São Paulo - Thành phố không có quảng cáo

Quá chán ngán trước tình trạng "ô nhiễm thị giác" do 8.000 điểm đặt áp phích quảng cáo ở khắp nơi trong thành phố, trong đó nhiều cái là đặt trái phép, tháng 9 năm ngoái, thị trưởng thành phố São Paulo, ông Gilberto Kassab, đã thông qua điều luật “Thành phố Sạch” (PL 379/06), theo đó, tất cả các hình thức quảng cáo ngoài trời sẽ bị cấm.

Toàn bộ pa-nô, áp phích quảng cáo đặt trên nóc các tòa nhà hay các trạm điện thoại lập tức phải dỡ bỏ. Quảng cáo dán trên taxi và xe buýt cũng bị cấm. Thậm chí, biển hiệu quảng cáo đặt trước các cửa hiệu cũng bị hạn chế ở tỷ lệ 1,5m đối với mỗi 10m mặt tiền. "Với một thành phố có dân số 11 triệu người thì khó có đủ thiết bị và nhân lực để đi xác định xem quảng cáo thế nào là hợp pháp, thế nào thì không. Vì thế, chúng tôi quyết định cấm hết," thị trưởng Kassab lý giải.

Hiệp hội Quảng cáo Brazil (Border) lập tức lên tiếng. Trong bản tuyên bố ra ngày 2/10/2006, Border chỉ trích các quy định mới là "hão huyền, kém hiệu quả và phát xít". Họ chỉ ra rằng hàng chục nghìn các doanh nghiệp nhỏ sẽ phải mất thời gian và chi phí cho việc thay đổi mặt tiền cửa hàng cửa hiệu cho phù hợp với luật mới. Giới truyền thông ước tính thành phố sẽ thất thu khoảng 133 triệu USD doanh thu từ quảng cáo. Trong khi đó, Hiệp hội quảng cáo ngoài trời của thành phố São Paulo (Sepex) khuyến cáo rằng sẽ có khoảng 20.000 người mất việc làm.

Một số tổ chức khác cho rằng diện mạo thành phố sẽ tệ hơn nếu các biển quảng cáo bị dỡ đi, thành phố sẽ chỉ còn những khối bê tông lạnh lẽo. CHDCND Triều Tiên và một số nước Đông Âu được đưa ra như một minh chứng cho lập luận này.

Tờ International Herald Tribune đã trích lời ông Dalton Silvano, thành viên duy nhất của hội đồng thành phố bỏ phiếu phản đối các quy định mới, cho rằng “thành phố São Paulo sẽ trở nên buồn tẻ, vì quảng cáo vừa là một hình thức nghệ thuật, vừa là một hình thức giải trí, giúp người ta thấy đỡ cô độc và buồn chán khi ngồi trên ô tô hoặc phải đứng một mình”. Một cách tình cờ (hoặc không), ông lại là người hoạt động trong ngành quảng cáo.

Thậm chí còn có những ý kiến chất vấn chính quyền thành phố sao không tập trung giải quyết những cảnh còn “chướng mắt”  hơn nhiều, như hàng nghìn người vô gia cư, đường xá xuống cấp… mà lại đi gây phiền phức cho ngành quảng cáo. Đã có không ít các cuộc biểu tình phản đối quy định này.

Tuy nhiên, hội đồng thành phố vẫn không lùi bước. 

Theo kế hoạch ban đầu, quy định mới sẽ được áp dụng vào cuối mùa thu năm ngoái, nhưng sau đó đã bị lùi lại, đầu tiên là đến tháng 12, và cuối cùng là tháng 1/2007 mới công bố và có hiệu lực sau 90 ngày để mọi tổ chức và cá nhân có thời gian dỡ bỏ các poster quảng cáo không đúng với quy định mới. Sau thời hạn này, nếu vi phạm sẽ bị phạt 4.500 USD/ngày. Trong thời gian 3 tháng đó, mỗi ngày các công nhân đã phải dỡ bỏ khoảng 100 pa-nô, áp phích quảng cáo. Đôi khi đích thân thị trưởng Kassab đi giám sát công việc.

Trên lý thuyết, 1/4/2007 là ngày đầu tiên thành phố São Paulo hoàn toàn “sạch”, nhưng đến nay vẫn còn nhiều nơi có biển quảng cáo, vì có một thực tế là ở Brazil, mỗi khi luật mới ban hành, người dân chưa thực hiện ngay mà lần lữa chờ xem liệu chính quyền có sát sao trong việc giám sát thực thi quy định mới không hay chỉ là quy định trên giấy tờ.

Ở nhiều nơi, mặc dù các tấm pa-nô quảng cáo đã bị dỡ bỏ, nhưng phần khung vẫn còn nguyên. Có lẽ người ta có ý chờ xem liệu chính quyền thành phố có quyết tâm thực hiện luật mới không, hay chỉ được “dăm bữa nửa tháng” thì họ khỏi mất công dựng lại. Nếu ngài thị trưởng giữ thái độ kiên định trong khoảng 1 năm trở lên, người ta sẽ bắt đầu tính đến việc dỡ bỏ luôn phần khung và khi đó cảnh quan thành phố mới được cải thiện.

Một số người phát hiện ra rằng lâu nay các tấm biển quảng cáo đã che lấp mất những kiến trúc văn hóa mà lẽ ra phải trở thành niềm tự hào và được gìn giữ. Tuy nhiên, một số lại lo ngại rằng quy định mới sẽ làm mất đi vài nét lịch sử, văn hóa của thành phố. Ban tổ chức lễ hội Carnival của thành phố São Paulo lo rằng sự kiện văn hóa này sẽ “nhạt” dần nếu các nhà tài trợ không được phép quảng cáo ở dọc các con phố có đoàn diễu hành đi qua. Tuy nhiên, chính quyền thành phố đã trấn an rằng một số hoạt động tuyên truyền và văn hóa nhất định sẽ là ngoại lệ.

Dù vậy, một số người vẫn tin rằng trước sau gì thì hoạt động quảng cáo ngoài trời cũng sẽ phát triển trở lại ở thành phố São Paulo, dù có thể phải tuân theo một số quy định hạn chế, vì chính sách có thể thay đổi, bộ máy lãnh đạo cũng thay đổi, hoặc sẽ có những thỏa hiệp giữa ngành quảng cáo với chính quyền thành phố.

Ông Augusto Moya, Giám đốc sáng tạo của công ty quảng cáo DDB Brasil thì cho rằng lệnh cấm này cũng có cái hay. Các công ty quảng cáo sẽ phải sáng tạo hơn để cho ra đời những hình thức quảng cáo hiệu quả mà không gây ảnh hưởng đến cảnh quan thành phố.

Đặng Lê

Theo Business Week