Chuyện ít người biết về hai chiếc xe tăng húc đổ cổng Dinh Độc Lập 42 năm trước

Ngày 30/4 lịch sử, chiếc xe tăng T54B số hiệu 843 và T59 số hiệu 390 lần lượt húc đổ cổng phụ và cổng chính (hướng chính diện), tiến vào Dinh Độc Lập. Trong đó, xe 843 bị kẹt ở cổng phụ của dinh. Một thời gian khá dài sau đó, việc xác nhận đâu là chiếc xe tăng đầu tiên húc đổ cổng chính gặp một số khó khăn. Sau đó, nhờ vào bức ảnh tư liệu của nữ nhà báo Francoise Demulder (Pháp), năm 1995, chiếc xe tăng số hiệu 390 (do trung úy Vũ Đăng Toàn chỉ huy) đã được công nhận. Ảnh: Francoise Demulder.

Những người lính trên xe tăng 390 và 843 là cán bộ chiến sĩ thuộc lực lượng giải phóng có mặt sớm nhất ở Dinh Độc Lập ngày 30/4/1975. Ảnh: Francoise Demulder, Bảo tàng LSQS.

Trước đó, vào năm 1972, xe tăng 390 lên tàu hỏa từ ga Vĩnh Yên vào Nam, tham gia cuộc tổng tiến công và nổi dậy năm 1975, sau chiến thắng 30/4 vinh dự được xếp hàng đầu trong Lễ duyệt binh mừng chiến thắng ngày 15/5/1975 tại Sài Gòn.

Đến năm 2012, cả hai chiếc xe tăng huyền thoại 390 và 843 đã được Chính phủ công nhận là Bảo vật quốc gia.

Chiếc xe tăng do Liên Xô chế tạo và viện trợ cho Việt Nam trong kháng chiến chống Mỹ.

Hiện nay xe tăng 843 vẫn còn giữ được gần như nguyên bản, chỉ thay thế một số bộ phận nhỏ do han gỉ hỏng hóc.

Còn chiếc 390 là xe tăng chiến đấu hạng trung do Trung Quốc sản xuất trên mẫu xe T54A của Liên Xô, được viện trợ cho Việt Nam năm 1969.

Sau ngày thống nhất đất nước 30/4/1975, chiếc xe tăng 390 huyền thoại tiếp tục tham gia chiến đấu bảo vệ biên giới Tây Nam, làm nhiệm vụ quốc tế trên đất bạn Campuchia và tiếp tục có mặt trong cuộc chiến bảo vệ biên giới phía Bắc 1979.

Cũng như chiếc 843, xe tăng 390 cũng đã “nghỉ ngơi” từ lâu. Đến nay, chiếc xe vẫn giữ được nguyên bản, những hỏng hóc trên xe hầu như không đáng kể.

42 năm đã trôi qua, đất nước đã có nhiều thay đổi nhưng cùng với những người lính năm nào, cả hai chiếc xe tăng đều trở thành một phần quan trọng không thể thiếu trong lịch oai hùng của dân tộc.