Đội tìm kiếm hài cốt liệt sĩ: Nguyện vọng duy nhất là đưa đồng đội về nhà

Chiều 27/7, Thủ tướng Phạm Minh Chính cùng đoàn công tác của Chính phủ tham dự buổi gặp mặt các đội tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ. Sự kiện được tổ chức nhân dịp kỷ niệm 75 năm ngày Thương binh, Liệt sĩ (27/7/1947-27/2/2022).

Buổi gặp mặt cùng có sự tham dự của ông Phan Đình Trạc, Trưởng ban Nội chính Trung ương; ông Nguyễn Văn Nên, Bí thư Thành ủy TPHCM; ông Đào Ngọc Dung, Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH cùng lãnh đạo các Bộ, ngành, UBND TPHCM và lực lượng quân đội tại các quân khu trên cả nước.

Tại hội nghị, đại diện các đội tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ bày tỏ sự xúc động khi nhìn lại quá trình đi tìm những người con ưu tú của đất nước, không tiếc thân mình cho hòa bình, độc lập dân tộc. Dù còn nhiều gian nan, vất vả, nhưng họ cùng chung câu hứa sẽ nỗ lực hết mình để bù đắp một phần đau thương, mất mát của những gia đình liệt sĩ và thể hiện đúng với đạo lý "Uống nước nhớ nguồn".

Trách nhiệm và mệnh lệnh từ trái tim

Tại hội nghị, Thượng tá Thào Mí Dính, Đội trưởng đội tìm kiếm và quy tập hài cốt liệt sĩ, Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Hà Giang, thông tin, trong cuộc chiến bảo vệ độc lập, chủ quyền của đất nước, nơi đây diễn ra các trận đánh ác liệt kéo dài. Theo thống kê, 16 sư đoàn, 4 lữ đoàn cùng các lực lượng vũ trang tại địa phương đã tham gia chiến đấu bảo vệ đường biên giới đi qua tỉnh.

Sau cuộc chiến, Hà Giang cũng là nơi chịu hậu quả nặng nề của bom mìn, nhiều nơi ô nhiễm chất nổ nặng. Đặc biệt, tỉnh cũng là nơi có nhiều chiến sĩ hy sinh qua các cuộc chiến đấu mà chưa tìm thấy hài cốt.

"Công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ còn có nhiều khó khăn do công tác bàn giao, lưu trữ hồ sơ, danh sách, sơ đồ mộ chí trước đây còn chưa chặt chẽ, nhiều thứ thất lạc, hư hỏng. Số lượng bộ đội hy sinh ở chiến trường Vị Xuyên chưa được quy tập còn tương đối lớn", Thượng tá Thào Mí Dính chia sẻ.

Kể lại những câu chuyện trong quá trình tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ, Thượng tá Thào Mí Dính cho biết, khi tìm thấy một phần xương, cả đội cùng nhau đào từng tấc đất, hốc đá không quản thời gian sáng hay tối. Trong công tác rà phá bom mìn, những hy sinh, mất mát của các cán bộ, chiến sĩ cũng là điều không tránh khỏi.

Thượng Tá trần Chí Công, đội tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ tại Campuchia, Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Long An, thông tin, thời gian qua, đội đã nỗ lực để đưa hơn 10.000 hài cốt liệt sĩ từ các tỉnh, thành nước bạn hồi hương. Công tác khảo sát, tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ từ nước bạn luôn được thực hiện thường xuyên, liên tục.

"Chúng tôi biết hành trình đưa các bác, các anh về đất mẹ còn rất gian nan, vất vả. Dù vậy, chúng tôi xin hứa sẽ luôn giữ quyết tâm cao nhất, góp một phần nhỏ sức lực vào nhiệm vụ thiêng liêng này để xoa dịu phần nào đau thương, mất mát của những người mẹ, người vợ, người con đang chờ ngày đêm", Thượng tá Công khẳng định.

Chia sẻ về những khó khăn, gian khổ trong quá trình tìm kiếm mộ liệt sĩ, Thượng tá Nguyễn Huy Toàn, đại diện đội tìm kiếm và quy tập hài cốt liệt sĩ tại Lào, cho hay, nhiều hài cốt đã phân hủy nặng, gây khó khăn cho quá trình tìm kiếm. Mặt khác, tại nhiều nơi, địa bàn tìm kiếm rộng, hiểm trở khiến công việc tìm kiếm hài cốt liệt sĩ bị ảnh hưởng.

"Chúng tôi từng tới những nơi là trận địa khốc liệt khi xưa, nay nhiều năm không người qua lại, với nguyện vọng duy nhất là đưa đồng đội về với đất mẹ. Khi tìm thấy đồng đội đã nằm xuống bên nước bạn, chúng tôi lần nào cũng dâng trào cảm xúc, giống như tìm thấy chính người thân của mình", Thượng tá Nguyễn Huy Toàn bày tỏ.

18 cán bộ, chiến sĩ hy sinh khi tìm kiếm hài cốt liệt sĩ

Báo cáo tại hội nghị, Thượng tướng Đỗ Căn, Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam cho biết, những năm qua, công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ được triển khai đồng bộ, toàn diện, có chiều sâu. 

Từ năm 2013 đến nay, Bộ Quốc phòng đã tổ chức 23 đội tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ với tổng quân số 1.007 người thực hiện nhiệm vụ trong nước và ở Lào, Campuchia. Các đội tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ có 125 sĩ quan, 556 quân nhân chuyên nghiệp, 326 hạ sĩ quan.

Trong đó, 8 đội làm nhiệm vụ tại 18 tỉnh, thành của nước Lào, 11 đội làm nhiệm vụ tại 25 tỉnh, thành của Campuchia và 4 đội lâm thời làm nhiệm vụ trong nước. Ngoài lực lượng chuyên trách, các đơn vị, địa phương trong nước sẽ thành lập lực lượng hoặc trưng dụng lực lượng, phối hợp các tổ chức, cá nhân để triển khai tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ khi có thông tin về phần mộ.

Bộ Quốc phòng nhìn nhận, quá trình tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ còn gặp nhiều khó khăn do thời gian chiến tranh ác liệt kéo dài trên phạm vi rộng, số lượng hài cốt liệt sĩ chưa được tìm thấy còn lớn và thời gian chôn cất đã lâu. Bên cạnh đó, hồ sơ lưu trữ, danh sách, sơ đồ mộ chí phần lớn đã thất lạc, thông tin về mộ liệt sĩ ngày càng ít, độ chính xác không cao và địa hình tự nhiên thay đổi theo thời gian.

Trong quá trình làm nhiệm vụ, Bộ Quốc phòng cho biết, công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ được nhiều cơ quan, đơn vị, địa phương và nhiều tổ chức, cá nhân quan tâm, tham gia. Tuy nhiên, việc quản lý và lưu trữ hồ sơ, tài liệu còn thiếu tính hệ thống, liên tục.

Xuyên suốt quá trình tổ chức lực lượng tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ từ năm 1994 đến nay, các đội đã tìm được 84.139 hài cốt, phần mộ. Trong đó, hơn 18.500 hài cốt liệt sĩ được tìm thấy tại Lào, hơn 20.700 hài cốt được tìm thấy tại Campuchia và hơn 44.800 hài cốt liệt sĩ trong nước.

Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, 18 cán bộ, chiến sĩ đã hy sinh, 92 người bị thương và 26 người mắc bệnh hiểm nghèo.

Căn cứ tình hình thực tiễn, Bộ Quốc phòng đề nghị Thủ tướng chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương tiếp tục quan tâm, tạo điều kiện phối hợp, giúp đỡ các lực lượng của quân đội thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm, hài cốt liệt sĩ. Bộ Quốc phòng cũng mong muốn được giao rà soát, đánh giá những vướng mắc, bất cập liên quan đến thực hiện chế độ, chính sách và công tác bảo đảm đối với lực lượng tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ trong thời gian tới.