Vũ khí mới của Nga gây thách thức lớn cho Ukraine

UAV đóng vai trò quan trọng trong cuộc xung đột Nga - Ukraine, tần suất sử dụng loại vũ khí này tăng lên từ khi Moscow mua UAV "tự sát" (kamikaze) từ Iran, buộc Kiev phải yêu cầu đồng minh viện trợ thêm để tăng cường khả năng chiến đấu.

Kiev cho biết Moscow đã sử dụng UAV tự sát trong các cuộc không kích nhằm vào Kiev, Vinnytsia, Odessa, Zaporizhia và các thành phố khác trên khắp Ukraine gần đây.

Nataliia Humeniuk, phát ngôn viên của Bộ chỉ huy tác chiến miền Nam của Ukraine, nói: "Nga đang cố gắng sử dụng loại UAV này để tấn công các cơ sở hạ tầng quan trọng, khiến chúng tôi không có nước, nhiệt và điện. Máy bay không người lái phá hủy mục tiêu bằng đốt cháy chứ không phải thông qua một vụ nổ. Đó là lý do họ sử dụng vũ khí này để tấn công các mục tiêu cơ sở hạ tầng, vì chúng gây ra ít ảnh hưởng hơn ở những nơi tập trung đông người".

UAV đóng vai trò quan trọng trong cuộc xung đột kể từ khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự toàn diện vào Ukraine hồi cuối tháng 2, nhưng tần suất sử dụng các thiết bị này chỉ bắt đầu tăng lên từ khi Moscow mua máy bay không người lái mới từ Iran vào mùa hè.

Bản thân lực lượng Ukraine cũng sử dụng UAV tự sát để tấn công các mục tiêu của Nga. Tuy nhiên, Kiev đang yêu cầu các đồng minh cung cấp cho họ với số lượng nhiều hơn.

UAV tự sát là gì?

Máy bay không người lái kamikaze UAV tự sát là một hệ thống vũ khí trên không. Chúng được biết đến như một vũ khí lưu động vì chúng có khả năng chờ đợi trong một khoảng thời gian ở một khu vực được xác định là mục tiêu tiềm năng và chỉ tấn công khi mục tiêu của đối phương được xác định.

Chúng có kích thước nhỏ, cơ động và dễ dàng phóng đi, nhưng ưu điểm chính là khó bị phát hiện và có thể bắn từ xa.

UAV tự sát được sử dụng với hàm ý máy bay không người lái này chỉ sử dụng một lần. Chúng được thiết kế để tấn công phía sau chiến tuyến của đối phương và bị phá hủy luôn trong cuộc tấn công đó. Vì vậy, chúng không giống như các máy bay không người lái quân sự truyền thống lớn hơn, nhanh hơn, và có thể trở về sau khi thả tên lửa.

Nga đang sử dụng máy bay không người lái nào ở Ukraine?

Quân đội Ukraine và tình báo Mỹ cho biết, Nga đang sử dụng máy bay tấn công không người lái do Iran sản xuất. Các quan chức Mỹ từng nói với CNN hồi tháng 7 rằng Iran bắt đầu giới thiệu dòng máy bay không người lái Shahed cho Nga tại sân bay Kashan, phía nam Tehran vào tháng 6. Loại máy bay không người lái này có khả năng mang tên lửa dẫn đường chính xác và có trọng tải khoảng 50kg.

Tháng 8, giới chức Mỹ cho hay, Nga đã mua các máy bay không người lái này và đang đào tạo lực lượng quân đội cách sử dụng chúng. Theo Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, Nga đã đặt hàng 2.400 máy bay không người lái Shahed-136 của Iran.

Ukraine tuyên bố lực lượng của họ đã bắn hạ một trong những máy bay không người lái này lần đầu tiên vào tháng 9 ở gần thành phố Kupyansk của Kharkov. Có nhiều cuộc tấn công hơn được báo cáo kể từ đó.

Quân đội của Kiev ngày 12/10 cho biết họ đã bắn rơi 17 máy bay không người lái Shahed-136 chỉ riêng trong ngày hôm đó. Theo những bức ảnh do chính quyền Ukraine công bố, Nga đã đổi tên chúng thành Geran.

Theo các quan chức Mỹ, có một số bằng chứng cho thấy máy bay không người lái của Iran nhiều lần thất bại trên chiến trường.

Thực tế, Nga cũng có máy bay không người lái kamikaze của họ, do nhà sản xuất vũ khí Kalashnikov Concern sản xuất. Hôm 12/10, Ukraine tuyên bố bắn hạ hai trong số các máy bay không người lái ZALA Lancet này.

Ukraine có thể tự vệ như thế nào?

Ukraine yêu cầu các đồng minh trang bị cho họ các hệ thống phòng không ngay từ đầu cuộc xung đột vào tháng 2, song nhu cầu trở nên cấp thiết hơn kể từ khi Nga bắt đầu sử dụng máy bay không người lái do Iran sản xuất.

Hệ thống phòng không là một trong ba ưu tiên hàng đầu trong danh sách vũ khí mong muốn mà Ukraine từng trình bày trong cuộc họp của Nhóm liên lạc quốc phòng Ukraine tại Brussels vào ngày 12/10, một tài liệu được cung cấp cho các bộ trưởng quốc phòng tham gia cuộc họp chỉ ra.

Tướng Mark Milley, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ, nói với các phóng viên sau cuộc họp hôm đó rằng Mỹ và các đồng minh cần cung cấp cho Ukraine các hệ thống phòng không để họ có thể bảo vệ không phận trước các cuộc tấn công từ Nga.

Hệ thống phòng không mà Ukraine cần để chống lại UAV tự sát khác với các hệ thống được sử dụng để đối phó với tên lửa hành trình và các loại vũ khí tương tự. Hệ thống tên lửa phòng không Patriot được thiết kế để chống lại và tiêu diệt tên lửa đạn đạo tầm ngắn đang bay tới, cũng như máy bay và tên lửa hành trình tiên tiến. Nó cũng có thể được sử dụng để đối phó máy bay không người lái.

Các quan chức Ukraine nói rằng, lực lượng phòng không của họ đã hạ gục một lượng lớn máy bay không người lái Shahed. Chỉ huy quân sự cấp cao của Ukraine, tướng Valerii Zaluzhnyi, ngày 11/10 đã gửi lời cảm ơn tới Ba Lan với tư cách là "những người anh em trong quân đội" vì đã huấn luyện một tiểu đoàn phòng không, giúp phá hủy 9 trong 11 chiếc Shahed. Ông cho biết, Ba Lan đã cung cấp cho Ukraine hệ thống để tiêu diệt các máy bay không người lái.

Tháng 9, có thông tin cho hay chính phủ Ba Lan đã mua thiết bị tiên tiến của Israel (Israel không bán công nghệ phòng thủ tiên tiến cho Kiev) để sau đó chuyển giao cho Ukraine.

Ngày 13/10, ông Zelensky đưa ra một lời kêu gọi khác để được tăng cường năng lực phòng không. Ông nói rằng, Kiev chỉ có khoảng 10% những gì họ cần để chống lại các cuộc tấn công của Moscow.

Ukraine cũng sở hữu UAV tự sát

Quân đội Ukraine đang sử dụng máy bay không người lái kamikaze RAM II, được phát triển bởi một nhóm các doanh nghiệp Ukraine và được mua bằng tiền huy động từ cộng đồng người dân Ukraine. Theo các nhà sản xuất, những loại vũ khí cảm tử lưu động dẫn đường chính xác này có thể mang theo đầu đạn nặng 3kg và bay cao tới 30km.

Tuy nhiên, Kiev cũng đang dựa vào các đồng minh của mình để có được những chiếc máy bay không người lái. Mỹ đã gửi một số loại hệ thống vũ khí trên không tới Ukraine, bao gồm cả máy bay không người lái Switchblade - một loại máy bay không người cảm tử nhỏ, có thể mang theo đầu đạn và phát nổ khi va chạm. Những chiếc Switchblade 300 và Switchblade 600 lớn hơn được sản xuất bởi công ty quốc phòng Mỹ AeroVironment.

Theo thông số kỹ thuật do công ty này cung cấp, Switchblade 300 nhỏ hơn có thể bắn trúng mục tiêu cách xa tới 9,6km, trong khi Switchblade 600 lớn hơn có thể tấn công cách xa hơn 3 km. Cả hai hệ thống có thể được thiết lập và khởi chạy trong vòng vài phút.

Vào tháng 5, Mỹ từng gửi cho quân đội Ukraine các máy bay không người lái "Bóng ma phượng hoàng", được cho là tương tự Switchblade, mặc dù ít người biết về khả năng của chúng.

Vương quốc Anh cũng cung cấp cho Ukraine các loại vũ khí, bao gồm 850 máy bay không người lái siêu nhỏ Black Hornet phóng bằng tay.

Ngoài ra, Ukraine đang sử dụng máy bay không người lái Bayraktar TB2 do Thổ Nhĩ Kỳ sản xuất. Thứ vũ khí này đã trở thành biểu tượng của lực lượng Ukraine. Tuy nhiên, chúng có kích thước lớn hơn và được thiết kế để trở về sau khi thả bom hoặc tên lửa dẫn đường bằng laser.