Doanh nghiệp "khóc ròng" vì phương án bồi thường đất của huyện Hàm Tân

Tòa án nhân dân tỉnh Bình Thuận vừa thông báo thụ lý vụ án hành chính sau khi tiếp nhận đơn kiện của Công ty TNHH Thương mại Đại Thuận Phát - một doanh nghiệp nuôi trồng thủy sản trên địa bàn tỉnh.

Cụ thể, Công ty Đại Thuận Phát kiện UBND huyện Hàm Tân về quyết định phê duyệt phương án bồi thường do Phó chủ tịch UBND huyện Hàm Tân Nguyễn Văn Ty ký ngày 20/3.

Doanh nghiệp kẹt trong dự án treo

Trong đơn kiện, Công ty Đại Thuận Phát cho biết giai đoạn 2004-2005, doanh nghiệp được UBND tỉnh Bình Thuận cho thuê hơn 87.000m² đất tại xã Sơn Mỹ (huyện Hàm Tân) để đầu tư dự án nuôi tôm kết hợp trồng rừng. Thời hạn thuê đất là 49 năm.

Tuy nhiên, mặt bằng địa phương giao cho doanh nghiệp không hoàn toàn "sạch". Quá trình nhận đất, doanh nghiệp phải kiểm đếm, đền bù thêm phần đất đang có các hộ dân sử dụng với tổng diện tích 13.000m2. Sau khi có mặt bằng sạch, công ty đầu tư xây dựng khu nuôi tôm và khai thác trong khoảng 5 năm.

Năm 2011, UBND tỉnh Bình Thuận ra quyết định thu hồi phần đất mà Công ty Đại Thuận Phát đang sử dụng để giao lại cho Tổng công ty Đầu tư phát triển đô thị và khu công nghiệp Việt Nam (IDICO) thực hiện dự án Khu công nghiệp Sơn Mỹ I.

Tuy nhiên, dự án khu công nghiệp sau đó đình trệ vì chủ đầu tư gặp khó khăn tài chính. Cũng từ đó, Công ty Đại Thuận Phát hoạt động lay lắt với quyết định thu hồi đất "treo trên đầu".

Ngày 5/1/2018, Ban quản lý Khu công nghiệp tỉnh Bình Thuận cấp chứng nhận cho Công ty TNHH Đầu tư Xây dựng và Kinh doanh kết cấu hạ tầng Khu công nghiệp Sơn Mỹ (IPICO) làm chủ đầu tư xây dựng Khu công nghiệp Sơn Mỹ I (thay thế IDICO).

Ngày 30/8/2022, UBND tỉnh Bình Thuận và IPICO tổ chức lễ khởi công dự án Khu công nghiệp Sơn Mỹ I tại xã Sơn Mỹ, huyện Hàm Tân.

Theo IPICO, thời hạn hoàn thiện toàn bộ hạ tầng khu công nghiệp dự kiến vào năm 2025. Tuy nhiên, gần 3 năm sau lễ khởi công, dự án Khu công nghiệp Sơn Mỹ I vẫn nằm trên giấy. Tiến độ giải phóng mặt bằng, thu hồi đất chậm chạp.

Đến ngày 20/3, UBND huyện Hàm Tân ban hành Quyết định 509/QĐ-UBND phê duyệt phương án bồi thường khi thu hồi 87.530m2 đất (đang cho Công ty Đại Thuận Phát thuê) để thực hiện dự án Khu công nghiệp Sơn Mỹ I.

Theo Quyết định 509, Công ty Đại Thuận Phát chỉ được bồi thường 2 khoản là tài sản trên đất (271,6 triệu đồng) và chi phí di chuyển tài sản (15 triệu đồng). Tổng khoản bồi thường là 286,6 triệu đồng.

Các chi phí khác như tiền bồi thường về đất, tiền bồi thường chi phí đầu tư vào đất, tiền hỗ trợ… đều được xác định là 0 đồng.

Doanh nghiệp khởi kiện

Trao đổi với phóng viên Dân trí, ông Trương Hải Đăng Khoa, Giám đốc Công ty Đại Thuận Phát khẳng định, đơn vị ủng hộ chủ trương thu hồi đất để xây dựng khu công nghiệp, dù chủ trương này khiến doanh nghiệp nuôi tôm bị ảnh hưởng.

Tuy nhiên, sau khi nhận Quyết định 509 của UBND huyện Hàm Tân, lãnh đạo Công ty Đại Thuận Phát cho rằng, tổng mức bồi thường 286,6 triệu đồng là quá thấp và chưa tính đúng, tính đủ các khoản thiệt hại mà doanh nghiệp đáng được bồi thường theo quy định.

Đơn cử, doanh nghiệp cho rằng cách tính tiền bồi thường đất là 0 đồng chỉ đúng khi toàn bộ diện tích đất được giao là đất sạch, doanh nghiệp thuê đất không phải bỏ thêm chi phí giải phóng mặt bằng.

"Trên thực tế, địa phương giao đất đai cho công ty gồm cả diện tích đang có hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng. Công ty đã phải chi trả tiền bồi thường cho các hộ dân này để họ di dời, bàn giao đất", lãnh đạo doanh nghiệp chia sẻ.

Theo quan điểm của ông Khoa, nếu doanh nghiệp khi đó không đứng ra chi trả đền bù cho các hộ dân thì đến khi giải phóng mặt bằng dự án Khu công nghiệp Sơn Mỹ I, địa phương cũng phải chi tiền bồi thường.

Bên cạnh đó, lãnh đạo Công ty Đại Thuận Phát cho rằng, UBND huyện Hàm Tân xác định tiền bồi thường chi phí đầu tư vào đất là 0 đồng là chưa hợp lý. Doanh nghiệp sau khi nhận đất đã phải chi phí cho việc phát quang, hạ nền, đào ao…

Về mức bồi thường tài sản gắn liền với đất, ông Khoa cũng cho biết, UBND huyện Hàm Tân không bồi thường giá trị còn lại của hệ thống điện trung thế mà công ty đã đầu tư. Thay vào đó, địa phương xác định hạ tầng điện là hạng mục có thể di dời và chỉ hỗ trợ chi phí di dời.

Lãnh đạo doanh nghiệp cho rằng, hạ tầng điện trung thế được thiết kế chuyên biệt cho dự án nuôi tôm của doanh nghiệp và việc tháo dỡ, mang đi nơi khác là không khả thi. Do đó, khối tài sản này cần được kiểm đếm và bồi thường.

Ngày 8/4, Công ty Đại Thuận Phát có đơn khiếu nại Quyết định 509 của UBND huyện Hàm Tân. Đơn được gửi đến UBND tỉnh Bình Thuận, Thanh tra tỉnh và các đơn vị có liên quan. Tuy nhiên, khiếu nại không hiệu quả. Doanh nghiệp đứng trước nguy cơ bị cưỡng chế thu hồi đất.

Đến ngày 23/4, Công ty Đại Thuận Phát chính thức gửi đơn khởi kiện UBND huyện Hàm Tân lên Tòa án nhân dân tỉnh Bình Thuận. Quyết định hành chính bị kiện là Quyết định số 509/QĐ-UBND ngày 20/3 của UBND huyện Hàm Tân. Ngày 23/5, Tòa án nhân dân tỉnh Bình Thuận thông báo thụ lý vụ án.

Chính quyền địa phương nói gì?

Trao đổi với phóng viên Dân trí, Phó chủ tịch UBND huyện Hàm Tân Nguyễn Văn Ty, người ký Quyết định 509, cho biết, ông chưa nhận được thông báo bị khởi kiện từ tòa án.

"Cá nhân người ta (Công ty Đại Thuận Phát - PV) muốn nghĩ thế nào thì nghĩ. Còn việc UBND huyện ban hành quyết định thì phải đảm bảo trình tự, thủ tục, làm sao mà sai được", ông Ty nói và khẳng định Quyết định 509 đã ban hành sẽ tiếp tục được thực thi, không có thay đổi.

Lãnh đạo huyện cũng khẳng định địa phương đã xây dựng xong phương án bồi thường. Những kiến nghị trước đó của Công ty Đại Thuận Phát đã được Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Hàm Tân có văn bản trả lời.

Liên quan đến yêu cầu kiểm đếm, đền bù phần diện tích đất trước đó doanh nghiệp đã chi tiền trả và nhận chuyển nhượng từ người dân, ông Ty cho biết, huyện đã nắm được ý kiến đó của doanh nghiệp và đã xin hướng dẫn từ tỉnh. Thậm chí, tỉnh Bình Thuận cũng từng xin hướng dẫn từ Bộ Tài nguyên và Môi trường (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường).

Tuy nhiên, lãnh huyện Hàm Tân khẳng định không có cơ sở tính tiền đền bù đất cho Công ty Đại Thuận Phát do doanh nghiệp không cung cấp được bằng chứng về việc đã chi trả tiền đất cho các hộ dân. "Huyện đã yêu cầu cung cấp nhiều lần, nhưng công ty không cung cấp được", ông Ty nói.

Liên quan đến vấn đề này, lãnh đạo Công ty Đại Thuận Phát cho biết, việc chi trả tiền đền bù và nhận chuyển nhượng đất của các hộ dân diễn ra cách đây hơn 20 năm. Đến nay, doanh nghiệp còn lưu giữ các bản giấy viết tay khi chi trả tiền.

Căn cứ điểm e, khoản 1, Điều 95 Luật Đất đai 2024, lãnh đạo Công ty Đại Thuận Phát khẳng định đơn vị thuộc trường hợp được bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất vì mục đích phát triển kinh tế - xã hội.