Trung Quốc tăng tốc tạo lợi thế chiến lược với Nam Cực

Mãi cho đến năm 1985, Bắc Kinh mới thiết lập Trạm nghiên cứu đầu tiên tại Nam Cực, nhưng trong vài thập niên qua những nỗ lực của Trung Quốc nhằm mở rộng ảnh hưởng của họ ở khu vực này đã tăng lên đáng kể và vượt qua nhiều quốc gia khác.

Trong bối cảnh các quốc gia vốn đi đầu trong lĩnh vực thám hiểm như Hoa Kỳ và Úc phải đương đầu với vấn đề ngân sách trì trệ, ngày càng có nhiều lo ngại về những động thái đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu Nam Cực và đầu tư cho trang thiết bị của Bắc Kinh.

"Trung Quốc đã mở trạm nghiên cứu thứ 4 vào năm ngoái, chọn vị trí cho Trạm nghiên cứu thứ 5 và đầu tư vào tàu phá băng thứ 2, cùng các máy bay và trực thăng có khả năng hoạt động trên băng. Những động thái này cho thấy hoạt động thăm dò của Trung Quốc đang được triển khai với tốc độ nhanh nhất trong 52 nước ký kết vào Hiệp ước Nam Cực”, NYT viết.

Theo Hiệp ước Nam Cực được ký năm 1959, các bên cam kết đảm bảo châu lục này sẽ vẫn mở cửa cho các hoạt động nghiên cứu khoa học hòa bình và loại bỏ khả năng quân sự hóa. 

Dù Trung Quốc vẫn tuân theo những điều khoản của hiệp định, nhưng các quan sát viên lo ngại rằng Bắc Kinh đang sử dụng chiêu bài nghiên cứu để giành lợi ích chiến lược trong trường hợp hoạt động khai thác thương mại được cho phép ở Nam Cực trong tương lai.

"Đây là một khía cạnh trong cách tiếp cận chú trọng thương mại trên toàn thế giới. Một định hướng lâu dài trong chính sách của Trung Quốc là đảm bảo nguồn cung cấp năng lượng và lương thực lâu dài", Peter Jennings, Giám đốc Viện Chính sách Chiến lược Úc, nói với tờ NYT. 

Lệnh cấm khai thác tài nguyên tại Nam Cực sẽ hết hạn vào năm 2048, trừ phi Nghị định thư về Bảo vệ môi trường được các bên thông qua một lần nữa. 

Trong trường hợp Nghị định hết hạn và không có một hiệp ước khác thay thế, Nam Cực có thể trở thành nguồn dầu khí dồi dào. Theo ước tính, khu vực này sở hữu trữ lượng khoảng 200 tỷ thùng dầu, ngoài ra đây cũng là kho dự trữ nước ngọt lớn nhất hành tinh.

Sự đầu tư hiện tại của Trung Quốc có thể khiến nước này đạt được lợi thế tuyệt đối trong việc khai thác tài nguyên tại Nam Cực vào năm 2048. 

"Hành động thăm dò Nam Cực của Trung Quốc cũng giống như chơi cờ vua. Điều quan trọng là phải có một vị trí trong ván cờ toàn cầu. Chúng tôi không biết điều gì sẽ xảy ra, nhưng nó là cần thiết để có một chỗ đứng vững chắc" - tờ The Guardian dẫn lời ông Guo Peiqing, giáo sư luật tại Đại học Hải dương Trung Quốc lý giải.

Theo Business Insider, NYT