ĐBQH chất vấn về "cao tốc 80km/h", Bộ trưởng GTVT hứa nâng tốc độ

Trong phiên trả lời chất vấn trước Quốc hội chiều 6/11, dù có 5 bộ trưởng tham gia trả lời nhưng đa số câu hỏi của các đại biểu được nhắm tới Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thắng vì những băn khoăn, lo ngại về hạ tầng giao thông.

Trong đó, thiết kế đường cao tốc chưa phù hợp là vấn đề được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm, đề nghị Tư lệnh ngành GTVT giải trình. 

Cao tốc chạy chậm hơn quốc lộ

"Cao tốc 80km/h", "Cao tốc 17m", hay "Cao tốc không làn dừng khẩn cấp" là cách gọi khác nhau của cùng một vấn đề. Đó là khi một dự án đường bộ được cắm biển "cao tốc" nhưng bề ngang nền đường quá hẹp, hạn chế tốc độ lưu thông và tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn.

Tại Việt Nam, một loạt dự án cao tốc Bắc - Nam mới đưa vào khai thác vừa qua đều thuộc diện này, như đoạn Trung Lương - Mỹ Thuận, đoạn từ Cao Bồ (Nam Định) đến Diễn Châu (Nghệ An) hay từ Dầu Giây (Đồng Nai) đến Vĩnh Hảo (Bình Thuận)... và nhiều dự án thuộc giai đoạn 2021-2025 đang được thi công.

Với nền đường rộng 17m, đơn vị thi công chỉ bố trí được 2 làn xe mỗi chiều, không có làn dừng khẩn cấp liền mạch. Cũng vì nền đường hẹp, các phương tiện đều bị giới hạn tốc độ 80km/h.

Ở một số đoạn tuyến như cao tốc La Sơn - Túy Loan, Nội Bài - Lào Cai (đoạn Yên Bái - Lào Cai), thiết kế đường có làn dừng khẩn cấp liền mạch nhưng lại chỉ có 1 làn xe mỗi chiều và không có giải phân cách giữa. Bề rộng nền đường có đoạn chỉ 12m, tốc độ tối đa 60km/h.

Trước thực tế trên, đại biểu Trần Quang Minh (Quảng Bình) đã chất vấn Bộ trưởng GTVT về nghịch lý đường cao tốc chỉ cho chạy 80km/h, trong khi quốc lộ 1A  lại có đoạn tốc độ tối đa 90km/h.

Đại biểu Nguyễn Văn Mạnh (Vĩnh Phúc) cũng đề nghị Bộ trưởng GTVT cho biết việc đầu tư một số tuyến đường cao tốc không có làn dừng xe khẩn cấp thì có phù hợp với tiêu chuẩn đường cao tốc hay không và giải pháp của Bộ trong thời gian tới?

Sẽ sớm nâng tốc độ lên 90km/h

Trả lời câu hỏi chất vấn của đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thắng cho biết việc đầu tư hoàn chỉnh đường cao tốc trong bối cảnh nguồn lực có hạn là rất khó khả thi. Nhiều nước phát triển cũng phải thực hiện phân kỳ đầu tư với các tuyến đường cao tốc.

Bộ GTVT cũng tiến hành phân kỳ đầu tư để đảm bảo đáp ứng yêu cầu trong bối cảnh nguồn lực có hạn.

Trong đó, Bộ ưu tiên đầu tư hoàn chỉnh các đoạn tuyến cao tốc có nhu cầu vận tải lớn như Hà Nội - Hải Phòng, các đoạn tiếp giáp với Hà Nội, TPHCM... và phân kỳ đầu tư với các tuyến có nhu cầu vận tải chưa cao.

Bộ trưởng GTVT khẳng định chỉ phân kỳ về bề rộng mặt đường, còn các tiêu chuẩn khác của đường cao tốc vẫn phải đảm bảo. Bên cạnh đó, các đoạn tuyến đều được thống nhất giải phóng mặt bằng ngay từ đầu (GPMB một lần) để thuận lợi trong việc mở rộng đường sau này.

Tư lệnh ngành GTVT cho biết tiêu chuẩn thiết kế đường cao tốc của Việt Nam đã đặt ra 4 giới hạn về tốc độ, cao nhất là 120km/h và thấp nhất 60km/h. Như vậy, các đoạn cao tốc được vận hành với tốc độ như đại biểu nêu là vẫn "đạt tiêu chuẩn".

Qua rà soát, ông Thắng cho biết những tuyến cao tốc đang quy định tốc độ tối đa 80km/h có thể nâng lên 90km/h.

"Chúng tôi đã điều chỉnh lại quy chuẩn thiết kế đường cao tốc, dự kiến quý 1/2024 có thể điều chỉnh tốc độ các tuyến cao tốc từ 80 lên 90km/h", Bộ trưởng trả lời.

Nói thêm về việc thiết kế cao tốc 2 làn đường và không có làn dừng khẩn cấp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng: "Vốn liếng ta không có nhiều nên phân kỳ đầu tư là đúng, nhưng việc phân kỳ đầu tư phải đảm bảo tối thiểu để đảm bảo an toàn giao thông".

Chủ tịch Quốc hội dẫn chứng ngay một số đoạn cao tốc Bắc - Nam vừa hoàn thành như Cao Bồ - Thanh Hóa, Thanh Hóa - Diễn Châu, theo quan sát cho thấy số lượng xe tham gia giao thông rất ít, tốc độ tối đa chỉ 80km/h và không có làn dừng khẩn cấp nên chỉ cần một xe bị tai nạn là tắc nghẽn.

"Đây là thực tế cần xem xét", theo Chủ tịch Quốc hội nói và đề nghị Bộ trưởng GTVT suy nghĩ về việc này.