Bánh chưng “tại gia” giảm nửa sản lượng vì rét

Mua lá chờ… trời

Phố ga Trần Quý Cáp (Hà Nội) đã ùn ùn tập kết là dong về từ ngoài 20 Tết. Khoảng chục hàng bán lá lui sâu hơn về phía ngách tường chỗ quán nước trồi ra để tránh gió. Người bán người mua khăn áo, găng tay, bịt mặt đủ bộ. Không còn cảnh túa ra gần giữa đường, lá dong khô, hỏng vứt bỏ la liệt bước ngập chân như năm ngoái.

Bác Chương Hải Điệp (26 Trần Quý Cáp) giục người nhà chọn nhanh nắm lạt. Cuộn lá 40 tàu buộc giữa xe máy. Gói bánh hàng năm đã thành công thức, 40 lá, khéo gói thì được 2 cân gạo - 10 chiếc bánh, vụng thì chỉ được 8 chiếc. Bác gái không mấy ưng với bó lạt quá khô, giòn nhưng cũng chép miệng chọn nhanh vì mua thế nhưng chưa chắc đã gói.

“Trời lạnh quá, nhà lại neo người. Rửa xong được bó lá, đãi được mấy cân gạo đỗ chắc cước phù cả tay chân” - bác Điệp gái phân trần. Cả nhà đã định cắt giảm khoản bánh chưng tết này nhưng sáng ra lại thấy trời khô ráo, hửng hửng. Bác cười, bỏ gói bánh cũng thấy không khí thiếu thiếu, không trọn Tết, nếu 28 thời tiết ấm hơn, hai bác sẽ gọi con đưa mấy đứa cháu nhỏ tới nhà gói bánh cho chúng vui. Nhưng nếu tiếp tục mưa lạnh 8-9oC như mấy ngày vừa qua thì cũng chịu.

Lá dong, lạt gói bánh đắt gấp đôi năm ngoái.

Một người bán hàng ở góc chợ lá mừng xoắn xuýt buộc lại mấy cuộn lá to khục vừa xuất được cho một người khách ở Thanh Xuân. Vị khách hiếm hoi mua “ra tấm ra miếng”. Vợ chồng cô Hiền (Khương Đình) lấy lượng lá để gói tới 2 yến gạo. Vị khách xởi lởi cười xòa, nhà đông con cháu, tính ra tới 14 người, cô chú gói bánh luôn cho phần mấy cô cậu đã lập gia đình.

Nhà có sẵn chiếc thùng tôn cỡ đại, hơn trăm lít, sẵn bếp đun than đá nên việc trông nồi cũng không mấy vất vả. Hàng xóm xung quanh mỗi nhà cũng “gửi” vài ba chiếc.

Chưa năm nào nhà cô chú mua bánh chưng gói sẵn “hàng chợ”, một phần vì không yên tâm, năm thì nghe thịt thừa, đỗ độn khoai tây, năm thì nghe bánh pin, bánh chì… phần vì sở thích riêng của gia đình. Quá nửa lượng bánh nhà định gói là bánh chưng đường, phải xào nhân cầu kỳ hơn bánh chợ, dù có là hàng đặt ăn vẫn rất tệ. Vậy nên cả nhà tết nào cũng duy trì việc gói bánh.

Thất thu cũng đổ tại… rét

Chủ sạp lá rong Nguyễn Thúy Ân than trời vì một cái tết thất thu. Thường ngày, chị vẫn bán hàng trong chợ Ngô Sĩ Liên, nửa tháng giáp tết quay qua đánh lá dong, mọi năm cũng kiêm được một khoản kha khá. Nhưng năm nay lượng hàng bán chậm hơn hẳn.

Lượng người mua lá gói bánh bán sẵn cũng giảm hẳn.

Tết trước, ngày ngồi bán lẻ cũng được 2 vạn tàu lá, năm nay chỉ còn một nửa. Khoảng 10 vạn lá đánh tàu từ Thái Nguyên về từ ngoài 20 đến giờ mà vẫn trầy trật, trong khi cùng thời điểm này năm trước đã phải điện lấy thêm hàng đến chuyến thứ 2. Không rõ lý do vì sao, các chủ hàng chỉ biết ngồi chuyện vãn, đoán già đoán non, do giá cả mọi thứ lên, hàng chợ gói bánh chẳng mấy lãi, bỏ nghề; do ngày càng nhiều người bận rộn hơn; do trời rét quá, ai cũng ngại…

Giá lá, lạt gói bánh cũng được ghi nhận là đắt gần gấp đôi năm ngoái. Cận Tết Đinh Hợi, giá lá dong tuỳ loại lớn, nhỏ trung bình 12.000 đồng/bó 40-50 tàu lá. Trong khi mức giá bán hiện tại ở chợ, 15.000đ/bó 40 lá loại nhỏ, 20.000đ/bó 40 lá loại to, xanh, ít xơ rách.

Hai mẹ con một khách mua lá ở Ngọc Hà vừa bỏ bó lá chuối, bó lạt giang vào giỏ xe vừa than trời vì giá cả lên không ngờ. Chị không gói bánh chưng mà năm nào cũng mua tập lá chuối về gói vài ba cây giò vừa nhà dùng, vừa biếu ông bà nội ngoại. Giò ngoài chợ cũng ám ảnh nỗi lo hàn the.

Bình thường, tập lá chuối chỉ 2.000-2.500đ, cận Tết năm ngoái giá cũng chỉ đẩy lên hơn 3.000 chút ít. Vậy mà năm nay chị phải mua bó lá 7.000đ, thêm 5.000đ tiền lạt. Không phải khoản gì quá lớn nên chẳng mấy ai mặc cả, nói thế nào giả bằng ấy luôn nhưng chị thắc mắc mãi, không hiểu lá chuối thì liên quan gì nhiều đến thị trường mà cũng bày đặt “bão giá”, thượng lên gấp hơn 2 lần.

Các loại hàng hóa hay thời tiết thì chẳng màng gì đến lời than thở, thắc mắc của người tiêu dùng, giá cứ lên và trời cũng tiếp tục rét lạnh. Hà Nội ăn một cái Tết vắng hẳn cảnh ngồi bánh chưng sôi lục bục, thơm mùi lá với đám trẻ nhỏ háo hức, hít hà chờ vớt chiếc bánh tét con con dành cho mình.

Phương Thảo - Cấn Cường