Bài 1: Mạnh ai nấy chạy!

Loạn xe biển Lào

Chúng tôi có mặt tại huyện miền núi Hương Sơn khi mà hoạt động vận tải hành khách đứa đón người dân đi làm ăn xa về quê hương đón tết Nguyên đán diễn ra khá nhộn nhịp. Hoạt động vận tải hành khách ở đây cũng vì thế càng trở nên sôi động hơn với sự xuất hiện của rất nhiều xe chở khách mang biển số Lào.

Có thể khẳng định, chưa bao giờ dọc theo tuyến Quốc lộ 8A những chiếc xe vận tải hành khách mang biển số Lào lại xuất hiện nhiều như hiện nay. Sẽ không có gì đáng nói nếu những chiếc xe này hoạt động đúng với Nghị định thư 2001 giữa Bộ GTVT Việt Nam và Bộ GTVT, Bưu điện và Xây dựng Lào ký ngày 18/7/2001 về hợp tác phát triển đường bộ.

Rất dễ nhận thấy, chỉ một đoạn đường vài chục Km từ thị trấn Phố Châu lên thị trấn Tây Sơn nhưng có hàng loạt xe vận tải hành khách mang biển số của nước bạn Lào dừng, chờ khách.

Những chiếc xe này được bọc trong những nhà xe mà chắc chắn đấy là những nhà xe chỉ có treo biển còn trên thực tế đó là hoạt động chui. Tập trung xe biển Lào đông nhất là tại hai xã Sơn Tây và thị trấn Tây Sơn.

Một thực tế mà chúng tôi được biết là dưới vỏ bọc của hàng loạt giấy tờ từ phía Lào, như ủy quyền, hợp tác làm ăn... các chủ xe chủ yếu là một số người dân Hương Sơn “ngâm” xe tại địa bàn để đón khách vận chuyển vào các tỉnh phía Nam và ngược lại.

Tại hai địa phương này có thể nhận thấy rất nhiều nhà xe tự phát, vừa treo biển vừa để phù hiệu xe theo các tuyến Hương Sơn - Sài Gòn, Hương Sơn - Đắc Lắc, Hương Sơn - KonTum... Có thể kể đến hàng loạt xe như: Un 0092,  Un 3604, Un 0940 chạy tuyến Đắc Nông; Un 3517, tuyến Kon Tum.

Chiếc xe Un0074 của nhà xe Huy Hoàng có thâm niên hoạt động đã hơn một năm nay. Đầu mối của nhà này không phải tận bên đất Lào như đăng ký, cũng không phải tại Bến xe Hương Sơn, mà ngay tại nhà riêng của mình ở xã Sơn Tây.

Ngay trước nhà riêng, chủ xe thản nhiên treo biển “Nhà xe Huy Hoàng” để đón rước khách. Trong khi đó, một “đại gia” biển Lào khác đó là “nhà xe” Hùng Đào, với chiếc xe Huyndai mang biển số un0297 như thách thức dư luận khi đặt biển nhà xe ngay trước Bến xe huyện Hương Sơn.

Quá nhiều sai phạm!

Mặc dù các “nhà xe” đã nắm rất rõ những quy định cụ thể trong Nghị định thư 2001: “Việc vận chuyển hàng hóa và hành khách kể cả khách du lịch giữa 2 nước được thực hiện bằng phương tiện theo hình thức đi thẳng từ nơi gửi hàng tới nơi nhận hàng, từ nơi khách đi tới nơi hành khách đến.

Phương tiện vận chuyển tuyến vận tải hành khách giữa Việt Nam và Lào phải xuất phát và kết thúc tại bến xe theo quy định... Đối với xe vận chuyển hành khách chạy tuyến cố định, phải có thêm phù hiệu “xe chạy tuyến cố định” liên vận Việt - Lào và sổ nhật trình chạy xe vận chuyển khách theo quy định”.

Tuy nhiên, trên thực tế, mọi việc đều diễn ra trái ngược trước sự bất lực của các cơ quan chức năng. Hầu hết các nhà xe ở đây không thể thực hiện quy định nói trên, thay vào đó họ đón khách tại Hương Sơn.

Theo tiết lộ của một chủ xe thì sau khi đón khách đầy đủ, nhà xe cho đóng cửa kín, đồng thời cất luôn biển nhà xe khi lưu thông trên đường để tránh lực lượng Thanh tra giao thông và CSGT.

Không chỉ hoạt động chui trong việc đón, vận chuyển khách mà phần lớn nhà xe mang biển số Lào đều sai phạm khi không có đầy đủ giấy tờ hợp pháp. Kiểm tra tại bảng thông kê ô tô mang biển số Lào địa bàn thị trấn Tây Sơn và xã Sơn Tây do Công an huyện Hương Sơn cung cấp, thấy rất nhiều nhà xe không đủ giấy tờ pháp lý để hoạt động.

Cụ thể, trong số 18 chiếc xe biển Lào của thị trấn Tây Sơn theo thống kê của công an huyện Hương Sơn ngày 1/10/2007 thì phần lớn các giấy tờ của nhà xe chưa được dịch thuật ra tiếng Việt theo quy định tại Nghị định thư 2001.

Tình trạng cạnh tranh không lành mạnh, tranh chấp hành khách, giảm giá của các chủ xe mang biển Lào này cũng đã khiến tình hình trật tự an ninh trên địa bàn diễn biến hết sức phức tạp, vượt quá tầm kiểm soát của các cơ quan chức năng.

Văn Dũng - Minh San