Tân Thủ tướng 7x điển trai của Canada trước những thách thức lớn

Ngày 19/10 đã đi vào lịch sử Canada với việc đảng Tự do (LIB) đối lập của ông Justin Trudeau bất ngờ giành chiến thắng vang dội trong cuộc tổng tuyển cử sôi động và kịch tính nhất từ trước tới nay ở quốc gia Bắc Mỹ này. Chính trường Canada đang được thổi luồng gió mới sau “cơn thủy triều đỏ” mang tên Trudeau.

Với cương lĩnh tranh cử đề xuất lấy tầng lớp trung lưu làm đòn bẩy kinh tế và hướng tới việc khôi phục vị thế quốc tế của Canada, ông Trudeau đã dẫn dắt đảng LIB “vượt vũ môn” để giành chiến thắng áp đảo trong cuộc tổng tuyển cử lần thứ 42 và có quyền đứng ra thành lập chính phủ đa số.

Chiến thắng ngoạn mục này cũng đánh dấu sự trở lại nắm quyền của đảng LIB sau gần 10 năm vắng bóng, đồng thời giúp ông Trudeau, 43 tuổi, trở thành vị thủ tướng trẻ thứ hai trong lịch sử Canada. Ông cũng là con trai đầu tiên của một Thủ tướng Canada nối nghiệp cha mình.

Chiến thắng của sự thay đổi

Với số ghế áp đảo trong Hạ viện mới, tiến trình thành lập chính phủ của ông Trudeau được dự báo sẽ diễn ra suôn sẻ và chính trường Canada cũng không có những sóng gió lớn như những lo ngại ban đầu. Trong tuyên bố mới nhất chỉ một ngày sau khi thắng cử, ông Trudeau khẳng định sẽ đẩy nhanh tiến trình thành lập chính phủ và công bố nội các vào ngày 4/11 tới.

Chính phủ mới sẽ có quy mô nhỏ hơn các chính phủ trước và hướng tới việc đảm bảo công bằng, minh bạch, có tầm nhìn tham vọng cho tương lai và kế hoạch cho một sự thay đổi thực sự.

Ngoài việc xúc tiến thành lập chính phủ và hoàn tất các công tác chuẩn bị trong quá trình bàn giao, ông Trudeau cũng đã trao đổi với Tổng thống Mỹ Barack Obama về kế hoạch chấm dứt sứ mệnh chiến đấu của các máy bay Canada trong cuộc chiến chống IS ở Trung Đông, đồng thời bàn về các vấn đề toàn cầu đang rất được quan tâm như chống biến đổi khí hậu và Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP).

Những hành động quyết liệt và nhanh chóng của ông Trudeau càng làm tăng thêm lòng tin của cử tri về một sự thay đổi năng động, mạnh mẽ và hiệu quả hơn đất nước, đúng như khẩu hiệu tranh cử mà đảng LIB đã đưa ra là “Mang lại thay đổi thực sự cho Canada”.

Thách thức không ít

Việc đảng LIB giành chiến thắng áp đảo là kết quả của sự hội tụ nhiều yếu tố. Trong đó quan trọng nhất là những cam kết kinh tế hấp dẫn trong cương lĩnh tranh cử, sự kỳ vọng của cử tri về một chính phủ theo đường lối mềm mỏng hơn chính quyền Bảo thủ của Thủ tướng Harper, danh tiếng con nhà nòi chính trị của ông Trudeau và việc ông có một đội ngũ cố vấn chuyên nghiệp và hiệu quả, trong đó đặc biệt phải kể đến Thiếu tướng về hưu Andrew Leslie và cựu Thủ tướng kỳ cựu Jean Chrétien.

Ngoài ra, còn phải kể đến yếu tố tâm lý của các cử tri, những người đang mong muốn thay đổi và không muốn trao quyền lãnh đạo cho một chính đảng quá lâu, trong khi đảng Bảo thủ đã cầm quyền gần 10 năm.

Nhưng, là một nhà chính trị trẻ (43 tuổi) và có ít kinh nghiệm chính trường, bên cạnh những thuận lợi đang có thì chắc chắn ông Trudeau cũng sẽ phải đối diện những khó khăn nhất định.

Trước hết là việc hiện thực hóa các cam kết kinh tế đầy tham vọng đã đưa ra trong cương lĩnh tranh cử. Trong bối cảnh kinh tế thế giới phục hồi yếu, kinh tế Canada ảm đạm và chính phủ chưa có ngay các nguồn lực tài chính đủ mạnh, chính phủ của ông Trudeau sẽ khó lòng triển khai việc cắt giảm thuế cho tầng lớp trung lưu, tăng hỗ trợ cho các gia đình nuôi con và gia đình có thu nhập thấp, tạo hàng trăm nghìn việc làm cho thanh niên và đầu tư mạnh vào cơ sở hạ tầng.

Việc ông Trudeau có kế hoạch tăng thuế đối với doanh nghiệp và tầng lớp nhà giàu để lấy tiền chi cho các mục tiêu trên chắc chắn sẽ vấp phải rào cản nhất định do sự đan xen chồng chéo các lợi ích trong xã hội và sự phản đối của đảng Bảo thủ vốn có khối cử tri ruột là tầng lớp thượng lưu.

Trong công tác đối ngoại, những khó khăn cũng không ít, nhất là trong việc vực lại vị thế quốc tế của Canada sau nhiều năm suy giảm. Việc làm nóng lại quan hệ đồng minh chiến lược với Mỹ trong bối cảnh hai bên vẫn chưa đạt được nhất trí về dự án dầu cát Keystone XL cũng đòi hỏi nhà lãnh đạo mới ở Canada phải có nhiều nỗ lực.

Trong khi đó, mục tiêu chặn đà giảm viện trợ phát triển, đẩy mạnh tiếp nhận người nhâp cư và khôi phục quan hệ với các nền kinh tế đang nổi như Trung Quốc và Ấn Độ cũng sẽ là những thách thức với chính quyền non trẻ của ông Trudeau sau 10 năm vắng bóng trên chính trường.

Vấn đề bảo vệ chủ quyền ở Bắc cực cũng sẽ là một bài toán khó trong bối cảnh nhiều nước liên quan đang đẩy mạnh hoạt động thăm dò tại đây, trong đó có Nga và Mỹ.

Đức Vũ