Tết này có còn giống Tết xưa?

Dường như ai cũng biết Tết là khoảng thời gian quý báu nhất dành cho gia đình, tình thân, dẹp bỏ mọi lo toan để thả mình vào những niềm vui đơn thuần, nhẹ nhõm.

Chúng ta luôn hoài niệm về quá khứ bằng cách phóng đại những kỷ niệm tươi đẹp và tìm cách so sánh hiện tại với ngày xưa rồi cho rằng, mọi thứ hình như đã khác. Đúng là khi thời gian trôi qua, theo một cách vận hành nào đó, cả vũ trụ đều trở nên khác biệt.

Nhiều phong tục tập quán, ngay cả cách suy tính về Tết trong mỗi chúng ta cũng đã khác xưa. Nhưng nếu chấp nhận sự khác biệt đó với tâm thế và góc nhìn thoải mái, ta sẽ thấy hồn cốt và ý nghĩa thiêng liêng mỗi khi Tết đến xuân về, trong lòng ta không bao giờ thay đổi.

Tết là khoảng thời gian đẹp đẽ để tận hưởng niềm vui, tuy bận rộn mà thư thái. Tết là khi tháng Chạp tiến về, mang theo không khí đặc trưng, không ai có thể dửng dưng với những thay đổi trên từng con đường, góc phố, dòng người ngược xuôi hối hả, chợ búa tấp nập bán mua.

Các bà nội trợ bắt đầu mua sắm đồ dùng, thực phẩm, lo mâm ngũ quả, sửa soạn bánh chưng, xôi, gà, giò… cho mâm cơm cúng. Những người đàn ông trụ cột của gia đình bắt đầu ngắm chỗ đẹp trong nhà để trưng đào, mai, quất, chọn ngày rút chân nhang, dọn rửa ban thờ, lo thắp hương ông Công ông Táo, sau đó là lễ tất niên, giao thừa, mùng 1…

Từ người già đến người trẻ bắt đầu để đầu óc lang thang nghĩ về ngày sum họp gia đình. Dù là ai, nghề nghiệp thế nào, ở bất cứ đâu, những ngày gần đến Tết vẫn nôn nao cảm giác chờ mong, háo hức.

Người xưa có câu: "Đói giỗ cha, no ba ngày Tết". Dân gian đã đưa ngày rất quan trọng là ngày giỗ cha để so sánh với ba ngày Tết, đủ biết Tết được coi trọng thế nào.

Ngày giỗ cha không thể không nhớ, tùy điều kiện hoàn cảnh mà cúng giỗ, không nhất thiết phải cỗ bàn thịnh soạn. Ba ngày Tết thì không được để thiếu. "Giàu hay nghèo, ngày 30 Tết thịt treo trong nhà" là ý như vậy.

Trong xã hội hiện đại ngày nay, việc ăn uống đã không còn đặt nặng, quan niệm về "no" cũng đã khác xưa. Con người không cần quanh năm cấy trồng gặt hái, cam khổ, tằn tiện để dành hết cho ngày Tết nữa. Tuy nhiên, quan điểm ngày Tết được ăn ngon, mặc đẹp, nhàn hạ, vui chơi chưa bao giờ thay đổi.

Bất kể giàu hay nghèo, Tết vẫn phải sắm đủ bộ bánh chưng, dưa hành, khoác lên người những trang phục đẹp đẽ, tươi tắn nhất. Bởi hai chữ "đủ đầy" theo quan điểm của người Việt còn đại diện cho sự may mắn, an lành, rực rỡ với cả những người đang sống và những người đã khuất.

Tết ngày nay, nhiều gia đình trẻ bận rộn với quỹ thời gian hạn chế không chọn cách gói bánh chưng như trước. Người lớn không cần tỉ mẩn ngồi trước sân nhà rửa từng chiếc lá dong, ngâm đỗ xanh, gạo nếp. Trẻ con không trải nghiệm cả đêm thức trắng quây quần đợi bánh chưng, ăn củ khoai vùi thơm lừng trong bếp lửa.

Thay vào đó, chúng sẽ cùng bố mẹ háo hức bày biện kẹo bánh, trang trí cành đào, nhảy nhót bên dàn đèn nhấp nháy. Chúng sẽ được chứng kiến bố mẹ năm nào cũng thức đợi đón giao thừa, đồng hồ điểm 12h lên ban thờ thắp hương cúng ông bà, tổ tiên.

Cảm giác này ngàn năm vẫn linh thiêng như thế. Cho dù thời gian có qua đi, nhiều điều thay đổi, vạn vật đất trời và lòng người xao xuyến mỗi khi Tết đến xuân về vẫn là hai chữ "vẹn nguyên".

Ý nghĩa đẹp đẽ, nhân văn nhất của Tết chính là không khí hạnh phúc, sum vầy. Con cháu làm ăn, học tập ở khắp mọi nơi đều chộn rộn mong chờ ngày đoàn tụ. Mâm cơm tất niên là khoảng thời gian đông đủ nhất các thành viên trong gia đình tề tựu, cùng nhau ăn bữa cơm chiều cuối năm ấm cúng.

Những ngày đầu năm mới tiếp theo, người người thưởng ngoạn du xuân, hồ hởi tay bắt mặt mừng gặp gỡ, chúc tụng, kể chuyện hàn huyên, rộn rã, đâu đâu cũng vang lên tiếng an lành, thịnh vượng, vạn sự như ý, phúc lộc như mơ…

Người thân, họ hàng, làng xóm, thầy cô, bạn bè tíu tít hỏi thăm nhau, mừng vui trân trọng vì cả một năm bận rộn nay mới có dịp ngồi lại chuyện trò. Ai cũng hiểu đây là khoảng thời gian quý báu nhất để dẹp hết những lo toan cơm áo gạo tiền, thả mình vào niềm vui đơn thuần, nhẹ nhõm nhất.

Cho nên đừng nói Tết không còn giống như ngày xưa nữa. Xã hội đã phát triển rất nhiều, từ thói quen ăn uống ẩm thực đến phương tiện đi lại thăm nhau, cách thức mua sắm, bày biện trang hoàng có thể đôi chút khác.

Nhưng ý nghĩa hồn cốt nhất của Tết Nguyên đán chưa bao giờ thay đổi, thậm chí khi có điều kiện kinh tế ngày càng cao, con người càng có xu hướng tìm về với nguồn cội. Tinh thần và tâm hồn người Việt hướng về ngày Tết vẫn vẹn nguyên như cũ.

Chẳng phải đó chính là điều mang ý nghĩa thiêng liêng nhất hay sao?