Ám ảnh căn bệnh thế kỷ nơi xã nghèo

Xã Hồi Xuân nằm ngay cạnh thị trấn Quan Hóa, huyện vùng cao Quan Hóa, Thanh Hóa, vốn là một xã còn nhiều khó khăn. Toàn xã có chưa đến 1.000 hộ dân với 3.573 nhân khẩu. Trình độ dân trí nơi đây còn nhiều hạn chế. Đó cũng là nguyên nhân dẫn đến tệ nạn ma túy len lỏi, đeo bám khiến bao gia đình phải chịu khổ đau, ám ảnh.

Theo con số báo cáo của Trạm Y tế xã Hồi Xuân, tính đến nửa đầu tháng 4/2013, toàn xã Hồi Xuân có 93 trường hợp nhiễm HIV, trong đó có 17 nữ (đã tử vong 2 người); nam giới 76 người (đã tử vong 28 người).

Ông Lữ Đình Bưu, Phó chủ tịch UBND xã Hồi Xuân trao đổi với PV.

Cả xã có 7 thôn bản, khu phố, trong đó bản Khằm và bản Cốc là hai địa bàn phức tạp nhất. Nói về nguyên nhân dẫn đến tình hình người địa phương nghiện ma túy những năm qua, ông Bưu nhận định: có nhiều nguyên nhân, nhưng cơ bản nhất là hai khu vực này rất nhiều dân vãng lai đến. Hơn nữa đây là điểm giao lưu giữa Mai Châu (Hòa Bình) và Quan Hóa. Thanh niên ở đây ăn chơi đua đòi, ngay tại bản Khằm đã có khoảng 20 thanh niên vướng vào tệ nạn xã hội và mắc HIV/AIDS, nay đã chết.

Trước tình hình phức tạp của căn bệnh thế kỷ, để tuyên truyền, vận động người dân phòng tránh bệnh, chính quyền địa phương đã thành lập Ban chỉ đạo phòng chống HIV/AIDS. Theo đánh giá của chính quyền địa phương, tệ nạn xã hội cao điểm nhất là năm 2005 - 2009. Những năm trở lại đây, nhận thức của người dân về tệ nạn xã hội cũng như căn bệnh này đã ngày càng được nâng cao.

Bản Khằm, bản nằm gần trung tâm xã Hồi Xuân, cả bản có hơn 200 hộ với hơn 1.000 nhân khẩu, là một trong những bản có nhiều người nghiện và mắc phải căn bệnh thế kỷ. Trưởng bản Phạm Hồng Sơn cho biết: “Đây là bản nghèo, lứa tuổi nghiện ngập chủ yếu ở 35 - 40, họ trước đây vốn là những thanh niên trai tráng của bạn, nhưng sa vào con đường ăn chơi, đua đòi. Vào khoảng những nằm từ 2000 - 2005, số người nghiện cái chết trắng ở bản tương đối nhiều”.

Cũng bởi ngày trước, thanh niên trong bản ít học, không hiểu được tác hại của ma túy, cứ tưởng tiêm, chích hút vào là khỏe. Sau đó các cấp ngành tuyên truyền nên người dân đã hiểu. Trong năm 2013, cả bản không có thêm trường hợp nghiện ngập nào phát sinh. Trưởng bản thở dài khi nhớ lại những năm 2009 - 2010, mỗi tháng trong bản có 4 - 5 người chết vì căn bệnh AIDS. Hiện trong bản chỉ còn khoảng 9 người nghiện ma túy. Những ai bị nghiện, những ai đã bị AIDS cướp đi sự sống, trưởng bản Sơn đều nhớ cả.

Ánh mắt đượm buồn, trưởng bản kể đến những gia đình cả bố mẹ đều bị nhiễm HIV rồi lây sang con. Đó là gia đình anh C.V.T và chị H.T.P. Có những trường hợp cả hai vợ chồng chết vì AIDS, bỏ lại đứa con gái đang tuổi ăn, tuổi học cũng bị lây nhiễm. Có điều, ở xã nghèo này trẻ nhiễm HIV vẫn được đến trường đều đặn, ở đây không có sự kỳ thị với người nhiễm HIV. Các thầy cô giáo rất quan tâm đến những trường hợp học sinh đặc biệt này, vừa giúp các em không bị xa lánh, vừa bảo đảm an toàn cho những học sinh khác.

Khi được hỏi về những trường hợp người phụ nữ nuôi con một mình, ông Sơn nói: “Nhiều lắm, hơn 10 trường hợp, chủ yếu là chồng chết vì AIDS”. Hầu hết các trường hợp này đều được nhận trợ cấp hàng tháng nhưng cuộc sống còn gặp nhiều khó khăn...

Trần Lê - Thái Bá