Chủ nhiệm UB Dân tộc Giàng Seo Phử đề xuất lập Bộ Dân tộc

Ông Phử đề nghị cho phép triển khai xây dựng dự án luật Dân tộc trong nhiệm kỳ 2016 – 2020.

Về tổ chức bộ máy, người đứng đầu UB Dân tộc đề nghị cho phép xây dựng đề án đổi tên UB Dân tộc là cơ quan ngang bộ thành Bộ Dân tộc theo nghị định 84 năm 2012 của Chính phủ. Lý do đưa ra, trong nhiệm kỳ 2011 – 2016 không còn cơ chế thành viên UB với sự tham gia của các thành viên là Thứ trưởng của các Bộ, ngành. Thực tế, ông Phử cho biết, hiện nay UB Dân độc đang hoạt động theo bộ máy cơ quan cấp Bộ.

Đây là lần đầu tiên ông Phử đăng đàn trả lời chất vấn. Phát biểu trước khi nghe những câu hỏi đầu tiên, Chủ nhiệm UB Dân tộc chân thành chia sẻ: “Làm đại biểu Quốc hội được 3 khoá, làm Bộ trưởng 2 nhiệm kỳ mà chưa lần nào tôi được trả lời chất vấn trước Quốc hội. Hôm nay dịp may này đã đến, tôi coi đây là cơ hội vàng để trình bày thêm những vấn đề của UB của lĩnh vực quản lý của mình với Quốc hội, với cử tri”.

Về các nhóm vấn đề chuẩn bị cho phiên giải trình, Bộ trưởng – Chủ nhiệm UB Dân tộc nhấn mạnh về thực trạng về thiếu đất ở, đất sản xuất của đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trong những năm qua.

Tại báo cáo, ông Phử cho biết, tổng ngân sách Trung ương hỗ trợ đất ở, đất sản xuất cho hộ dân tộc thiểu số từ năm 2002 – 2014 khoảng 9.509,410 tỷ đồng/tổng nhu cầu gần 30.000 tỷ đồng.

Tuy nhiên, sau nhiều năm thực hiện chính sách hỗ trợ, đến nay vẫn còn khoảng 360.167 hộ thiếu đất sản xuất và đất ở. Trong đó 37.199 hộ thiếu đất ở và 355.943 hộ thiếu đất sản xuất.

Một nguyên nhân được kể đến là dân số ở miền núi tăng nhanh cả về mặt tự nhiên và cơ học. Chỉ tính riêng ở khu vực Tây Nguyên sự có mặt đồng bào Kinh từ đồng bằng lên các dân tộc thiểu số khu vực phía bắc vào đã làm cho số lượng dân tộc ở đây tăng từ 15 dân tộc năm 1976 lên 43 dân tộc vào năm 2005 và đến nay đã gần đủ 54 dân tộc.

Bên cạnh đó, các giải pháp tạo quỹ đấy từ việc thu hồi đất của các dự án, doanh nghiệp, nông, lâm trường kém hiệu quả, sử dụng chưa đúng mục đích để cấp cho các hộ nghèo thiếu đất đạt kết quả thấp.

70% người di cư tự do vì lý do kinh tế

Báo cáo về vấn đề dân di cư tự do của đồng bào dân tộc thiểu số, Bộ trưởng Giàng Seo Phử dẫn số liệu chưa đầy đủ của 13/14 tỉnh vùng Tây bắc, có khoảng 13.671 hộ với 71.149 khẩu. Trong đó có cả di cư nội tỉnh, ngoài tỉnh và cả sang Lào. Các tỉnh có dân di cư tự do nhiều nhất là Điện Biên, Hà Giang, Lào Cai, Cao Bằng. Di cư tự do ngoại tỉnh chủ yếu đến các tỉnh Tây Nguyên.

Tổng số dân di cư tự do đến 5 tỉnh Tây nguyên gồm Đắc Lắc, Đắc Nông, Gia Lai, Kon Tum và Lâm Đồng từ 2005 đến tháng 3/2014 là 18.920 hộ với 72.934 khẩu.

Đời sống của đồng bào di cư tự do rất khó khăn, tỷ lệ đói nghèo cao, thiếu đất sản xuất, bệnh tật khá phổ biến, Bộ trưởng nhận xét.

Một số con số cụ thể cũng được nêu tại báo cáo, như số hộ đói nghèo của đồng bào dân tộc thiểu số là 84,7% và có đến 45,1 số hộ đang sống trong nhà tạm, 70% số hộ chưa có nước sinh hoạt, 83,5% chưa có điện sinh hoạt.

Phân tích nguyên nhân, ông  Giàng Seo Phử cho biết khoảng 70% những người di cư tự do vì lý do kinh tế, bao gồm di cư tìm việc làm và cải thiện điều kiện sống.

Báo cáo cũng nêu hiện tượng một số đối tượng di cư tự do là do phần tử xấu lợi dụng tôn giáo, tín ngưỡng để truyền đạo trái phép nhằm dụ dỗ, lôi kéo, kích động đồng bào gây rối trật tự xã hội.

P.Thảo