Bức ảnh liệt sĩ về Hà Nội sau 45 năm được lưu giữ ở Úc

(Dân trí) - Trong cơn mưa tầm tã ngày 29/7, gia đình một thiếu tướng ở Hà Nội đã không kìm được nước mắt khi được hai cựu binh người Úc trao lại bức ảnh em trai út - liệt sĩ Ngô Quý Toản hy sinh cách đây 45 năm tại chiến trường miền Nam.

Đó chỉ là một phần trong hành trình đi tìm lại chủ nhân 90 lá thư và nhiều kỷ vật khác của bộ đội Việt Nam trong những năm tháng chiến tranh của hai cựu binh Úc - Tiến sĩ Bob Hall (đại học New South Wave) và nhà nghiên cứu Derrill de Heer. Đây là những di vật của các chiến sĩ Việt Nam được các binh sĩ Úc và New Zealand lưu giữ trong cuộc chiến tranh Việt Nam từ năm 1966 đến năm 1971.

Gia đình liệt sĩ Ngô Quý Toàn xúc động khi nhận bức ảnh từ tay cựu binh Úc - Tiến sĩ Bob Hall

Gia đình liệt sĩ Ngô Quý Toàn xúc động khi nhận bức ảnh từ tay cựu binh Úc - Tiến sĩ Bob Hall
Đáng chú ý trong đó có một bức ảnh chụp một người lính Việt Nam, được cho là trung sĩ quân y, nhiều khả năng hy sinh vào năm 1968. Đây là bức ảnh trong cuốn phim của anh được tìm thấy trên người khi anh ngã xuống.

Cụ thể thông tin bức ảnh được mô tả lại như sau: Ngày 12/8/1968, các binh sĩ người New Zealand thuộc Trung đội 3, Đại đội W, Tiểu đoàn 4 RAR/NZ (ANZAC) đang bảo vệ chiến dịch phá vỡ địa hình vùng ven lộ giữa núi Định và núi Tóc Tiên (chiến trường miền Nam). Lúc đó, Trung đội 3 đang phục kích tại tọa độ YS330673, vị trí phục kích gần một con sông nhỏ ở phía Tây của núi Định.

Bà Ngô Thị Kim Chi rớt nước mắt khi nhìn bức ảnh em trai

Bà Ngô Thị Kim Chi rớt nước mắt khi nhìn bức ảnh em trai

Vào 14h50' hôm đó, hai chiến sĩ của Quân giải phóng Việt Nam tiến về phía khu vực mai phục. Một chiến sĩ bị bắn gục. Chiến sĩ còn lại cố gắng mang theo thi hài của đồng đội nhưng cơn mưa đạn buộc anh phải bỏ lại đồng đội. Có vết máu cho thấy anh cũng bị thương. Hai khẩu súng SKS (CKC) được tìm thấy. Ngoài ra, còn có hai quả lựu đạn và dụng cụ nấu ăn.

Một đoạn phim âm bản người liệt sĩ mang theo được tìm thấy và đã được nhóm binh sĩ New Zealand giữ lại với hy vọng xác định được danh tính liệt sĩ, cung cấp thông tin tình báo. Đoạn phim sau khi tráng cho thấy bức chân dung một chiến sĩ của Quân giải phóng và được cho là thuộc một đơn vị quân y. “Chúng tôi không biết liệu bức ảnh có phải là chân dung của người chiến sĩ Việt Nam đã chết trong trận phục kích hay không nhưng chúng tôi phỏng đoán như vậy”, một cựu binh Úc nói.

Bà Ngô Thị Kim Chi rớt nước mắt khi nhìn bức ảnh em trai

Thiếu tướng Ngô Huy Biên cảm ơn cựu binh Úc đã trao tận tay gia đình bức ảnh của liệt sĩ Ngô Quý Toàn

Sau đó, nhân viên tình báo của Đại đội W (không tham dự cuộc chạm súng) đã giữ lại đoạn phim âm bản và trả lại phía New Zealand. Ông hy vọng bức ảnh sẽ được trả về với gia đình người chiến sĩ.

Trong chương trình Cuộc sống thường ngày của VTV1 ngày 28/7 nói về hành trình trao lại các di vật của hai cựu binh Úc đã phát đi phát lại tấm hình này trên màn ảnh nhỏ; nhờ vậy người cháu (gọi liệt sĩ Toàn bằng cậu) đã xem được. Ngay sau đó, anh gửi thư cho chị Ngô Thúy Hằng (Trung tâm thông tin liệt sĩ Marin) với nội dung: “Gia đình tôi xem chương trình "Những linh hồn phiêu bạt" nói về 2 cựu chiến binh Úc chuyển giao một số thông tin đã thu lượm được trong cuộc chiến và có đăng ảnh một liệt sĩ quân hàm Binh nhất Quân y. Liệt sĩ trong ảnh khá giống với cậu tôi”.

Bà Ngô Thị Kim Chi rớt nước mắt khi nhìn bức ảnh em trai

Cựu binh Úc xác định nơi liệt sĩ Ngô Quý Toàn hi sinh trên bản đồ cho gia đình có thêm thông tin để tìm hài cốt

Nhận được bức thư trên, chị Hằng lập tức liên lạc lại và có được thông tin bước đầu về gia đình liệt sĩ trong ảnh. Sau đó, chị Hằng gọi điện cho bà Ngô Thị Kim Chi (lúc đó mới phỏng đoán có thể là chị gái liệt sĩ) đến văn phòng xác minh thông tin và nhận ảnh.

“Nhận được thông tin của chị Hằng tôi lập tức bắt xe đến Trung tâm thông tin liệt sĩ Marin. Xem bức ảnh chị Hằng đưa cho, tôi không cầm được nước mắt vì đó là cậu em út của mình (liệt sĩ Ngô Quý Toàn) đã hy sinh chiến trường miền Nam hơn 40 năm qua nhưng chưa tìm được hài cốt”, bà Chi nghẹn ngào nói.

Sau khi xác định được thông tin gia đình bức ảnh liệt sĩ, chiều qua 29/7, trong cơn mưa tầm tã của Hà Nội, hai cựu binh Úc - Tiến sĩ Bob Hall và nhà nghiên cứu Derrill de Heer - đã đến tận nhà liệt sĩ Ngô Quý Toàn ở 11 ngõ 800A, phường Nghĩa Đô, quận Cầu Giấy trao lại bức ảnh cho người thân trong gia đình.

Danh hiệu Chiến sĩ Ấp Bắc của liệt sĩ Ngô Quý Toàn
Danh hiệu Chiến sĩ Ấp Bắc của liệt sĩ Ngô Quý Toàn

Nhận bức ảnh liệt sĩ Ngô Quý Toàn từ tay Tiến sĩ Bob Hall, cả gia đình Thiếu tướng Ngô Huy Biên vỡ òa trong niềm vui hạnh phúc. Thiếu tướng Ngô Huy Biên (86 tuổi) rơm rớm nước mắt khi ngắm ảnh người em út: “Chúng tôi rất cảm ơn ông Bob Hall và Derrill de Heer đã vượt hàng ngàn kilomet từ Úc sang Việt Nam trao lại bức ảnh cho gia đình”.

Sau khi trao bức ảnh cho gia đình liệt sĩ Toàn, Tiến sĩ Bob Hall và nhà nghiên cứu Derrill de Heer lại tiếp tục hành trình vào niềm Nam tìm người thân của những di vật chiến tranh còn lại.

Quang Phong