Liên hoan VH tín ngưỡng thờ Mẫu HN: Tôn vinh giá trị truyền thống

Liên hoan văn hóa tín ngưỡng thờ Mẫu Hà Nội 2014 do Sở Văn hóa- Thể thao và Du lịch Hà Nội tổ chức từ ngày 28-30/11, thu hút đông đảo nhóm thực hành nghi lễ của thủ đô Hà Nội và các tỉnh, thành khác tham gia. Đây là lần thứ hai liên hoan được tổ chức nhằm tôn vinh giá trị của văn hóa tín ngưỡng thờ Mẫu, đem đến cho công chúng cái nhìn đúng đắn, sâu sắc hơn về tín ngưỡng này, đồng thời định hướng di sản văn hóa tâm linh đi đúng quy chuẩn trong thời điểm hiện nay đang bị biến dạng, thương mại hóa.

Trong một không gian diễn xướng đậm tính tâm linh, với các lời hát văn lắng đọng, trau chuốt và phong thái nghiêm trang, tôn kính của những người thực hành nghi lễ, các giá đồng tham dự Liên hoan văn hóa tín ngưỡng thờ Mẫu Hà Nội 2014 đã giúp người xem hiểu thêm về những giá trị văn hóa độc đáo của tín ngưỡng thờ Mẫu.

“Hôm nay, được tham dự chương trình liên hoan diễn xướng, tôi thấy chương trình rất ý nghĩa, lưu truyền cho con cháu đời sau những nét tinh hoa của đạo thờ Mẫu, để cho thế hệ sau được biết về giá trị các tín ngưỡng này. Và mọi người phát huy tính nhân văn và lòng tôn kính đối với thần thánh của con người Việt Nam”, một người xem cho biết.

Liên hoan năm nay đã thu hút 170 thanh đồng, nhóm thực hành nghi lễ của Hà Nội và các tỉnh, thành khác tham gia, cho thấy sự phát triển mạnh mẽ của tín ngưỡng thờ Mẫu trong đời sống tâm linh của người dân thủ đô nói riêng và cả nước nói chung. Tiến sĩ Lưu Minh Trị, Chủ tịch Hội Di sản văn hóa Thăng Long - Hà Nội, thành viên Ban Giám khảo liên hoan đánh giá: Đây là cơ hội để các nhóm thực hành văn hóa tín ngưỡng thờ Mẫu giao lưu, trao đổi kinh nghiệm qua đó nâng cao đời sống tinh thần và tôn vinh văn hóa truyền thống dân tộc, nhằm bảo tồn và phát huy các giá trị tốt đẹp của văn hóa tín ngưỡng thờ Mẫu trong đời sống hiện đại.

“Văn hóa tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ, tứ phủ là một di sản cần được bảo vệ. Hiện nay không ít những điện và đền Mẫu thể hiện việc hầu đồng chưa được chuẩn, trong đó có biểu hiện đốt vàng mã quá nhiều và thương mại hóa. Việc này cần được chấn chỉnh. Cho nên 2 năm nay, Hà Nội 2 tổ chức Liên hoan văn hóa Tín ngưỡng thờ Mẫu là nói lên điều đó và để cho nhân dân hiểu, phát huy những cái hay, những đặc sắc của văn hóa tín ngưỡng này. Từ đó, khắc phục những nhược điểm thì chắc chắn đây là di sản rất quý của nước ta”, tiến sĩ Lưu Minh Trị cho biết.

Với mục đích tôn vinh giá trị tín ngưỡng thờ Mẫu, đồng thời định hướng quy chuẩn cho hình thức trình diễn nghệ thuật mang màu sắc tâm linh đang có dấu hiệu biến tướng trong xã hội hiện nay, Liên hoan quy định mỗi nhóm thực hành tín ngưỡng được tự chọn trình diễn tối đa 4 giá đồng và thời gian trình diễn tối đa là 60 phút, không sử dụng tiền có mệnh giá lớn để phát lộc, không phán truyền hoặc thực hiện các hành vi phản cảm, thiếu văn hóa trong quá trình diễn xướng. Nội dung tác phẩm phải là những giá đồng trong nghi lễ chầu văn truyền thống, ca ngợi các vị thần và các anh hùng có công với dân tộc đã hiển Thánh trong nhân dân.

Thanh đồng Lê Thị Hạnh, ở Hà Nội cho biết: “Trong liên hoan lần này, đã quy định cho những ông đồng, bà đồng mỗi giá hầu bao nhiêu phút thôi tức là không kéo dài vì càng kéo dài bao nhiêu càng tốn kém bấy nhiêu. Thứ 2, tất cả từ Hà Nội, Nam Định hay Phú Thọ… về đây tuy mỗi miền có những điểm khác nhau nhưng người ta cũng có thể chắt lọc được tinh túy nhất để rút kinh nghiệm cho những vấn hầu đồng về sau”.

Theo ông Nguyễn Khắc Lợi, Phó Giám đốc Sở Văn hóa- Thể thao và Du lịch Hà Nội, tại liên hoan lần này, nhiều thanh đồng, nhóm thực hành tín ngưỡng đã thể hiện được những chuẩn mực của nghệ thuật hát văn và văn hóa tín ngưỡng hầu đồng. Bên cạnh đó, những cái chưa được, còn lệch lạc trong quá trình diễn xướng tại liên hoan sẽ được Ban tổ chức định hướng lại theo đúng quy chuẩn.

Ông Nguyễn Khắc Lợi nói: “Về hoạt động của các bản, hội, đồng đền, thủ nhang thông qua liên hoan lần này chúng ta cũng hình dung được rõ nét. Về số lượng các điện, đền phủ trên địa bàn thành phố tập trung ở đâu, nằm ở khu vực nào, ai quản lý chúng ta cũng đã sơ bộ đánh giá được. Hiện nay, trên địa bàn thành phố có khoảng 1500 đền, phủ có hoạt động tín ngưỡng thờ Mẫu. Như vậy sẽ hình thành những yếu tố căn bản ban đầu cho công tác quản lý”.

Liên hoan văn hóa tín ngưỡng thờ Mẫu Hà Nội năm 2014 là hoạt động thiết thực góp phần bảo tồn, phát huy được giá trị của tín ngưỡng thờ Mẫu trong đời sống đương đại. Bên cạnh đó, cơ quan chức năng cũng cần đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức cho người dân và những người thực hành tín ngưỡng, đồng thời xây dựng quy chuẩn để bảo tồn, phát huy giá trị của di sản văn hóa tâm linh này.

Theo Hồng Bắc - Đào Yến