Đồng hồ đá xem giờ bằng ánh nắng độc nhất Việt Nam được tu bổ ra sao?

Ngày 6/3, Chủ tịch UBND tỉnh Bạc Liêu đã giao Sở Xây dựng phối hợp cùng với sở, ngành liên quan và UBND TP Bạc Liêu hoàn thiện các bước theo quy định để sớm triển khai tu bổ di tích đồng hồ Thái Dương đang có dấu hiệu xuống cấp nghiêm trọng, nhằm tạo cảnh quan đô thị, thu hút khách du lịch đến với Bạc Liêu.

Đây là chiếc đồng hồ xem giờ bằng ánh nắng mặt trời duy nhất còn sót lại ở Việt Nam, hiện tọa lạc tại phường 3, TP Bạc Liêu.

Đồng hồ Thái Dương (còn gọi đồng hồ đá) do ông Lưu Văn Lang (còn gọi Bác Vật Lang, 1880-1969, kỹ sư ngành công chánh đầu tiên của Nam bộ được đào tạo ở Pháp) thiết kế và xây dựng khoảng năm 1913.

Tính đến nay, chiếc đồng hồ đá đã hơn 100 tuổi. Trải qua thời gian, vật liệu đồng hồ được làm từ chất liệu như đất nung và xi măng nên bị bào mòn, bề mặt bong tróc khó có thể nhận biết đầy đủ vạch phân chia các số La Mã; phần nước sơn cũng bị bong tróc, không đảm bảo mỹ quan, ảnh hưởng đến việc xem giờ;…

Theo phương án tu bổ dự kiến của UBND TP Bạc Liêu, phần mặt nền được bóc dỡ đá granit hiện trạng, đào hố khai quật xác định mặt bằng gốc ban đầu (hố khai quật có đường kính dự kiến 12m và chiều sâu 1m).

Sau khi xác định được mặt bằng ban đầu mới tiến hành xử lý móng và đổ bê tông mặt nền làm bậc tam cấp đi xuống, dựng hàng rào bảo vệ và hệ thống thu nước, chống ngập.

Với chiếc đồng hồ, vệ sinh bề mặt và phục chế theo hiện trạng chất liệu bằng đất nung với một số bước cụ thể, kỹ lưỡng đảm bảo vẫn giữ được giá trị bảo tồn là ý tưởng về cách xem thời gian dựa trên ánh nắng mặt trời.

Ngoài ra, có thể bố trí hệ thống chiếu sáng nghệ thuật lên đồng hồ; trồng hoa, cây cảnh tạo cảnh quan và cắt tỉa cây xanh xung quanh để có ánh nắng chiếu vào đồng hồ.

Kinh phí dự kiến tu bổ chiếc đồng hồ đá khoảng trên 800 triệu đồng.

Theo tư liệu, chiếc đồng hồ đá được xây dựng bằng gạch thẻ, bề mặt được ốp bằng gạch tàu. Trên bề mặt đồng hồ có 3 phần: Phần ở giữa là một gờ cao khối hình chữ nhật nhô ra phía trước; 2 phần còn lại là khối hình vuông cân đối ở 2 bên, có vạch số La Mã từ I đến XII để chỉ giờ.

Khi ánh sáng mặt trời chiếu vào gờ cao sẽ chia mặt đồng hồ làm 2 mảng sáng - tối. Lằn ranh giới giữa 2 mảng sáng - tối này chính là kim chỉ giờ của đồng hồ. Độ sai lệch của đồng hồ này so với đồng hồ thông thường chỉ khoảng 5-7 phút.

Năm 2006, UBND tỉnh Bạc Liêu quyết định xếp hạng chiếc đồng hồ Thái Dương là di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh cần được bảo tồn và phát huy giá trị hiếm có.