Cơ quan Nhà nước sẽ được thuê nhà ở xã hội cho cán bộ khi sáp nhập tỉnh?

Dự thảo Nghị quyết thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội được Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tại phiên họp chiều 25/4.

Đề nghị không mở rộng "chuyên gia được bố trí nhà ở xã hội"

Về chính sách thuê nhà ở xã hội, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp (cơ quan thẩm tra dự thảo nghị quyết) đề nghị không mở rộng đối tượng được bố trí nhà ở xã hội là các "chuyên gia" để bảo đảm phù hợp với chính sách tập trung phát triển nhà ở xã hội cho người có thu nhập thấp. Còn đối tượng chuyên gia đã có nhiều ưu đãi theo các chính sách mới về thúc đẩy phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo.

Cơ quan thẩm tra cũng đề nghị nghiên cứu bổ sung quy định cơ quan Nhà nước được thuê nhà ở xã hội để bố trí cho công chức của mình ở, nhất là tại các địa phương thực hiện sáp nhập, tạo thuận lợi cho việc thực thi công vụ của các đối tượng này.

Từ phía đại diện cơ quan chủ trì soạn thảo, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh đồng tình đề nghị trên. Theo ông, thời gian tới, một lực lượng cán bộ, công chức, viên chức, người lao động chịu tác động khi sáp nhập đơn vị hành chính sẽ có nhu cầu nhà ở xã hội cho thuê, thuê mua, nên ban soạn thảo sẽ nghiên cứu bổ sung quy định.

Cần báo cáo Bộ Chính trị việc hoàn trả chi phí cho chủ đầu tư nhà ở xã hội

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết thêm tại dự thảo lần này, Chính phủ đề xuất cho phép Nhà nước hoàn trả hoặc khấu trừ tiền sử dụng đất; kinh phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; các khoản chi phí đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội… với những chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội.

Việc này giúp tăng tính hấp dẫn và thu hút đầu tư tư nhân vào lĩnh vực nhà ở xã hội - một lĩnh vực có vai trò an sinh nhưng không mang lại lợi nhuận cao cho nhà đầu tư.

Tuy nhiên, từ phía cơ quan thẩm tra, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Văn Liên cho biết nhiều ý kiến không đồng thuận với đề xuất này vì phạm vi ảnh hưởng rộng, trong khi điều kiện ngân sách còn hạn chế, nếu hoàn trả chi phí cho nhà đầu tư có thể tạo gánh nặng tài khóa cho Trung ương và địa phương.

Theo ông Liên, dự thảo chưa có đánh giá tác động về nguồn lực tài chính, khả năng cân đối và bố trí ngân sách để thực hiện chính sách này. Hơn nữa, trong hồ sơ trình Quốc hội cũng chưa có ý kiến thẩm định của Bộ Tài chính - cơ quan có trách nhiệm quản lý ngân sách Nhà nước.

Cơ quan thẩm tra cho rằng chính sách hoàn trả chi phí cho chủ đầu tư nhà ở xã hội là nội dung mới, chưa có trong kết luận của Bộ Chính trị về chính sách phát triển nhà ở xã hội. Do đó, nếu tiếp tục giữ đề xuất này, cần báo cáo xin ý kiến chỉ đạo từ cấp có thẩm quyền.

Ngoài ra, theo Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, việc mở rộng chính sách hoàn trả chi phí dễ dẫn tới tình trạng kê khai không đúng thực tế các khoản bồi thường, thổi giá chi phí đầu tư hạ tầng, gây thất thoát ngân sách nếu không có cơ chế kiểm soát minh bạch và chặt chẽ.

Nhưng bên cạnh ý kiến phản đối, cũng có một số quan điểm trong Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đồng ý với đề xuất trên. Dù vậy, các ý kiến cho rằng cần báo cáo Bộ Chính trị về nội dung này, đồng thời quy định chặt chẽ thời điểm hoàn trả, có thể phải đến khi chủ đầu tư hoàn thành dự án, tránh trường hợp chủ đầu tư vi phạm nghĩa vụ dẫn đến mục tiêu xây dựng nhà ở xã hội không đạt được, làm thất thoát nguồn lực mà Nhà nước đã hoàn trả.

Nhiều thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đồng tình rằng với các chính sách chưa có trong kết luận của Bộ Chính trị, phải xin lại ý kiến Bộ Chính trị.

Giải trình làm rõ hơn nội dung này, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết, hiện nay, các dự án nhà ở xã hội được miễn tiền sử dụng đất. Thực tế có một số chủ đầu tư đang có quyền sử dụng đất muốn chuyển sang làm nhà ở xã hội nhưng theo quy định thì nhà đầu tư có quyền sử dụng đất rồi lại không được miễn trừ tiền sử dụng đất.

Do đó, nếu cộng tiền sử dụng đất vào giá thành nhà ở xã hội sẽ không đảm bảo sự ưu đãi đối với người mua nhà ở xã hội vốn thu nhập thấp. Vì thế, chính sách này nhằm đảm bảo công bằng và người mua nhà ở xã hội được mua giá nhà thấp hơn.

Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề nghị các cơ quan hoàn thiện hồ sơ trình Quốc hội xem xét thông qua nghị quyết này tại kỳ họp thứ 9 theo trình tự thủ tục rút gọn tại một kỳ họp.