Video hành quyết con tin Mỹ mới nhất có gì khác so với các video trước?

Nhóm phiến quân Nhà nước Hồi giáo (IS) ngày 16/11 đã tải lên mạng một đoạn video kinh hãi quay cảnh vụ sát hại hàng loạt binh sĩ Syria và một con tin phương Tây thứ 5, nhân viên cứu trợ người Mỹ Peter Kassig mà IS đã đe dọa sát hại để trả đũa các cuộc không kích do Mỹ tiến hành tại Iraq và Syria.
 
Tổng thống Mỹ Barack Obama ngày 16/11 đã xác nhận cái chết của Kassig, một cựu binh sĩ Mỹ 26 tuổi, người mất tích hơn một năm trước tại một chốt kiểm soát ở đông bắc Syria trong khi đang vận chuyển hàng viện trợ y tế.
 
Trong những ngày gần đây, các cơ quan tình báo Mỹ nhận được những dấu hiệu ám chỉ mạnh mẽ cho thấy IS đã giết Kassig, nạn nhân thứ 3 của IS. Tuyên bố của Tổng thống là xác nhận chính thức đầu tiên về cái chết của anh.
 
“Hôm nay, chúng ta dành những lời cầu nguyện và chia buồn tới cha mẹ và gia đình Abdul-Rahman Kassig, cũng được biết tới với tên gọi Peter”, ông Obama cho biết trong một tuyên bố từ chiếc Không lực Một khi đang trên đường từ Úc trở về Washington sau chuyến công du kéo dài 8 ngày. Ông Obama đã sử dụng tên Hồi giáo mà Kassig dùng sau khi cải sang đạo Hồi, để nhấn mạnh việc IS sát hại một người cùng đạo Hồi.
 
Video đã chiếu cảnh một kẻ hành quyết mặc đồ đen đứng cạnh một cái đầu bị cắt lìa mà tên này nói là của Kassig. Mặc dù hệ quả cuối cùng của video là giống nhau, nhưng đoạn phim này có điểm khác với video hành quyết 4 con tin phương Tây trước đó.
 
Video có thời lượng dài hơn
 
Hình ảnh trong đoạn video tung ra ngày 16/11 có chất lượng kém hơn các video trơn tru của nhóm trước đây.
 
Các video hành quyết con tin của IS trước đó dường như được quay tại cùng địa điểm, mà các nhà phân tích xác định là một quả đồi trọc ở ngoại ô thành phố Raqqa, thành trì của IS tại Syria. Mỗi video tương đối ngắn, trung bình chưa tới 5 phút.
 
Nhưng đoạn video về cái chết của Kassig dài gần 16 phút, vốn chiếu cả lịch sử của IS, từ nguồn gốc ban đầu là một đơn vị dưới sự kiểm soát của Osama bin Laden tới sự mở rộng hiện thời của nhóm tại khu vực trải rộng ở Iraq và Syria. 

Không có cảnh con tin bị giết 

 

Trong các video hành quyết 2 nhà báo Mỹ James Foley và Steven Sotloff cũng như 2 nhân viên cứu trợ người Anh David Haines và Alan Henning, các con tin đều đưa tuyên bố trước bố trước ống kính máy quay, trong đó anh ta buộc phải cáo buộc các chính phủ nước mình về những tội ác chống lại loài người.
 
Một phiến quân mang khăn trùm kín mặt đứng cạnh, tay lăm lăm một con dao trong khi con tin nói trước ống kính. Tiếp đến sẽ là cảnh phiến quân chặt đầu con tin.
 
Tuy nhiên, video ngày 16/11 không quay cảnh Kassig bị giết, không có hình ảnh anh này. Đoạn cuối của video chiếu cảnh một đầu người bị cắt lìa mà phiến quân IS khẳng định là của Kassig, với hình ảnh cái đầu được ghi hình vội vàng trong điều kiện ánh sáng thấp và chỉ được quay bằng 1 camera.
 
“Khác biệt rõ rệt nhất là trong cảnh chặt đầu. Các video trước đó đều chiếu cảnh cắt đầu trước ống kính”, Daveed Gartenstein-Ross, một chuyên gia từ Quỹ bảo vệ các nền dân chủ tại Washington, nói. “Video này chỉ quay cảnh cái đầu bị cắt lìa. Tôi không nghĩ đây là chủ ý của IS. Có khả năng là một điều gì đó bất thường đã xảy ra trong khi họ chặt đầu anh ấy”.
 
"Đoạn hành quyết Kassig cuối cùng rõ ràng khác với các video trước đó", Jarret Brachman, một chuyên gia chống khủng bố hiện cố vấn cho cộng đồng tình báo Mỹ, nhận định.
 
Không đưa ra tuyên bố cuối cùng
 
Một sự khác biệt rõ rệt nữa là video mới nhất cũng không có ảnh nhân viên cứu trợ Mỹ đưa ra tuyên bố trước ống kính.
 
Thay vào đó, một phiến quân nói giọng Anh tuyên bố trong video: “Đây là Peter Edward Kassig, một công dân Mỹ. Peter, người đã chiến đấu chống lại người Hồi giáo thời còn là binh sĩ Mỹ, không có nhiều điều để nói. Các tù nhân trước đó của anh ta đã nói hộ anh ra rồi”.
 
4 con phương Tây trước đó đều đưa ra những tuyên bố trước khi chết. Họ đổ lỗi cho Tổng thống Mỹ Obama hoặc Thủ tướng Anh David Cameron về cái chết của mình, vì các hành động quân sự của Washington và London chống lại IS tại Iraq và Syria.
 
Các nhà phân tích cho hay sự thay đổi trong video cho thấy có điều gì đó không ổn khi các phiến quân tiến hành vụ sát hại Kassig.
 
Trong số những trục trặc có thể xảy ra, các nhà phân phỏng đoán rằng IS đã không có đủ thời gian ngoài trời khi hành quyết Kassig so với các vụ chặt đầu trước đó. Vì Mỹ đã thông báo ngay sau vụ hành quyết đầu tiên hồi tháng 8 rằng họ sẽ điều máy bay giám sát tới Syria, và người dân cũng đã cho biết trên mạng xã hội về việc nhìn thấy các vật thể trên bầu trời mà họ tin là máy bay do thám.
 
Một khả năng khác, mà ông Gartenstein-Ross nói, là Kassig đã kháng cự, khiến các phiến quân không thể dàn dựng vụ hành quyết như chúng muốn.
 
Theo một người bạn của Kassig và một chuyên gia chống khủng bố, nhân viên cứu trợ Mỹ đã không tuân theo những kẻ bắt cóc và từ chối đưa ra tuyên bố tuyên truyền trước khi bị giết.
 
Kassig từ chối hợp tác với các phiến quân vì có thể đã biết rằng anh vẫn bị giết dù có trợ giúp IS hay không.
 
Nhiệm vụ của các tổ chức tình báo Anh và Mỹ là tìm hiểu xem sự khác biệt trong video mới nhất có nghĩa là gì. Có khả năng Kassig đã cố tình chạy trốn, khiến việc dàn dựng tuyên bố cuối cùng và chặt đầu không thể thực hiện được.
 
Chuyên gia chống khủng bố Pháp Jean-Charles Brisard cũng cho rằng Kassig có thể đã kháng cự những kẻ bắt cóc hoặc cố gắng trốn thoát.
 
"Rõ ràng đã có điều gì đó xảy ra trong quá trình ghi hình. Chúng ta biết rằng các video hành quyết trước đó được quay ở nhiều góc khác nhau, vì vậy có thể điều gì đó đã xảy ra ở đây, vốn ngăn chặn chúng làm như vậy", ông Brisard nói.
 
Không có phần đe dọa con tin tiếp theo
 
Đoạn video hôm qua cũng là video đầu tiên kết thúc mà không có sự xuất hiện của một con tin khác bị dọa chặt đầu.
 
Giáo sư Peter Neumann, từ Trung tâm nghiên cứu bạo lực chính trị và cực đoan thuộc Đại học King’s College (Anh), cho rằng điều đó chứng tỏ rằng IS không có con tin nào thích hợp nữa.
 
John Cantlie, một nhà báo người Anh khác hiện đang bị bắt giữ làm con tin, đã xuất hiện trong hàng loạt video tuyên truyền của IS.
 
Tuy nhiên, giáo sư Neumann cho rằng: "Tôi không nghĩ chúng đã quyết định sẽ làm gì với Cantlie vì anh ấy vẫn còn có ích cho chúng".
 
Kassig, tới từ thành phố từ Indianapolis, bang Indiana, từng phục vụ trong một đơn vị chiến dịch đặc biệt của Mỹ và được triển khai tới Iraq vào năm 2007. Anh  đã nỗ lực thực hiện các hoạt động từ thiện sau khi rời quân đội. Kassig bị bắt cóc hồi tháng 10/2013 trong khi đang di chuyển ở miền đông Syria.