Ukraina: Miền đông đi đứt?

Sáng 3/11 (giờ Việt Nam), cơ quan bầu cử tại nước CHND Donetsk tự xưng đã công bố kết quả bầu cử sơ bộ trong cuộc bầu cử nhằm lựa chọn những người đứng đầu chính quyền. Theo đó, ông Alexander Zakharchenko, người đứng đầu hiện nay của chính quyền Donetsk tự xưng, đã giành được 81,37% số phiếu bầu. Đảng của ông Zakharchenko cũng nhận được 65% số phiếu ủng hộ trong cuộc bầu cử cơ quan lập pháp tại Donetsk.

Ở Lugansk, thủ lĩnh Igor Plotnitsky, cựu sĩ quan quân đội dưới thời Liên Xô cũ, giành được 63% trong số 1/3 phiếu bầu được kiểm đếm.

Cuộc bầu cử tại Donetsk và Lugansk diễn ra ngay sau cuộc bầu cử Quốc hội Ukraina trước thời hạn. Đây là bước đi tất yếu của miền đông Ukraina. Ban đầu người dân nơi đây, đa phần là người gốc Nga, phản đối cuộc đảo chính lật đổ chính quyền Yanukovych tháng 2/2014. Rồi xung đột leo thang, tân chính quyền Kiev thân phương Tây đưa quân đội về đây “dẹp loạn”. Từ đó, hai nhà nước tự xưng ở Donetsk và Lugansk đã được lập ra bất chấp sự phản đối và đe dọa bằng vũ lực của chính quyền trung ương.

Cuộc bầu cử quốc hội và “tổng thống” hôm 2/11 ở hai tỉnh trên là bước kế tiếp trong tiến trình xung đột ở Ukraina. Nó cho thấy, hai tỉnh này dần chính thức tách khỏi nhà nước Ukraina thành các quốc gia độc lập mà ở đó chính quyền và quốc hội được người dân bầu lên. Mặc dù hai tỉnh này mong muốn được sáp nhập vào Nga như Crưm, nhưng Moskva không đồng ý. Song dù gì thì Ukraina sắp tới cũng mất hẳn quyền kiểm soát Donetsk và Lugansk. Tức là nếu tính cả Crưm, thì từ tháng 2/2014 đến nay, Ukraina đã mất đứt miền đông.

Thực tế phũ phàng này bắt nguồn từ việc phe đối lập ở Ukraina (tình đến trước cuộc đảo chính tháng 2/2014) đòi nhất quyết phải theo phương Tây. Điều mà Tổng thống Yanukovych không chấp nhận, khiến ông này bị lật đổ.

Cái đau đớn hơn cả là vừa mất một phần lãnh thổ, Ukraina đến nay vẫn chưa thấy tăm hơi sự trợ giúp nào từ phương Tây. Bộ trưởng tài chính Ukraina mới đây đã phải nói thật với dân chúng rằng Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) sẽ không tháo khoán 17 tỉ USD tín dụng như đang mong ngóng vào cuối năm nay. Ukraina giờ chỉ có thể trông mong vào 760 triệu USD do EU chu cấp mà thôi.

Cuộc bầu cử hôm qua tại miền đông Ukraina được phía Nga ủng hộ và đương nhiên bị chính quyền Kiev và phương Tây phản đối cả trước và sau khi có kết quả. Điều khó đoán là sau những phản đối, phương Tây sẽ tính toán bước đi kế tiếp như thế nào, cũng như những đối sách của Nga ra sao.