Bảng kê khai tài sản chỉ để trong hộc bàn, không có ý nghĩa gì cả!

Thiếu tướng Phan Anh Minh đưa ra phát biểu trên tại Hội nghị tổng kết công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí năm 2015 và triển khai phương hướng nhiệm vụ năm 2016, diễn ra ngày 8/3. Hội nghị do Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy TPHCM Đinh La Thăng chủ trì.

50% vụ án buôn lậu có bóng dáng nhân viên hải quan

Nhìn nhận về nguy cơ phát sinh tham nhũng trong những năm tiếp theo, ông Minh cho biết có 5 lĩnh vực có nguy cơ phát sinh tiêu cực lớn. Đó là xuất nhập khẩu hàng hóa. Hiện nay 50% các vụ án buôn lậu phát hiện tại thành phố có bóng dáng nhân viên Hải quan tiêu cực ở phía sau.

Ông dẫn chứng một vụ án được Ban chỉ đạo Phòng chống tham nhũng Trung ương đưa vào án điểm theo dõi, chỉ đạo mà Công an TP kết thúc vào cuối năm 2015. Đó là vụ án buôn lậu, lừa đảo hoàn thuế giá trị gia tăng, có móc nối với hải quan đã được phanh phui và có 20 nhân viên hải quan bị khởi tố. Hay như vụ án liên quan đến cửa khẩu Khánh Bình (An Giang), gần như toàn bộ nhân viên Hải quan của cửa khẩu này bị "xóa sổ", bị khởi tố và bắt tạm giam hết.

Theo ông Minh, hiện nay gian lận thương mại, chuyển giá đều có sự móc nối thông qua nhân viên Hải quan. Trong khi đó, chính sách của chúng ta còn những lỗ hổng khiến cho người có ý tiêu cực thì sẽ có điều kiện thuận lợi hơn để tiêu cực.

Trong khi đó, lĩnh vực tài chính ngân hàng cũng đang tiềm ẩn một số vụ án có thể khởi tố được. Vấn đề là lượng giá tác động của nó đối với khủng hoảng dây chuyền về tài chính tiền tệ.

Ngoài ra, lĩnh vực phê duyệt dự án, giải phóng mặt bằng cũng tiềm ẩn nguy cơ phát sinh tham nhũng tiêu cực. Theo ông Minh, lĩnh vực thứ năm là quản lý quỹ xóa đói giảm nghèo. “Cái này tuy nhỏ nhưng rất khó chịu. Thu hồi nợ nhưng không ghi báo cáo nên khả năng tham ô rất lớn. Những vụ án đó khi xảy ra rất “đau lòng” vì thường dính theo Chủ tịch, Phó Chủ tịch phường, xã – thường là Trưởng ban xóa đói giảm nghèo".

Theo ông Minh, thành phố đã phát hiện và xử lý nhiều vụ án lớn nhưng không thể tự hào về kết quả này được. Bởi vì hiện nay việc xử lý án tham nhũng rất chậm, tỷ lệ điều tra bổ sung rất cao, có vụ bổ sung điều tra mấy lần.“Tôi nghĩ rằng cán bộ mảng tố tụng ở tất cả các cấp hiện nay đều rất thận trọng, cầu toàn khi phải đối đầu với người tham nhũng có bản lĩnh, có hiểu biết cho nên chất lượng buộc tội phải cao hơn các án khác”.

Theo ông Minh, ở thành phố còn vướng thêm cơ chế ủy quyền công tố. Tức là toàn bộ quá trình điều tra là của trung ương, cơ quan khác làm, nhưng "đùng một phát" chuyển về kêu thành phố xử. Mà hồ sơ các vụ án đó dưới 20.000 trang là quá ít, thường thì hồ sơ tới vài trăm ngàn trang. Không có hội đồng xét xử nào mà có thể nghiên cứu trong 2 tháng để đưa ra xét xử.

“Việc xử lý chậm và lâu gây mất lòng tin trong nhân dân. Thậm chí người ta nghi ngờ tại sao lâu như vậy mới đưa ra xử. Thậm chí xử rồi lại hủy án, rồi xử lần sau có khả năng lại nhẹ hơn lần trước. Nhiều trường hợp thành phố hủy án nhưng trong thâm tâm của tôi là không tin và điều này đã làm xói mòn lòng tin của nhân dân”, ông Minh nói.

Bảng kê khai tài sản mà để trong hộc bàn thì có nghĩa gì?

Thiếu tướng Phan Anh Minh nhìn nhận, việc phát hiện án tham nhũng không thể nói ít hay nhiều. Sự đánh giá đó là cảm tính và phỏng đoán, bản chất án tham nhũng là án tiềm ẩn, những bản án nào kết luận được 80% là thành công ngoài mong đợi.

Theo ông Minh, án tham nhũng đang có xu hướng vụ sau thiệt hại lớn hơn vụ trước. Khả năng phát hiện tham nhũng rất chậm, có những hành vi xảy ra 3 năm, có khi 5, 10 năm rồi mới phát hiện được, nên việc thu hồi tài sản rất khó, rất thấp, tẩu tán tài sản kinh khủng.

Ông Minh nói: “Phần lớn đối tượng thực hiện hành vi tham nhũng là Đảng viên. Mà Công an thì không được quyền tổ chức trinh sát Đảng viên. Do đó hầu hết các vụ án tham nhũng, kể cả án lớn ở thành phố mà được phát hiện từ Công an TP là phải phát hiện thông qua một vụ án kinh tế khác”.

Ông Minh thẳng thắn thừa nhận rằng, hiện nay có thể nói các giải pháp chưa đủ mạnh để ngăn ngừa tham nhũng. Một số giải pháp đưa vào Luật phòng chống tham nhũng và Nghị định của Chính phủ, thậm chí là chương trình quốc gia về phòng chống tham nhũng là ảo, không mang lại tác dụng răn đe, ngăn ngừa gì cả, chẳng hạn như biện pháp kê khai tài sản.

Ông Minh dẫn chứng: “Trong báo cáo của công an TP có hơn 1/3 biên chế của công an TP kê khai tài sản. Nhưng kê khai xong rồi bộ phận quản lý đưa vào ngăn cất. Kê khai đúng hay không, có hợp lý hay không thì không ai biết”.

“Theo tôi nghĩ, kê khai tài sản phải công khai và cấp quản lý cán bộ đó phải kết luận là kê khai tài sản hàng năm là phù hợp hay không. Nếu phát hiện điểm bất hợp lý thì phải yêu cầu bổ sung. Ví dụ như bổ sung nguồn gốc tài sản, thậm chí là bổ sung về kê khai nộp thuế thu nhập, để chứng minh khối thu nhập của anh hình thành trong năm là phù hợp.

Và phải có chế tài. Nếu kê khai bất minh, thậm chí nhờ người khác đứng tên để che giấu việc sở hữu tài sản thì phải coi như là một vi phạm cần xử lý. Ở đây phải đảm bảo việc kê khai tài sản trở thành dữ liệu để chúng ta căn cứ vào đó để phòng ngừa và điều tra án tham nhũng”, ông Minh kiến nghị.

Ông Minh cũng thừa nhận thực tế khó khăn trong việc tiếp cận bảng kê khai tài sản. Ông nói: “Hiện nay có một số vụ án mà Công an TP đã được ý kiến của Thường trực Thành ủy để tiếp cận bảng kê khai tài sản của một số cán bộ do Ban tổ chức đang quản lý mà cho đến nay không tiếp cận được. Bảng kê khai để trong hộc bàn chứ không có ý nghĩa gì cả?”, ông Minh nói.

Quốc Anh