Đại công trường thi công "lá chắn thép" bảo vệ vùng ngọt ở ĐBSCL

Cống âu Rạch Mọp nằm giáp xã Nhơn Mỹ (Kế Sách) và xã Song Phụng (Long Phú) tỉnh Sóc Trăng. Công trình khởi công tháng 1/2023, hiện tiến độ đạt trên 85%, dự kiến hoàn thành vào tháng 3/2025, do Ban Quản lý đầu tư và xây dựng thủy lợi 10, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) làm chủ đầu tư.

Cống âu Rạch Mọp thuộc Dự án kiểm soát nguồn nước bờ Nam sông Hậu. Nhiệm vụ của cống là kiểm soát mặn, giữ ngọt tạo điều kiện sản xuất ổn định, bền vững trực tiếp cho 19.220ha đất tự nhiên trên địa bàn các huyện: Kế Sách, Châu Thành, Long Phú, TP Sóc Trăng; giảm thiểu ảnh hưởng do hạn mặn gây ra và tạo nguồn hỗ trợ cấp nước ngọt ứng phó các đợt mặn lên cao trên sông Hậu cho diện tích tự nhiên trên 36.000ha trên địa bàn huyện Kế Sách, Châu Thành, tỉnh Sóc Trăng và TP Ngã Bảy (Hậu Giang); tăng khả năng luân chuyển dòng chảy, nâng cao hiệu quả tháo chua, rửa phèn và tiêu thoát nước môi trường trong vùng dự án.

Ông Nguyễn Hồng Hưng, Phó Trưởng ban điều hành Dự án Nam Sông Hậu, cho biết các hạng mục chính như âu thuyền, 3 trụ pin của cửa van cống, một dầm van đã hoàn thành, chỉ còn một dầm van cuối dự kiến hết tháng 11 sẽ xong rồi tiến hành lắp 2 cửa cống. Lúc đó có thể đảm bảo ngăn mặn vào cuối tháng 12.

"Quá trình thi công có gặp khó khăn về cao độ đáy sông sâu, địa chất phức tạp, từ lúc nhà thầu tiếp nhận mặt bằng và mới triển khai đã xảy ra vài vụ sạt lở ở phạm vi xây dựng cống. Từ đó, tư vấn thiết kế cũng tính toán điều chỉnh một số hạng mục để gia cố hai bờ sông", ông Hưng nói. 

Phần cống đã hoàn thành chế tạo cửa van tại nhà xưởng, các chi tiết đặt sẵn đã đưa về công trình, đang lắp đặt theo tiến độ phần thủy công.

Mỗi ngày có khoảng 70 công nhân làm việc tại công trường, một số hạng mục sẽ tăng ca đêm để hoàn thiện kịp tiến độ.

Cống âu Rạch Mọp có chiều rộng thông nước 85m, gồm 2 khoang cống mỗi khoang rộng 35m và 1 khoang âu thuyền rộng 15m; cao trình ngưỡng cống (-6m), cao trình đáy âu thuyền tại đầu âu (-4,5m) và tại buồng âu (-5m). Phần cống gồm cống hở bằng bê tông cốt thép M300, đóng mở bằng xi lanh thủy lực. Phần âu thuyền mỗi đầu dài 28m, buồng âu dài 75m; cửa van phẳng bằng thép, đóng mở bằng xi lanh thủy lực. Ngoài ra còn có các công trình phụ trợ như nhà quản lý có kết cấu móng, cột bằng bê tông cốt thép, hệ thống quan trắc giám sát tự động.

Phần âu thuyền đã lắp đặt xong cửa âu, cửa cấp nước. Xi lanh thủy lực đã vận chuyển về Việt Nam, đang tập kết tại công trường.

Theo chủ đầu tư, ngoài địa chất, quá trình thi công Cống âu Rạch Mọp còn khó khăn do công tác giải phóng mặt bằng bị chậm 7 tháng. Song với sự nỗ lực của các đơn vị, đến nay tiến độ cống đảm bảo, có thể phát huy công dụng vào mùa khô tới. 

Các hạng mục phụ trợ còn lại sẽ hoàn thành sau đó theo đúng tiến độ của dự án để đưa vào vận hành trước mùa khô năm 2025.

Công trình cống âu Rạch Mọp được xem là trọng điểm của dự án phục vụ ngăn mặn, trữ ngọt lớn ở khu vực Tây Nam Bộ với quy mô chỉ nhỏ hơn cống Cái Lớn, Cái Bé (Kiên Giang).