Đại biểu chưa hài lòng phần trả lời của Chánh án TAND Tối cao

Tại phiên chất vấn của Quốc hội sáng 17/11, đại biểu Bùi Văn Xuyền - Ủy viên Thường trực Ủy ban Pháp luật, Phó trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Thái Bình - chất vấn Chánh án TAND Tối cao Trương Hòa Bình xung quanh việc giải quyết vụ án của ông Lương Ngọc Phi (67 tuổi, trú tại Thái Bình; nguyên Giám đốc Công ty Khai thác chế biến nông sản xuất khẩu Hòa Bình).

Theo ông Xuyền, trước đây ông Lương Ngọc Phi yêu cầu TAND tỉnh Thái Bình bồi thường thiệt hại 64 tỷ đồng nhưng sau đó hai bên thống nhất bồi thường tại bản án sơ thẩm năm 2013 của TAND TP Thái Bình là 21,4 tỷ đồng. Sau hơn 1 năm bản án có hiệu lực và không được thi hành thì TAND Tối cao có quyết định hủy án và sau hơn 1 năm nữa, TAND TP Thái Bình ra bản án mới buộc TAND tỉnh Thái Bình bồi thường cho ông Phi hơn 23 tỷ đồng.

“Nhưng TAND tỉnh Thái Bình lại tiếp tục kháng cáo với lý do mình không phải bị đơn của vụ án, không có trách nhiệm bồi thường và  một số lý do khác nữa khiến vụ án tiếp tục kéo dài, gây nhiều khó khăn cho người bị oan sai. Thời gian quá dài như vậy đã là quá đủ để gây ra biết bao nỗi đau cho người dân và không thể viện dẫn bất cứ lý do nào khác để kéo dài vụ việc này nữa” - ông Xuyền thẳng thắn.

Ông Xuyền yêu cầu Chánh án TAND Tối cao nói về giải pháp gì để giải quyết vụ án này và đề nghị người đứng đầu ngành tòa án cam kết giải quyết dứt điểm vụ án trong năm 2015, không để tới khóa sau. Đại biểu cũng muốn biết nguyên nhân khiến việc giải quyết bồi thường oai sai kéo dài, trách nhiệm của các tập thể, cá nhân trong vụ việc này như thế nào, nhất là khi ngân sách phải chi số tiền bồi thường kỷ lục?

Giải quyết vụ án theo trình tự phúc thẩm

Chánh án TAND Tối cao Trương Hòa Bình cho biết đây là vụ án oan sai phải bồi thường và quá trình bồi thường phải thực hiện theo đúng quy định của pháp luật. Việc yêu cầu bồi thường được bắt đầu từ tháng 6/2006 nhưng quá trình thương lượng không đạt được kết quả nên ông Lương Ngọc Phi đã khởi kiện ra tòa.

Sau khi được xin lỗi công khai năm 2007, ông Phi nộp đơn khởi kiện TAND tỉnh Thái Bình phải bồi thường 666 triệu đồng “tổn thất tinh thần và giảm sút về sức khỏe”. TAND TP Thái Bình đã tuyên TAND tỉnh Thái Bình có trách nhiệm bồi thường cho ông Phi số tiền 666 triệu đồng và ông Phi đã nhận được số tiền này.

Sau đó ông Phi tiếp tục khởi kiện đòi bồi thường thiệt hại về tài sản. TAND TP Thái Bình đã tuyên phạt Tòa án tỉnh Thái Bình bồi thường trên 21 tỷ đồng. Tuy nhiên TAND tỉnh Thái Bình đã có công văn yêu cầu TAND Tối cao thẩm định vì căn cứ bồi thường chưa đảm bảo khách quan.

“TAND Tối cao đã có quyết định kháng nghị vì có những sai lầm nghiêm trọng do định giá tài sản, bồi thường thiệt hại khi thu giữ số lượng tài sản của ông Phi... Bản án cũ được hủy để xét xử lại. Sau đó TAND TP.Thái Bình xét xử lại, buộc TAND tỉnh Thái Bình bồi thường gần 23 tỷ đồng. Khi bản án chưa có hiệu lực thi hành thì có kháng cáo tiếp của ông Phi, nên việc giải quyết vụ việc này phải tiếp tục theo trình tự phúc thẩm”- Chánh án TAND Tối cao nói.

Chánh án Trương Hòa Bình khẳng định, hiện nay chỉ có cách giải quyết duy nhất là theo trình tự tố tụng. “Đại biểu hỏi tôi có cam kết giải quyết dứt điểm trong năm 2015 hay không, tôi xin khẳng định trình tự giải quyết vụ việc này thuộc về Hội đồng xét xử phúc thẩm và Chánh án TAND Tối cao không có quyền can thiệp. Hội đồng xét xử phúc thẩm sẽ xét xử và quyết định đúng sai. Nội dung xét xử thế nào, Chánh án không có quyền can thiệp mà chỉ có thể yêu cầu xét xử đúng pháp luật” - ông Bình nói.

Lý giải nguyên nhân khiến vụ việc chậm trễ, kéo dài, ông Trương Hòa Bình cho biết, vụ án đầu tiên đã giải quyết bồi thường xong, nhưng vụ án thứ hai đến năm 2013 ông Lương Ngọc Phi mới khởi kiện và đang được giải quyết theo trình tự tố tụng.

"Chánh án trả lời không đúng diễn biến vụ án"

Chưa thấy thuyết phục, đại biểu Bùi Văn Xuyền nhận xét tChánh án trả lời không đúng về diễn biến của vụ án.

Ông Xuyền khẳng định vụ án diễn ra từ năm 1999 và từ năm 2004 ông Phi đã khởi kiện, đòi bồi thường oan sai. Do không rõ cơ quan nào bồi thường oan sai nên vụ việc đã được đưa ra UB Thường vụ Quốc hội. Sau đó, Quốc hội đã yêu cầu tòa án phải đứng ra bồi thường oai sai cho công dân.

Theo đại biểu, lúc này, tòa án mới yêu cầu bồi thường. Vụ việc diễn ra từ năm 2004 chứ không phải 2013.

Theo ông Xuyền, năm 2013 ông Lương Ngọc Phi yêu cầu bồi thường 54 tỷ đồng, đến năm 2015 yêu cầu bồi thường 64 tỷ nhưng bản án hiện nay đang yêu cầu TAND tỉnh Thái Bình bồi thường 23 tỷ.

“TAND tỉnh Thái Bình kháng cáo nên nguyên đơn cũng kháng cáo. Đến giờ phút này, tôi cho rằng nếu tòa án tỉnh rút đơn để chấm dứt vụ án này thì nguyên đơn cũng sẽ rút đơn vì quá mệt mỏi rồi, thời gian quá dài rồi!”- ông Xuyền bày tỏ.

Phó Chủ tịch Quốc hội Huỳnh Ngọc Sơn đề nghị đại biểu Xuyền trao đổi lại sự việc này với Chánh án Trương Hòa Bình.

Chốt lại phần chất vấn, cuối buổi, Chánh án tối cao bộc bạch: "Tôi xin chân thành tiếp thu ý kiến của đại biểu. Có thể ý kiến trả lời của tôi chưa làm rõ hết ý kiến của đại biểu. Tôi xin được làm rõ thêm. Trên tinh thần chung của ngành tòa án không để xảy ra án oan sai. Đã oan sai phải bồi thường. Đối với vụ ông Phi tôi xin nhắc lại việc kết án oan xảy ra từ năm 2000. Thời điểm 2001 viện kiểm sát đình chỉ, khẳng định tòa đã làm oan ông Phi vì sau đó không có kháng nghị. Nhưng lúc đó pháp luật bồi thường oan sai chưa đầy đủ. Năm 2003 mới có nghị quyết về bồi thường oan sai. Năm 2004 ông Phi mới bắt đầu đòi bồi thường. Năm 2006 có tranh chấp xem cơ quan nào bồi thường, lên tới Quốc hội thì Quốc hội đã quyết định tòa án phải bồi thường".

Chánh án cho biết, theo Nghị quyết 388 thì việc bồi thường có hai giai đoạn. Một là bồi thường, nếu không thỏa mãn thì người thiệt hại có quyền khởi kiện ra tòa án. Ông Phi khởi kiện bồi thường việc phải ở tù đã xong. Năm 2013, mới có khởi kiện bồi thường yêu cầu thứ 2.

Dự kiến cuối tháng này hoặc đầu tháng tới TAND tỉnh Thái Bình sẽ đưa ra xét xử phiên phúc thẩm. Lỗi chậm trễ bồi thường, theo ông Bình, là do yếu tố khách quan.

Người đứng đầu ngành tòa án cam kết sẽ chỉ đạo tòa án tỉnh Thái Bình phải làm nghiêm túc, khách quan trong phiên xử phúc thẩm tới đây.

Thế Kha