Chờ vốn ODA rất lâu, phải huy động nguồn lực tại chỗ để phát triển

Sáng nay 18/8, lãnh đạo 8 tỉnh, TP khu vực phía Nam đã tổ chức hội nghị chuyên đề “Kết nối giao thông các tỉnh trong vùng kinh tế trọng điểm (KTTĐ) phía Nam”. Nhiều lãnh đạo các Bộ, ngành Trung ương đã đến dự.

Tại hội nghị, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy TPHCM Đinh La Thăng cho rằng vùng KTTĐ phía Nam có vai trò đặc biệt quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế của cả nước, có đô thị đặc biệt là TPHCM. Trong những năm qua tốc độ tăng trưởng kinh tế của vùng gấp 5 lần cả nước.

“Thế nhưng sự phát triển này chưa tương xứng với tiềm năng. Hệ thống quản lý đô thị và quản lý vùng chưa theo kịp sự phát triển, chưa giúp nâng cao năng lực tăng trưởng và cạnh trạnh, nguồn lực phân tán”, Bí thư Đinh La Thăng nhận định.

Theo ông Đinh La Thăng, cơ chế phát triển còn hạn chế, các vấn đề về phát triển kinh tế xã hội, an ninh quốc phòng, trật tự an toàn xã hội, quản lý đô thị… vẫn đang xử lý theo lợi ích cục bộ của địa phương là nguyên nhân cản trở sự phát triển chung của vùng KTTĐ phía Nam.

“Lâu nay chúng ta nói liên kết vùng nhưng chưa có cơ chế điều hành thực sự. Từ đó chưa có giải pháp phù hợp. Các vấn đề nội vùng được giải quyết một cách phân tán theo lợi ích của từng địa phương. Chúng ta cứ bắt tay nhau thế thôi chứ thực tế lợi ích địa phương nào thì nghĩ cho địa phương đó. Lãnh đạo các địa phương phải đưa ra giải pháp đẩy nhanh tiến độ các dự án giao thông tốt hơn, sớm hơn. Nhưng quan trọng là dự án phải đặt lợi ích vùng lên trên hết”, ông Thăng nói.

Ông Thăng đề nghị làm sao sau buổi họp này phải có những dự án triển khai cụ thể như nâng cấp quốc lộ 22, thực hiện cao tốc TPHCM – Mộc Bài, triển khai mở rộng quốc lộ 13, quốc lộ 50…

Trong khi đó, dù đánh giá cao một số dự án giao thông lớn trong thời gian qua đã góp phần không nhỏ trong việc phát triển kinh tế vùng phía Nam nhưng Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Ngọc Đông cho rằng các dự án giao thông trọng điểm đang triển khai rất chậm so với quy hoạch.

“Tiêu biểu là đường vành đai 3, vành đai 4 ở khu vực TPHCM. Điều này gây khó khăn trong việc vận chuyển hàng hóa của các tỉnh ra khu vực cảng, đẩy chi phí vận tải lên cao. Hay như đầu tư cụm cảng Cái Mép – Thị Vải nhưng giao thông kết nối cảng còn nhiều hạn chế nên không thể khai thác hiệu quả cụm cảng này. Vùng KTTĐ phía Nam chiếm đến 60% sản lượng hàng hóa xuất nhập khẩu của cả nước nên hạn chế về giao thông ảnh hưởng lớn đến phát triển kinh tế, xã hội khu vực”, Thứ trưởng Đông nói.

Ông Đông cho rằng điểm mấu chốt là phải tìm ra điểm nghẽn của kết nối giao thông các tỉnh trong khu vực. Như việc nâng cao tĩnh không các cầu để khai thác giao thông thủy, hỗ trợ cho giao thông đường bộ là hết sức quan trọng. Đa dạng hóa phương thức vận chuyển, phát triển tốt logistic.

“Một số địa phương đề nghị kết nối tuyến metro số 1 Bến Thành – Suối Tiên đến Bình Dương, Đồng Nai, tăng kết nối để lưu thông tốt hơn. Bên cạnh đó cũng phải làm tốt các tuyến đường vành đai để đẩy nhanh tốc độ vận chuyển hàng hóa”, ông Đông nói.

Tuy nhiên, ông Đông cũng thừa nhận thực tế rằng khó khăn nhất đối với phát triển hạ tầng giao thông chính là nguồn lực và công tác tổ chức phối hợp thực hiện. Đối với các dự án giao thông thì vốn ngân sách nhà nước là chủ đạo, bên cạnh đó phải huy động vốn tư nhân.

Để huy động nguồn vốn xã hội thì Chính phủ cần can thiệp về cơ chế, chính sách và cùng tham gia một phần để việc triển khai mạnh mẽ hơn. Bên cạnh nguồn vốn, các địa phương phải phối hợp làm tốt công tác giải phóng mặt bằng thì mới có thể triển khai nhanh dự án và mang lại hiệu quả đầu tư cao.

Đồng quan điểm, Bí thư Đinh La Thăng cho rằng các địa phương phải rà soát, cập nhật và bổ sung các quy hoạch đầu tư giao thông trên địa bàn. Phải có nhiều cơ chế chính sách thu hút vốn đầu tư như hình thức PPP (đối tác công tư), BOT (kinh doanh – xây dựng – chuyển giao), BT (xây dựng – chuyển giao)… Trên cơ sở lợi ích vùng, các địa phương cũng phải thống nhất phương án đầu tư, thu hút vốn và ưu tiên dự án nào triển khai trước.

“Hiện nay chờ vốn trái phiếu Chính phủ và vốn ODA thì rất mất thời gian. Nếu không tiếp tục huy động nguồn lực tại chỗ, vốn xã hội thì rất khó phát triển hạ tầng giao thông cho vùng. Để chống tham nhũng, lãng phí cũng như ùn tắc giao thông, các dự án BOT phải thu phí tự động và công khai, minh bạch…”, Bí thư Thăng nói.

Quốc Anh