Tổng thống Bush phát ngôn hồ đồ

Trong bài phát biểu tại đại hội thường niên của Hội Cựu binh chiến tranh (VFW) hôm 22/8, Tổng thống Mỹ G.Bush đã dùng cuộc chiến tranh VN để nói về cuộc chiến Iraq hiện tại.

Trong khi chỉ trích Quốc hội Mỹ “rút ván dưới chân đối với quân đội”, ông Bush cho rằng việc rút quân Mỹ ra khỏi VN hơn 32 năm trước chính là “nguyên nhân của hàng triệu cái chết ở Campuchia và VN”, để lại vết nhơ to lớn đối với danh tiếng của Mỹ.

“Mọi người khi đó cho rằng sự có mặt của người Mỹ là vấn đề và nếu rút quân, sự giết chóc sẽ hết... Thế giới đã thấy những nhận định sai lầm đó phải trả giá đắt thế nào”. Ông Bush cho rằng việc rút quân Mỹ khỏi Iraq sẽ gây ra những cuộc “chém giết” như đã nhấn chìm Đông Nam Á hơn 30 năm trước. “Cái giá của việc Mỹ rút quân là hàng triệu người vô tội, với những đau đớn... như thuyền nhân, trại cải tạo và những cánh đồng chết”.

Nhà Trắng cho biết bài phát biểu trên là bài đầu trong hai bài quan trọng về chính sách nhằm dọn đường dư luận, thu hút thêm sự ủng hộ của quốc hội và người dân đối với cuộc chiến Iraq. Bài phát biểu thứ hai sẽ được công bố ngày 28/8 ở Reno, bang Nevada.

Giới học giả nổi giận

Giới trí thức và chính trị gia ở Mỹ ngay lập tức đã có những phản ứng gay gắt với bài phát biểu này. GS Vũ Đức Vượng của ĐH De Anza (California), một chuyên gia về quan hệ quốc tế, cho rằng việc Mỹ nói về chuyện “thuyền nhân”, “cánh đồng chết” rồi nói chuyện VN là “đánh lận con đen” - đánh đồng chuyện ở VN với tội ác của Khơme Đỏ. Ông Vượng cho rằng việc so sánh Iraq ngày nay với VN, vu cáo về những cánh đồng giết chóc, không những sai lầm mà còn “thiếu sự trung thực tri thức tối thiểu cần có”.

Còn GS William ở Đại học Frostburg (Maryland, Mỹ) phân tích: “Giá ông Bush từng thật sự tham chiến trong chiến tranh VN thay vì tiệc tùng ở nhà khi còn trong quân đội, thì có thể ông ta đã có cách nhìn khác. Việc Mỹ tham chiến ở VN hơn 40 năm trước là một điều hoàn toàn ngu ngốc, nguy hiểm và gây chết người... Tôi không nghĩ rằng nếu Mỹ ném thêm bom thì có thể chiến thắng trong cuộc chiến. Đó là điều ngu ngốc...”.

Giới sử gia của Mỹ cũng lên tiếng chỉ trích ông Bush là bóp méo lịch sử. Sử gia Robert Dallek, trên tờ Los Angeles Times, xem luận điệu này là lố bịch và nhấn mạnh rằng sự xuất hiện của Pol Pot và chế độ Khơme Đỏ là “hậu quả của việc Mỹ đưa quân vào đó và làm bất ổn đất nước này”. Ông Dallek khẳng định: “Đây rõ ràng là một động cơ chính trị nhằm đổ hết lỗi cho phía đối thủ. Trong khi thảm họa cuộc chiến hiện nay là việc quyết định tham chiến chứ không phải quyết định rút quân hiện giờ”.

Thượng nghị sĩ Edward M. Kennedy, em trai cố tổng thống John F. Kennedy - người từng dính líu đến cuộc chiến VN, phân tích: “Tổng thống Bush đã đưa ra một bài học sai về lịch sử. Mỹ thua cuộc chiến VN vì quân đội chúng ta sa lầy ở một đất nước xa xôi mà chúng ta không hề hiểu gì hết. Mỹ khi đó ủng hộ một chính phủ không có đủ tính hợp pháp đối với người dân họ”. Lãnh đạo phe đa số thượng viện Harry Reid bác bỏ cách so sánh của ông Bush và cho rằng quyết định tấn công Iraq là một trong những sai lầm lớn nhất trong lịch sử Mỹ. Thượng nghị sĩ John Kerry cũng coi bài phát biểu là vô trách nhiệm.

John McAuliff, giám đốc Quĩ Tái thiết và phát triển (FRD), giải thích: “Ông Bush đang gặp rắc rối lớn liên quan đến Iraq. Việc nói sai như vậy về lịch sử VN và Campuchia có thể làm hài lòng một vài người ủng hộ ít ỏi nhưng sẽ đơn thuần làm mất thêm thể diện của ông đối với dư luận và các chuyên gia về chính sách đối ngoại”.

Canh bạc cuối cùng

Hơn 200 bình luận về phát biểu của Tổng thống Bush đã đổ về website tờ New York Times. Đa số đều lên tiếng chỉ trích so sánh của ông Bush. Một số viết: “Tôi sợ rằng ông Bush lại bắt đầu uống trở lại rồi” (ý nhắc lại những ngày trai trẻ rượu chè ngày nào của ông).

Người ta hiểu ông Bush đang vận dụng mọi cách thuyết phục quốc hội và người dân tiếp tục chi tiền cho cuộc chiến ở Trung Đông xa xôi và cố quên đi những tổn thất mà nước Mỹ phải gánh chịu. Mỗi tháng người dân nộp thuế ở Mỹ đang phải oằn mình chịu 15 tỉ USD cho chi phí cuộc chiến, trong khi số lượng lính tử trận vẫn tiếp tục tăng. Tính đến nay khoảng 3.700 lính Mỹ đã thiệt mạng ở Iraq nhưng tình hình an ninh tại đây vẫn không được cải thiện. Mâu thuẫn giữa các nhóm sắc tộc sâu sắc đến mức nhiều nhà phân tích cho rằng sắp nổ ra nội chiến.

Ông Bush sắp mãn nhiệm và thất bại tại Iraq sẽ là kết thúc buồn cho sự nghiệp chính trị của ông. Các sức ép có vẻ đã khiến ông tuyệt vọng. Và có lẽ, phút tuyệt vọng và áp lực đó là lời giải thích hợp lý cho kiểu so sánh bị nhiều người coi là “hồ đồ” kể trên.

Theo Thanh Tuấn

Tuổi trẻ