Bản "Dạ cổ hoài lang" là niềm tự hào của người dân Nam Bộ

Tối 6/9, tại nhà hát Cao Văn Lầu, tỉnh Bạc Liêu đã tổ chức kỷ niệm 103 năm ngày ra đời bản "Dạ cổ hoài lang" (1919-2022), kỷ niệm ngày Sân khấu Việt Nam (12/8 âm lịch).

Đêm Rằm tháng 8 năm 1919, tại làng Vĩnh Hương, tổng Thạnh Hòa, tỉnh Bạc Liêu (nay là phường 2, TP Bạc Liêu), xuất hiện một tác phẩm văn học nghệ thuật độc đáo, làm rung động lòng người. Đó là bản "Dạ cổ hoài lang" của nhạc sĩ Cao Văn Lầu (1890-1976).

Hơn 100 năm qua, bản "Dạ cổ hoài lang" trở thành bài ca trụ cột trong loại hình nghệ thuật sân khấu cải lương Nam bộ.

Bản "Dạ cổ hoài lang" có 20 câu với nội dung nói lên lòng chung thủy và tâm trạng người phụ nữ chờ mong, trông ngóng tin chồng với hai chữ "bình an". Nhạc sĩ Cao Văn Lầu đã khắc chạm, tạo dựng nên một hình tượng nghệ thuật độc đáo, gần gũi với đời thường đã tạo sự đồng cảm và dễ dàng đi sâu vào lòng người.

Nhờ những sáng tạo của nhiều danh ca, danh cầm sau này, bản "Dạ cổ hoài lang" đã dần lột xác từ nhịp đôi đến nhịp 4, nhịp 8, nhịp 16...  Điểm thăng hoa là nhịp 32 vừa đủ để bản vọng cổ tỏa sáng và làm say đắm lòng người.

Theo ông Lữ Văn Hùng, Bí thư Tỉnh ủy Bạc Liêu, bản "Dạ cổ hoài lang" qua hoạt động trình diễn đã đi vào đời sống sân khấu, ảnh hưởng mạnh mẽ đến đời sống âm nhạc dân tộc, trở thành một di sản mang tính biểu tượng, niềm tự hào của người dân Nam Bộ nói chung và người dân Bạc Liêu nói riêng.

"Chúng ta long trọng tổ chức kỷ niệm 103 năm ngày ra đời bản "Dạ cổ hoài lang", kỷ niệm ngày Sân khấu Việt Nam để tri ân sâu sắc công lao của cố nhạc sĩ Cao Văn Lầu đã và các bậc tiền nhân. Qua đó, nhằm tiếp tục bảo tồn và phát huy giá trị bản sắc văn hóa truyền thống dân tộc; đồng thời, không ngừng nâng cao ý thức giữ gìn nét đẹp truyền thống văn hóa tỉnh nhà", Bí thư Bạc Liêu nhấn mạnh.

Bà Trần Thị Lan Phương, Giám đốc Sở Văn hóa, Thông tin, Thể thao và Du lịch tỉnh Bạc Liêu, cho biết cố GS.TS Trần Văn Khê đã từng khẳng định: "Trong cổ nhạc Việt Nam, chưa có bài bản nào được như "Dạ cổ hoài lang" biến thành vọng cổ. Từ một sáng tác cá nhân đã biến thành một sáng tác tập thể, sinh ra từ đầu thế kỷ, lớn lên sống mạnh, biến hóa thiên hình vạn trạng, mà sẽ còn sống mãi trong lòng người Việt khắp năm châu".

"Sự kiện, tên tuổi của cố nhạc sĩ Cao Văn Lầu và giá trị nghệ thuật của bản "Dạ cổ hoài lang" đi vào lòng người suốt 103 năm qua. Có thể nói, chính bản "Dạ cổ hoài lang" đã góp phần cho nhiều thế hệ nghệ nhân, nghệ sĩ, danh ca, danh cầm, nhiều tác giả, soạn giả nổi danh trên sân khấu cải lương", bà Lan Phương nhấn mạnh.

Tại Bạc Liêu, tên của cố nhạc sĩ Cao Văn Lầu được đặt tên một con đường, một rạp hát và một nhà hát. Đặc biệt, Khu lưu niệm nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam bộ và nhạc sĩ Cao Văn Lầu tại Bạc Liêu được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia.

Khu lưu niệm nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam bộ và nhạc sĩ Cao Văn Lầu là nơi trưng bày, giới thiệu hình ảnh về đờn ca tài tử và nghệ thuật sân khấu cải lương Nam bộ. Đây là khu sinh hoạt văn hóa truyền thống, là điểm hẹn, là nơi hội tụ các văn nghệ sĩ, nghệ nhân, là điểm tham quan hấp dẫn cho du khách (điểm du lịch tiêu biểu của khu vực ĐBSCL) và những người mộ điệu nghệ thuật đờn ca tài tử, sân khấu cải lương trong và ngoài nước.