Nghệ sĩ Lê Bình: Chuyên trị vai nghèo và chưa một lần đóng vai chính

Nghệ sĩ Lê Bình bén duyên với các phong trào văn hoá - nghệ thuật tại địa phương những năm sau giải phóng. Lúc đầu, ông tham gia vào đội kịch của phường, sau đó vào đội kịch của nhà văn hóa thanh niên.

Nhờ tài năng và sự nỗ lực, khoảng năm 1982, ông được Hội Sân khấu TP. HCM mời về diễn tại Sân khấu kịch 5B. Từ đó, ông gắn bó với sân khấu này ở cả hai vai trò diễn viên và tác giả kịch bản. Từ sân khấu, ông bén duyên với điện ảnh lúc nào không hay.

Tính đến nay, ông đã tham gia tới gần 200 bộ phim với nhiều vai trò khác nhau. Ông đã giành được 3 Huy chương Vàng, 3 Huy chương Bạc tại các hội diễn sân khấu chuyên nghiệp lẫn quần chúng và một bằng khen của Bộ Quốc phòng. Hơn 10 vở kịch của Lê Bình được dàn dựng ở các sân khấu Idecaf, 5B, Phú Nhuận...

Dẫu “lận lưng” hàng trăm vai diễn nhưng nhắc đến Lê Bình là nhắc đến một người nghệ sĩ chuyên trị những vai phụ mang cuộc đời - tính cách nghèo khổ, thật thà, chân chất, mộc mạc...

“Dòng sông không quên” (đạo diễn Lê Dân) là phim đầu tiên Lê Bình tham gia với vai diễn ông chủ tiệm thuốc Bắc. Phim thực hiện vào giữa thập niên 80 của thế kỷ XX. Vai diễn đầu đời trong phim đã để lại cho ông một kỷ niệm sâu sắc với một mức cát sê không đủ nuôi sống bản thân.

Vì sở hữu một ngoài hình không mấy bắt mắt nên sự nghiệp diễn xuất của nghệ sĩ Lê Bình gặp khá nhiều lận đận. Ông từng thừa nhận, mình luôn nằm trong danh sách “dự bị”. Nghĩa là luôn nằm trong danh sách được lựa chọn cuối cùng của các nhà sản xuất, xếp sau những gương mặt sáng giá, bắt mắt về ngoại hình.

Tuy nhiên, nam nghệ sĩ vẫn không phiền lòng mà cho đó là cái duyên, cái số, cái nghiệp của mình với nghệ thuật. Những năm đầu của thập niên 1990 được xem là thời vàng son của dòng phim mì ăn liền nhưng nghệ sĩ Lê Bình cũng không có mấy vai diễn.

Ông thật sự tiếp cận với phim ảnh qua bộ phim “Đất phương Nam” với vai Tư Tại. Từ bộ phim này, cái tên Lê Bình được công chúng biết đến nhiều hơn và công nhận ông như một tài năng thiên bẩm của làng điện ảnh phía Nam. Sau bộ phim, ông tiếp tục có loạt vai diễn ấn tượng như: “Mùa len trâu”, “Vịt kêu đồng”, “Cô gái xấu xí”, “Có căn nhà nằm nghe nắng mưa”...

Ở phim “Vịt kêu đồng”, hình ảnh người nông dân miền Tây Nam Bộ một lần nữa được Lê Bình thể hiện qua vai diễn Năm Na. Trong phim “Cô gái xấu xí”, Lê Bình vào vai ông Đơn - bố của Huyền Diệu. Nhân vật của Lê Bình là người hiền lành, luôn hết lòng bảo vệ, che chở cô con gái bé nhỏ. Riêng phim “Truy tìm báu vật”, ông lại vào vai một ông già với tính cách khá cổ quái, hài hước... Suốt đời chỉ sống và theo đuổi ước mơ tìm thấy kho báu rồi trở nên giàu có.

Tuy nhiên, nhắc đến Lê Bình người ta vẫn nhớ nhiều đến các vai trong loạt phim “Cổ tích Việt Nam” của đạo diễn Nguyễn Minh Chung. Tính đến nay ông đã đóng 16 phim cổ tích và có những vai diễn đã gắn bó với cả hai thế hệ. Các phim “Mụ yêu tinh và bầy trẻ”, “Sự tích Dã Tràng”... đến giờ vẫn còn là phim được yêu thích dù đã có hàng chục năm trôi qua.

Dáng người cao cao, gầy gầy, gương mặt xương xương cùng đôi mắt trợn trắng đến đáng sợ... vô tình khiến hình ảnh của nghệ sĩ Lê Bình phù hợp với tìm kiếm của các nhà sản xuất thời điểm đó. Nhờ những vai diễn để đời ấy mà cái tên Lê Bình dần đi vào tâm trí của khán giả, gợi nhớ về một hình ảnh mụ phù thủy gian ác không bao giờ phai mờ trong tâm trí của mỗi người Việt.

NSƯT Mỹ Uyên cho rằng, hầu hết vai diễn của nghệ sĩ Lê Bình đều để lại ấn tượng sâu đậm dù đó là vai diễn nhỏ hay lớn. Các vai ông đảm nhận đa phần là những người nông dân, công nhân lao động nghèo nhưng sống chất phác, ngay thẳng, nghĩa tình, sống không thẹn với lương tâm...

Những vai ấy luôn lấy nước mắt của khán giả vì quá trầm luân khổ ải. Đó cũng chính là tính cách của Lê Bình ngoài đời. Qua nhiều biến cố cuộc đời, ông được xếp vào lớp nghệ sỹ không dồi dào vật chất, cũng chẳng ồn ào đời tư.

Nam nghệ sĩ từng tự nhận xét điểm khác của ông với các bạn diễn chính là buồn - vui đến đâu thì đem lên sân khấu, phim ảnh chừng đó. Ông không phải gồng mình lên để thể hiện đang diễn mà chính cuộc đời ông không khác những vai diễn là bao.

Theo NSƯT Mỹ Uyên, lúc sinh thời, nghệ sĩ Lê Bình từng nhiều lần làm hồ sơ xét duyệt phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú nhưng đủ điều kiện nên ông vẫn chưa có tên trong danh sách. Dẫu vậy, nam nghệ sĩ vẫn không cảm thấy buồn phiền, không than vãn với bất cứ ai. Ngược lại, Lê Bình úc nào cũng háo hức, mang một tình yêu mãnh liệt với nghề, ông mong muốn viết nhiều kịch bản và cả hồi ký cuộc đời.

Những năm gần đây, Lê Bình bắt đầu được mời đóng phim điện ảnh nhưng những phim ông tham gia thì phân đoạn diễn xuất không nhiều. Điều đó cũng không khó lý giải với tuổi ông đã cao, chỉ phù hợp với những vai nhỏ. Dù chỉ một phân đoạn nhưng ông chăm chút cho nó nhiều hơn cả những vai diễn lớn khác, làm sao chỉ trong vài phút ngắn ngủi xuất hiện, khán giả nhớ đến ông.

Mỗi khi nhận kịch bản, ông thường phải tư duy thêm rất nhiều về cách diễn cũng như lời thoại. Lợi thế của ông từng là tác giả, vừa là diễn viên nên ông biết cách nêm nếm thêm gia vị cho vai diễn hấp dẫn hơn.

Danh hài Thúy Nga cho biết, nghệ sĩ Lê Bình vừa là diễn viên lại vừa là tác giả của nhiều kịch bản. Năm 2013, nhờ tiểu phẩm “Dạy con” của nghệ sĩ Lê Bình mà NSND Hồng Vân và Thúy Nga có được niềm vui nhận hai giải thưởng chương trình Gala 2013. Vai bà già trong tiểu phẩm đã đi vào trái tim của khán giả khắp nơi.

Theo nhiều đồng nghiệp, nghệ sĩ Lê Bình vốn là người kín tiếng và sống rất giản dị. Vì thế, ông không bao giờ chia sẻ những nỗi khổ tâm hoặc cuộc sống đầy bất hạnh của mình.

Nam nghệ sĩ phải chia tay người vợ của mình sau 37 năm đầu gối tay ấp vì những chuyện hết sức xót xa. Một thời gian dài, nam nghệ sĩ phải gánh trên mình gánh nặng về nợ nần của người vợ đã chia tay và lo kiếm tiền chu cấp cho cuộc sống của các con.

Bất hạnh thay, nỗi đau tan vỡ hôn nhân chưa nguôi ngoai thì người con đầu của nghệ sĩ không may qua đời trong một vụ tai nạn giao thông khi tuổi đời còn rất trẻ. Người con trai thứ hai cũng bị vướng vào con đường nghiện ngập.

Người con trai út đã có gia đình riêng nhưng cuộc sống cũng rất khó khăn. Ngoài 3 người con ruột, Lê Bình còn có một người con gái nuôi là Khả Hân. Chính Khả Hân là người đã cùng con trai út luôn kề cận chăm sóc ông những ngày ông nằm viện điều trị ung thư phổi.

Hà Tùng Long