BOT bị phản ứng vì không lấy ý kiến người dân trước khi xây dựng?

Thời gian qua, cả nước đã triển khai 68 dự án giao thông đường bộ được đầu tư theo hình thức BOT với kinh phí lên tới 208 ngàn tỉ đồng. Đây là một chủ trương tốt của Chính phủ nhằm nâng cấp cơ sở hạ tầng đường bộ và phát triển kinh tế, an ninh quốc phòng.

Tuy vậy, ngay khi đưa vào sử dụng, nhiều dự án BOT đã bị người dân phản ứng bằng nhiều cách gây ắc tắc giao thông nghiêm trọng. Tại các dự án này, xung đột giữa các doanh nghiệp vận tải, người dân và chủ đầu tư cũng làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tình hình kinh tế xã hội.

Trước thực trạng trên, Bộ GTVT cho rằng khung pháp lý về các dự án BOT còn chưa thực sự rõ ràng. Bộ GTVT cũng nhận trách nhiệm về các sự cố xảy ra vừa qua và đã thanh kiểm tra hàng loạt các dự án BOT nhằm công khai, minh bạch mọi thông tin để người dân đồng tình ủng hộ.

Phát biểu tại hội thảo “BOT - Từ góc nhìn đa chiều” diễn ra tại TPHCM vào chiều 17/10, ông Nguyễn Nhật - Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải chia sẻ: “Phải khẳng định rằng, chúng ta đã triển khai khá nhiều dự án BOT thời gian qua nhưng luật của chúng ta chưa rõ. Do đó đã xảy ra nhiều bất cập trong việc triển khai các dự án BOT thời gian qua”.

“Khi triển khai dự án, các cơ quan quản lý, chủ đầu tư chưa có kinh nghiệm nên triển khai nghiên cứu chưa hết vấn đề. Việc không khảo sát kỹ ý kiến người dân khi đưa dự án vào sử dụng nên người dân không ủng hộ. Ví dụ, dự án BOT Cai Lậy có tác động đến 13 tỉnh miền Tây nhưng lại không khảo sát ý kiến của người dân ở khu vực đó nên họ phản ứng. Bộ GTVT nhận trách nhiệm về những vấn đề trên. Hiện, Bộ cũng đã kiểm tra xem sai phạm ở đây sẽ xử lý ở đó", ông Nhật đánh giá.

Cũng theo ông Nhật, ngay sau khi phát hiện ra những bất cập, Bộ GTVT đã tích cực lắng nghe để hoàn thiện: "Từ năm 2016 đến nay, Bộ đã dừng 13 dự án BOT để xây dựng cơ chế và hoàn thiện khung pháp lý. Đồng thời, rút kinh nghiệm để các dự án sau này không tái diễn. Bộ cũng đã cho kiểm toán tất cả các dự án BOT để tính toán kỹ giá thu phí và thời gian thu phí. Tiếp đó, Bộ cũng đã cho rà soát lại tất cả các dự án BOT và giảm giá để có lợi cho người dân nhất".

Trước thực trạng đó, nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng nhà nước cần phải kiểm sát chặt hơn nữa các đề án về BOT. Việc chọn lựa các nhà đầu tư chuyên nghiệp cũng góp phần nâng cao chất lượng và tính khả thi của các công trình BOT, đặc biệt BOT về giao thông, hạ tầng.

Theo chuyên gia kinh tế Đinh Thế Hiển, không chỉ ở Việt Nam mà nhiều nước trên thế giới cũng có những dự án BOT không thành công. Những dự án này, không chỉ gây bức xúc đối với người dân mà còn là gánh nặng quốc gia.

"Do đó, để làm tốt BOT phải có một đội ngũ chuyên nghiệp và khả năng điều hành tốt. Nếu cứ nóng vội, thiếu chuyên môn thì BOT sẽ là gánh nặng cho quốc gia và người dân. Cụ thể, các dự án BOT bị phản đối vừa qua do thiếu tính chuyên nghiệp, chọn sai về địa điểm và chưa thực sự đúng nhu cầu người dân", ông Hiển nhấn mạnh.

Cùng quan điểm trên, ông Nguyễn Văn Tám - PGĐ Sở GTVT HCM cho rằng TPHCM đã luôn cân nhắc rất kỹ trước khi hợp tác đầu tư theo hình thức BOT.

"Về lĩnh vực giao thông TPHCM đòi hỏi một nguồn vốn rất lớn. Do vậy, TP luôn thực hiện bằng nhiều giải pháp, trong đó có BOT. Khi triển khai các dự án này thì TP hết sức cân nhắc, làm sao vừa huy động được nguồn vốn của DN, đồng thời phải đảm bảo khả năng chịu đựng của người dân lưu thông tham gia đóng phí", ông Tám chia sẻ.

Xuân Hinh