Thỏa thuận hạt nhân Iran gặp rào cản đầu tiên từ Quốc hội Mỹ

Cụ thể, hai nghị sĩ có ảnh hưởng của đảng Cộng hòa là Hạ nghị sỹ Mike Pompeo và Thượng nghị sỹ Tom Cotton đã gửi thư riêng cho Ngoại trưởng John Kerry, yêu cầu cung cấp thêm văn bản về hai thỏa thuận mật vừa được Iran ký với Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA).

“Việc cung cấp tất cả các văn bản liên quan tới thỏa thuận hạt nhân với Iran nằm trong Đạo luật Rà soát hiệp định hạt nhân với Iran mà Quốc hội đã thông qua và Tổng thống Barack Obama đã ký”, bức thư của hai nhà lập pháp đảng Cộng hòa nêu rõ.

Theo lập luận của các nghị sỹ có thế lực này, Nhà Trắng sẽ vi phạm luật nếu yêu cầu Quốc hội thông qua một thỏa thuận không được cung cấp đầy đủ hồ sơ và dữ liệu.

Ngoài viết thư gửi trực tiếp Ngoại trưởng John Kerry, Hạ nghị sỹ Mike Pompeo và Thượng nghị sỹ Tom Cotton của đảng Cộng hòa hôm qua cũng đã ra thông cáo báo chí cho biết họ đã tới thủ đô Vienna của Áo hôm 17/7 và có cuộc gặp với các quan chức IAEA.

Tuy nhiên, do hai thỏa thuận vừa được ký giữa IAEA và Iran là văn bản mật, nên không được phép tiết lộ thông tin chi tiết.  

Giới chức IAEA chỉ cho biết về cơ bản, nội dung hai thỏa thuận liên quan tới việc thanh sát cơ sở quân sự Parchin của Iran và cách thức IAEA cùng Tehran tiếp tục giải quyết các vấn đề còn tồn đọng liên quan tới quy mô quân sự của chương trình hạt nhân.

Trước đó, quyền thanh sát các cơ sở quân sự của Iran là trở ngại lớn nhất giữa Iran và nhóm P5+1 (gồm Mỹ, Anh, Pháp, Nga, Trung Quốc và Đức) để hai bên có thể ký kết thỏa thuận hạt nhân toàn diện mang tính lịch sử hôm 14/7 vừa qua.

Theo quy định, thỏa thuận hạt nhân sẽ phải được quốc hội các nước thông qua trước khi đưa vào thực hiện.

Các nghị sĩ đối lập ở Mỹ vốn chi phối lưỡng viện Quốc hội đang bám vào quy định này để gây khó cho chính quyền Tổng thống Obama trong việc thông qua thỏa thuận được mô tả là “mang tính lịch sử” này.

Chủ tịch Hạ viện Mỹ John Boehner  thậm chí còn quả quyết sẽ ngăn cản thỏa thuận hạt nhân Iran đến cùng.

 “Các thành viên Quốc hội sẽ đặt ra những câu hỏi khó hơn nhiều khi gặp êkíp của Tổng thống trong chiều 22/7. Chúng tôi sẽ làm mọi điều có thể để ngăn cản thỏa thuận này bởi một thỏa thuận tồi sẽ đe dọa an ninh của người Mỹ”, ông John Boehner nói.

Theo kế hoạch, trong ngày hôm nay 23/7, Ngoại trưởng John Kerry, Bộ trưởng Tài chính Jack Lew và Bộ trưởng Năng lượng Ernest Moniz sẽ cùng điều trần trước Quốc hội Mỹ về thỏa thuận với Iran.

Thượng nghị sỹ đảng Cộng hòa Mitch McConnell tuyên bố việc Quốc hội có ủng hộ thỏa thuận hạt nhân với Iran hay không phụ thuộc vào "thái độ và sự hợp tác" của chính quyền Tổng thống Obama.