Vatican và lò thiêu người

Theo tài liệu ghi chép của một phái viên người Do Thái tên là Haim Barlas, năm 1944 Tổng giám mục Roncalli đã gửi một bức điện khẩn cho Giáo hoàng Pius XII thông báo về sự tàn bạo của Đức quốc xã tại trại tập trung Auschwitz ở Ba Lan.

Theo các tài liệu này, ngày mà bức điện được gửi đi hoàn toàn trái ngược với khẳng định chính thức của Vatican về thời điểm nhận được báo cáo.

Haim Barlas là bạn của Tổng giám mục Roncalli. Mới đây, trong một bộ sưu tập cá nhân ở Israel, người ta đã tìm thấy bằng chứng của việc hai người thường xuyên trao đổi thư từ với nhau, chủ yếu là ở Pháp.

Các bức thư cho thấy Roncalli đã rất phẫn nộ với sự im lặng của Vatican trước các vụ tàn sát ở châu Âu vào thời đó.

Theo tài liệu, vào năm 1943, đích thân Tổng giám mục đã viết thư yêu cầu Tổng thống Slovakia chấm dứt các vụ thảm sát đẫm máu của Đức quốc xã đối với người Do Thái. Ngày 23/6/1944, Barlas đã chuyển cho Roncalli bản báo cáo dài 30 trang về những hành động dã man của Đức quốc xã tại Auschwitz, do hai tù nhân Do Thái may mắn trốn thoát khỏi trại tập trung này vào tháng 4/1944 viết lại.

Ngay sau khi nhận được bản báo cáo, Tổng giám mục Roncalli đã vội viết một bản tóm tắt sơ lược và gửi cho Tòa thánh Vatican bằng đường điện tín, trong đó nói rõ mục đích của Đức quốc xã là tàn sát hàng loạt người Do Thái.

Tuy nhiên, Vatican lại khẳng định rằng đến tận tháng 10/1944 mới nhận được nội dung bản báo cáo.

Khi bị chất vấn về sự thiếu nhất quán này, các quan chức Vatican cho rằng việc này phải để cho các nhà nghiên cứu sử học trả lời.

Mặc dù Vatican đang lưu giữ toàn bộ thư từ trao đổi giữa Tổng giám mục Roncalli với các đức cha bề trên, nhưng các học giả vẫn chưa tiếp cận được với phần có thể làm rõ thời điểm Tổng giám mục gửi bức điện cho Giáo hội.

Đặng Lê

Theo BBC