"Vựa thực phẩm của châu Âu" tê liệt vì xung đột

Ông Yuriy Gumanenko, 48 tuổi, đang làm việc trên cánh đồng vào sáng sớm thì người hàng xóm báo tin nhà kho của ông đã bị trúng đạn pháo.

Ông nhanh chóng quay về và thấy khu nhà bốc cháy. Một trong số những người làm công cho ông, 62 tuổi, đã bị thương. Ba trong số bốn máy kéo cũng bị phá hủy. Hàng hóa gồm lúa mì và nhiều hạt giống cũng bị "thổi bay".

"Cả đời tôi nỗ lực để phát triển trang trại của mình. Giờ thì tất cả đã không còn nữa", ông nói trong buồn bã.

Trong 6 tuần qua, chiến sự ở Ukraine đã khiến người dân nước này chịu ảnh hưởng nặng nề. Xung đột cũng đã tiến sâu vào các vùng đồng bằng màu mỡ của một khu vực được mệnh danh là "lòng chảo của châu Âu", làm tê liệt mùa màng, phá hủy các kho thóc và nguyên liệu gieo trồng, với dự báo sẽ mang lại hậu quả tàn khốc cho Ukraine, một quốc gia sản xuất một phần lớn ngũ cốc của thế giới.

Thứ trưởng Bộ nông nghiệp Ukraine Taras Vysotsky mới đây cho biết họ đã mất ít nhất 1,5 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu ngũ cốc kể từ khi chiến sự xảy ra. Chính Nga, nước xuất khẩu ngũ cốc hàng đầu thế giới, hầu như cũng không thể xuất khẩu lương thực do các lệnh trừng phạt quốc tế.

"Đòn đôi" này đang làm bùng nổ một cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu "vượt xa bất cứ điều gì chúng ta đã thấy kể từ Thế chiến II", người đứng đầu Chương trình Lương thực Thế giới (WFP) của Liên hợp quốc cảnh báo.

Ở Ukraine, các kho chứa đầy ngũ cốc nhưng không thể xuất khẩu.

Nga đã chặn đường vào Biển Đen, tuyến đường xuất khẩu chính của Ukrain. Ngoài ra, các chuyến tàu chở hàng phải đối mặt với những trở ngại về hậu cần trong khi vận tải đường bộ cũng bị cản trở vì hầu hết các tài xế xe tải là nam giới từ 18-60 tuổi không được phép rời khỏi đất nước và không thể lái xe xuất khẩu nông sản qua biên giới.

Ukraine cũng đã cấm một số hoạt động xuất khẩu ngũ cốc để đảm bảo có đủ lương thực để nuôi sống người dân trong nước.

Thiếu đủ thứ

Các nông dân cho biết họ phải đối mặt với tình trạng thiếu nhiên liệu, phân bón do xung đột và cả tình trạng thiếu nhân công do nhiều nam giới phải ra chiến trường.

Grigoriy Tkachenko, một nông dân ở làng Lukashivka, gần thành phố Chernihiv, miền bắc Ukraine, cho biết: "Trang trại của tôi giờ là đống đổ nát. Hầu như không còn gì.
Những gì chúng tôi đã xây dựng trong nhiều thập niên giờ bị phá hủy chỉ trong vài ngày".

Đất nông nghiệp chiếm 70% diện tích Ukraine và nông nghiệp là mặt hàng xuất khẩu hàng đầu của nước này, chiếm gần 10% GDP. Ukraine là một trong những nhà xuất khẩu ngô và lúa mì chính của thế giới và là nước xuất khẩu dầu hướng dương lớn nhất.

Thứ trưởng Vysotsky cho biết, Ukraine hiện có 13 triệu tấn và 3,8 triệu tấn lúa mì không thể xuất khẩu bằng các con đường thông thường, vốn lâu nay chủ yếu bằng đường biển.

Một nông dân ở vùng Kherson, miền nam Ukraine cho biết, ông còn 1.500 tấn ngũ cốc và 1.000 tấn ngô trong trang trại nhưng không thể xuất đi.

Trong khi đó, kế hoạch trồng trọt đã trở nên bất khả thi ở một số khu vực có giao tranh ác liệt hoặc đang bị chiếm đóng.

Các nông dân cũng lo lắng liệu họ có thể gieo hạt vào mùa Xuân này hay không, tình trạng có thể khiến mùa vụ sau gặp nhiều rủi ro. Hôm 7/4, Thủ tướng Ukraine Denis Shmygal nói rằng chính phủ dự kiến sẽ giảm 20% số cây trồng được gieo vào mùa Xuân này.

Ở những khu vực ít bị ảnh hưởng, nông dân đã bắt đầu xuống giống, nhưng nhiều người thiếu nhiên liệu, phân bón và hạt giống do các cảng bị chặn và việc nhập khẩu từ Nga và Belarus bị tạm dừng.

Một cuộc khảo sát của chính phủ vào tháng trước cho thấy, nông dân Ukraine chỉ có 20% nhiên liệu cần thiết cho vụ gieo cấy vào mùa Xuân.

Tuy nhiên, trên khắp Ukraine, những người nông dân đã thể hiện sự kiên cường và quyết tâm làm mọi thứ trong khả năng để gieo hạt và nuôi sống người dân và quân đội.

Ông Tkachenko, người có trang trại bị phá hủy trong một cuộc tấn công vào tháng trước, đã quyết tâm ở lại lâu nhất có thể để cung cấp thực phẩm như thịt, sữa và khoai tây cho binh lính Ukraine và người dân địa phương. Ông, vợ, con gái và 6 người cháu chỉ ngủ vài tiếng mỗi đêm trong hầm để khoai tây.

"Đây là đất của chúng tôi, đây là trang trại của chúng tôi, đây là làng của chúng tôi", ông Tkachenko nói. "Cho đến giây phút cuối cùng, chúng tôi muốn ở bên người thân yêu của mình".