Ghép thành công tế bào gốc theo công nghệ Nhật Bản

Được nghiên cứu và ứng dụng từ những thập niên 30 của thế kỷ trước, đến nay công nghệ tế bào gốc đang phục vụ tích cực cho đời sống của con người trên nhiều lĩnh vực, trong đó tiêu biểu nhất là nông nghiệp và chăm sóc sức khỏe y tế.

Theo TS.BS Lê Hoàng Oanh, Phó giám đốc Trung tâm Truyền máu, Bệnh viện Chợ Rẫy: Trong lĩnh vực y tế các kỹ thuật ghép tế bào gốc tự thân, ngoại lai, tế bào gốc cuống rốn, tủy xương đã điều trị nhiều bệnh lý ác tính của hệ tạo máu, ung thư hạch, đa u tủy, ung thư tạng đặc. Ngoài ra, tế bào gốc còn được ứng dụng để điều trị thoái hóa khớp, nhồi máu cơ tim, làm đẹp... Công nghệ tế bào gốc sẽ còn mang lại nhiều thành quả, giúp con người chống lại các loại bệnh hiểm nghèo mà hiện nay khoa học chưa tìm ra phương pháp điều trị.

Trước việc ngành y tế Nhật Bản đã tìm ra phương pháp bảo quản tế bào gốc ở nhiệt độ -80⁰C thời gian lưu trữ kéo dài 5 năm và thực hiện ghép thành công cho người bệnh, bệnh viện Chợ Rẫy đã hợp tác, chuyển giao kỹ thuật với nước bạn. Năm 2015 khoa Huyết học đã cử ê kíp qua Nhật học tập tại Bệnh viện Đại học Tsukuba.

Tháng 6/2017, lần đầu tiên trên cả nước, Bệnh viện Chợ Rẫy đã tiến hành ghép tế bào gốc tạo máu tự thân bằng phương pháp bảo quản tế bào gốc ngoại vi, lưu trữ ở nhiệt độ -80⁰C. Người bệnh được thụ hưởng phương pháp trên là ông Dương Văn Quang (50 tuổi, ngụ tại Bình Thuận) mắc bệnh ung thư hệ lympho (giai đoạn IV).

Từ ca bệnh được bác sĩ tiên lượng nặng, nguy cơ cao, sau khi được tách tế bào gốc ngoại vi bảo quản ở nhiều độ -80⁰C ông Quang trải qua quá trình hóa trị theo phác đồ. Khi đáp ứng lui bệnh hoàn toàn, các bác sĩ đã tiến hành ghép tế bào gốc trở lại cơ thể người bệnh, giúp sức khỏe bệnh nhân bình phục nhanh hơn rất nhiều so với những ca bệnh chỉ hóa trị thông thường. Sau quá trình điều trị, ngày 18/7 bệnh nhân nhập viện tái khám trong tình trạng sức khỏe đã ổn định, có thể lao động trở lại.

Theo BS Thanh Thanh, phương pháp ghép tế bào gốc bảo quản ở nhiệt độ -80⁰C hiệu quả tốt hơn phương pháp cũ (bảo quản -196⁰C) nhưng tiết kiệm được chi phí cho người bệnh. Đây là giải pháp hỗ trợ những trường hợp mắc các bệnh lý hiểm nghèo vượt qua bệnh tật. Tuy nhiên, kỹ thuật bảo quản ở nhiệt độ -196⁰C vẫn sẽ được duy trì để phục vụ những người có nhu cầu gửi tế bào gốc cho mục đích dự phòng bệnh tật.

Bảo quản tế bào gốc ở -80⁰C với nhiều ưu điểm, có thể nhân rộng đến các bệnh viện chuyên khoa hoặc bệnh viện đa khoa từ tuyến tỉnh trở lên. Phía bệnh viện Chợ Rẫy khẳng định sẽ chuyển giao kỹ thuật cho các bệnh viện có nhu cầu với mục tiêu đẩy lùi bệnh tật, bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Tại Việt Nam, sau ca ghép tế bào gốc đầu tiên vào năm 1995 đến nay cả nước đã có 10 bệnh viện triển khai kỹ thuật này với hơn 500 bệnh nhân được thực hiện bằng phương pháp ghép tế bào gốc tự thân hoặc tế bào gốc đồng loại từ nguồn tủy xương, máu ngoại vi và máu cuống rốn. Riêng khoa Huyết học, Bệnh viện Chợ Rẫy, TPHCM kỹ thuật ghép tế bào gốc tạo máu tự thân đã được triển khai từ năm 2013 trên 34 ca bệnh đa u tủy và ung thư hạch.

Phương pháp ghép trên đều sử dụng nguồn tế bào gốc bảo quản ở nhiệt độ -196⁰C. Theo phân tích của BS Thanh Thanh, Phó khoa Huyết học: Kỹ thuật bảo quản tế bào gốc ở nhiệt độ âm sâu có ưu điểm giúp kéo dài thời gian bảo quản lên tới 20 năm. Tuy nhiên, nó có nhiều nhược điểm như chi phí đầu tư, vận hành thiết bị bảo quản rất lớn (khoảng 10 tỷ đồng), chi phí huy động, gạn tách, bảo quản của mỗi ca tốn khoảng 100 triệu đồng.

Vân Sơn