Trận chiến bí mật nhắm vào "xương sống" không quân chiến lược Nga

Cuộc sống của những người Nga ở những ngôi làng thuộc vùng Siberia hoặc Bắc Cực xa xôi dường như tách biệt hoàn toàn với khu vực tiền tuyến, nơi đang diễn ra các cuộc giao tranh khốc liệt.

Tuy nhiên, vào ngày 1/6, chiến tranh đã đến ngay trước cửa nhà họ một cách rõ ràng và đầy kịch tính.

Từ tấm lợp của những chiếc xe tải chở container đỗ trên những bãi đất ở vùng nông thôn yên tĩnh, từng chiếc máy bay không người lái cất cánh lên trời một cách thản nhiên, trước khi lao xuống các căn cứ không quân gần đó, nơi có một số khí tài quân sự quan trọng nhất của Nga.

Một số ít người ​​can đảm đã trèo lên những chiếc xe tải, cố gắng ngăn những chiếc máy bay không người lái hoàn thành nhiệm vụ cảm tử, nhưng vô ích. Hầu hết đều ngạc nhiên khi tiếng nổ vang lên.

5 sân bay của Nga đã bị tấn công vào ngày 1/6 khi Ukraine phát động chiến dịch “Mạng nhện”, chiến dịch không kích táo bạo nhất mà Kiev tuyên bố thực hiện trên lãnh thổ Nga trong hơn 3 năm xung đột. Mục tiêu của chiến dịch là nhắm tới phi đội máy bay ném bom chiến lược của Nga, từ lâu được coi là nằm ngoài tầm với của Ukraine.

Truyền thông Ukraine tuyên bố đây là một chiến dịch quy mô lớn chưa từng có nhằm vào lực lượng hàng không chiến lược của Nga kể từ khi xung đột nổ ra.

Khi những cột khói bốc lên trên các căn cứ Olenya và Belaya và video về những chiếc máy bay ném bom đắt đỏ của Nga bị máy bay không người lái giá rẻ của Ukraine biến thành quả cầu lửa, quy mô của cuộc tấn công đã trở nên rõ ràng hơn.

Theo các quan chức Ukraine, có tới 40 máy bay ném bom đắt tiền và tinh vi nhất của Nga - chiếm khoảng 1/3 phi đội máy bay ném bom chiến lược của Nga - đã bị phá hủy chỉ trong vòng vài giờ.

Nga chưa xác nhận thông tin trên, nhưng các nhà phân tích cho rằng Ukraine đã giáng một đòn mạnh vào Nga và gửi một tín hiệu mạnh mẽ đến các đồng minh phương Tây của Kiev.

Các cuộc tấn công diễn ra vào thời điểm quan trọng, chỉ vài giờ trước khi phái đoàn Nga và Ukraine chuẩn bị gặp lại nhau tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ. Các cuộc đàm phán diễn ra trong bối cảnh sáng kiến ​​hòa bình của Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày càng mong manh.

Mặc dù thời điểm tấn công này có thể được tính toán để gửi đi một thông điệp, các quan chức Ukraine cho biết việc lên kế hoạch cho chiến dịch “Mạng nhện” đã bắt đầu từ 18 tháng trước.

Giai đoạn cuối cùng của đợt chuẩn bị cho chiến dịch bắt đầu từ vài tuần trước, khi hàng chục máy bay không người lái góc nhìn thứ nhất (FPV) được tuồn vào Nga dưới sự giám sát của cơ quan tình báo Ukraine (SBU).

Máy bay ném bom của Nga luôn là mục tiêu của Ukraine, nhưng cần phải điều chỉnh sau khi Moscow di chuyển phần lớn phi đội không quân chiến lược của mình vào sâu hơn trong đất liền để bảo vệ chúng trước các cuộc tấn công.

Các máy bay không người lái được Ukraine giấu trong các container và được cải tiến lắp bên trong xe tải thương mại có tấm lợp có thể mở ra chỉ bằng một nút bấm điều khiển từ xa.

Theo các nguồn tin, các tài xế không biết họ đang chở hàng gì.

Người dân gần căn cứ Olenya ở cực bắc của Nga - một trong những mục tiêu bị tấn công - mô tả cảnh một tài xế hoảng loạn chạy ra ngoài khi các máy bay không người lái được phóng ra, từng chiếc một, từ phía sau xe tải của ông.

Sau đó, tài xế nói với cảnh sát rằng ông đã được hướng dẫn đỗ xe của mình ở một bãi đỗ gần thị trấn Olenegorsk, nơi có người sẽ đón ông.

Không phải tất cả các xe tải đều đến đích. Các video cho thấy ít nhất 2 xe đã "tự hủy" trên đường đi.

Đây không phải là lần đầu tiên xe tải được sử dụng trong cuộc xung đột. Vào năm 2020, một xe tải chở thuốc nổ đã bị kích nổ từ xa trong một cuộc tấn công vào cầu Kerch nối bán đảo Crimea với đất liền Nga.

Tuy nhiên chiến dịch lần này tinh vi hơn nhiều. Các báo cáo cho thấy máy bay không người lái đã được cài đặt bằng trí tuệ nhân tạo để tấn công máy bay ném bom Nga ở những điểm yếu nhất của chúng.

Chỉ vài tuần trước, Nga đã di dời nhiều máy bay ném bom chiến lược đến các căn cứ sâu hơn bên trong lãnh thổ.

Các căn cứ bị Ukraine nhắm tới bao gồm Belaya ở Irkutsk, cách biên giới giữa Ukraine và Nga khoảng 4.500km, căn cứ Dyagilevo ở Ryazan, miền tây Nga, cách Ukraine khoảng 520km, đây là trung tâm huấn luyện cho lực lượng máy bay ném bom chiến lược của Nga.

Căn cứ Olenya gần Murmansk, cách Ukraine hơn 2.000km cũng bị tấn công, ngoài ra còn có căn cứ không quân Ivanovo, cách Ukraine hơn 800km. Ivanovo là căn cứ của máy bay vận tải quân sự Nga.

Các máy bay tại căn cứ Olenya và Belaya là một trong những vũ khí lợi hại của Không quân Nga: Tu-95 “Bear”, máy bay ném bom tầm xa có khả năng mang đầu đạn hạt nhân hoặc đầu đạn thông thường; Tu-160 “Blackjack”, máy bay chiến đấu lớn nhất thế giới, và Tu-22M3 “Backfire”, máy bay chiến đấu siêu âm.

Chiến dịch “Mạng nhện” không dựa vào máy bay không người lái hoặc tên lửa tầm xa, mà dựa vào máy bay không người lái FPV cỡ nhỏ, những thiết bị tương đối đơn giản nhưng đã chứng minh được sức tàn phá trên chiến trường.

Trong những ngày trước cuộc tấn công, các thành phố của Ukraine đã trải qua một số cuộc không kích dữ dội nhất của Nga. Hàng chục người đã thiệt mạng và Ukraine cho rằng Nga không có dấu hiệu nào cho thấy sẽ nhượng bộ.

Khi phái đoàn Nga chuẩn bị cho vòng đàm phán thứ hai với Ukraine tại Istanbul, Moscow dường như quyết tâm thể hiện sự áp đảo về mặt quân sự. Nga thậm chí không đáp ứng yêu cầu của Ukraine về việc chia sẻ các điều khoản hòa bình trước cuộc đàm phán.

Chỉ vài giờ trước khi các cuộc đàm phán bắt đầu, Tổng thống Volodymyr Zelensky, nhà lãnh đạo Ukraine, đã đưa ra một thông điệp rõ ràng bằng các cuộc tấn công vào lãnh thổ Nga.

Theo các viên chức tình báo Ukraine, tất cả những người tham gia vào chiến dịch “Mạng nhện” đều trở về an toàn và nhiệm vụ của họ đã hoàn thành.

Ukraine hiện sẽ tiếp cận các cuộc đàm phán ở Istanbul với sự tự tin mới. Vài giờ sau khi tin tức về vụ tấn công nổ ra, ông Zelensky đã xác nhận phái đoàn Ukraine sẽ tham dự, chỉ định Bộ trưởng Quốc phòng Rustem Umerov làm người đứng đầu phái đoàn Ukraine.

Thiệt hại trong cuộc tấn công của Ukraine không chỉ mang tính biểu tượng. Khả năng tấn công tầm xa của Nga được cho là đã bị suy giảm. Cơ quan An ninh Ukraine xác nhận phá hủy phi đội trị giá 7 tỷ USD của Nga.

Nga vẫn còn hàng chục máy bay ném bom chiến lược. Nhưng giờ đây chúng có thể phải được di chuyển xa hơn về phía đông. Ngay cả khi đó, sự nghi ngờ dai dẳng vẫn sẽ tồn tại rằng không nơi nào ở Nga thực sự an toàn trong bối cảnh hiện nay.

Nỗi lo ngại đó sẽ được cảm nhận sâu sắc trong dân thường ở Siberia và cực bắc của Nga, những khu vực cho đến nay dường như vẫn cách xa cuộc xung đột. Chiến tranh đã đến trước cửa nhà họ.