lạ"

Truy tìm nguồn gốc xoài “khổng lồ”

 

Nói xoài lạ bởi thực tế người Việt Nam từ trước tới giờ thường chỉ quen với loại xoài cát thịt mịn quả dài, hiếm khi được nhìn thấy quả xoài nào “khổng lồ” lại tròn như loại xoài nói trên.

 

Một ngày cuối tháng 8, chúng tôi lên cửa khẩu Tân Thanh và Hữu Nghị (Lạng Sơn) để tìm hàng. Tại cửa khẩu Hữu Nghị, hàng hóa vắng hoe, người đóng hàng cũng thưa thớt. Sang đến cửa khẩu Tân Thanh, quang cảnh nhộn nhịp hơn hẳn với hàng đoàn xe tải chở hoa quả đang chờ xuất sang Trung Quốc. Tuy nhiên, trong dòng xe cộ tấp nập đó tuyệt nhiên không có một xe hàng nào chở xoài nhập vào Việt Nam.

 

Theo số liệu tại Chi cục Hải quan cửa khẩu Tân Thanh, hoa quả là mặt hàng chủ yếu được thông quan tại đây. “Có đến 90% lượng hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc vào Việt Nam là hoa quả, lượng hàng xuất của chúng ta cũng chiếm tỷ trọng tương đương như thế. Riêng xoài Trung Quốc là mặt hàng hoa quả tươi được ghi trong biểu thuế của Bộ Tài chính với mã số 08045000. Tuy nhiên, 6 tháng đầu năm nay lượng hàng này rất ít được nhập qua cửa khẩu Tân Thanh.” – Lãnh đạo Chi cục Hải quan Tân Thanh cho biết. Như vậy, có thể thấy loại xoài này được nhập vào Việt Nam không phải bằng con đường chính ngạch mà qua các đường tiểu ngạch dọc biên giới phía Bắc.

 

Để tìm hiểu ngọn ngành đường đi của loại xoài này, chúng tôi đành nhờ cậy bà chủ Phương, một người chuyên buôn hoa quả từ Trung Quốc về Việt Nam. Bà Phương lấy làm tiếc khi chúng tôi không lên sớm hơn vài ngày để bà dẫn qua bên kia biên giới vì bà vừa sang đóng hàng về. “Sang bên kia các anh sẽ được tận mắt thấy xoài Trung Quốc được tập kết như thế nào. Trung Quốc rộng bao la, loại hoa quả như xoài chủ yếu trồng ở miền Bắc, để đến được biên giới Việt Nam nó phải trải qua hàng nghìn cây số đấy.”- Bà Phương cho biết.

 

Theo các cán bộ hải quan Tân Thanh, loại xoài này được trồng phổ biến nhất ở tỉnh Quế Lâm của Trung Quốc. Thời gian trước, nó không có mặt trên thị trường hoa quả nước ta. Xoài khổng lồ chỉ xuất hiện trong thời gian gần đây từ các đường tắt trên núi xuyên qua biên giới. Với kinh nghiêm trong nghề buôn hoa quả, bà Phương cho biết: xoài được thu gom và tập kết về bên kia biên giới Trung Quốc. Vì là hàng hoa quả không chính ngạch nên trước khi được vận chuyển ra biên giới, chủ hàng phải xử lý bằng chất bảo quản để giữ cho quả tươi lâu.

 

Chỉ tính riêng quãng đường vận chuyển cả nghìn cây số ở bên kia biên giới đến khi vào được nội địa nước ta đã mất gần một tuần. Khi bày bán tại các chợ đầu mối như Long Biên vẫn có thể để cả tháng trong điều kiện bảo quản bình thường mà không hỏng. Từ những thông tin này, rất nhiều câu hỏi được đặt ra: liệu loại xoài này có được ngâm bằng các hóa chất bảo quản độc hại? Nó là giống lai tạo hay biến đổi gien ? (Vì quả to khổng lồ). Ăn loại hoa quả này ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe? Chúng tôi đã cố gắng đi tìm câu trả lời từ cơ quan chức năng.

 

Chất lượng xoài mới ai quản lý?

 

Thịt xoài luôn cứng, giòn dù xanh hay chín.

Chúng tôi đã đến Tổ kiểm dịch thực vật chốt ngay đầu cửa khẩu Tân Thanh để có thêm thông tin về chất lượng loại xoài này. Tuy nhiên, khi nghe đề cập đến ảnh hưởng của xoài đến sức khỏe, tổ này cho rằng nó là trách nhiệm của tổ kiểm dịch y tế. Chúng tôi tìm đến tổ kiểm dịch y tế họ lại cho rằng hoa quả là lĩnh vực của tổ kiểm dịch thực vật, họ chỉ có trách nhiệm đối với động vật thôi!

 

Như vậy, ngay từ khâu kiểm soát đầu tiên tại cửa khẩu, cả hai tổ kiểm dịch chốt tại đây đều không ai chịu trách nhiệm về khâu kiểm tra ảnh hưởng của dư lượng thuốc bảo quản đối với sức khỏe con người (mặc dù chỉ có thể kiểm dịch được đối với hàng nhập khẩu chính ngạch).

 

Một cán bộ ở đây cho biết, nếu các loại hàng hoa quả có được kiểm dịch thì với điều kiện kỹ thuật của các tổ này cũng không thể xác định được thành phần của hóa chất bảo quản có ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào. Riêng tổ kiểm dịch thực vật chịu trách nhiệm chính kiểm dịch các loại hoa quả nhưng lại không có chức năng kiểm tra dư lượng thuốc bảo quản có ảnh hưởng đến sức khỏe con người hay không.

 

Theo phản ánh của nhiều người tiêu dùng, đối với loại xoài lạ này họ mua về chủ yếu là do thôi thúc bởi trí tò mò và thói quen thích của lạ. Tuy nhiên, không ít người đã tỏ ra lo lắng trước hiện tượng bất thường của những quả xoài khổng lồ này như để lâu xoài vẫn không thối, ăn không có vị chua, quả to bất thường... Từ những thông tin trên, rất mong các cơ quan chức năng sớm vào cuộc để có kết luận chính xác và nhanh nhất về loại xoài lạ đang tràn ngập trên thị trường hiện nay.

 

Trần Đức - Phương Thảo