Ông Zelensky bất ngờ đổi ý, từ chối ký thỏa thuận khoáng sản với Mỹ

"Tôi không cho phép các bộ trưởng ký thỏa thuận vì theo tôi, thỏa thuận đó chưa sẵn sàng để bảo vệ chúng tôi, cũng như các lợi ích của chúng tôi", Tổng thống Volodymyr Zelensky phát biểu tại một cuộc họp báo bên lề Hội nghị An ninh Munich hôm 15/2.

Ông Zelensky nhấn mạnh thỏa thuận không chỉ liên quan đến khoáng sản, mà còn phải bao gồm các lợi ích cho Ukraine, đặc biệt là các đảm bảo an ninh.

Trước đó, truyền thông phương Tây đã đưa tin về việc ông Zelensky từ chối ký thỏa thuận cho phép Mỹ khai thác các mỏ khoáng sản của Ukraine.

"Nhiều nghị sĩ ở Munich đã nói với tôi rằng phái đoàn Quốc hội Mỹ đã đưa cho Tổng thống Zelensky một tờ giấy mà họ muốn ông ký, trong đó sẽ cấp cho Mỹ quyền khai thác đối với 50% trữ lượng khoáng sản trong tương lai của Ukraine. Ông Zelensky đã lịch sự từ chối ký", phóng viên Josh Rogin của báo Washington Post chia sẻ một bài đăng trên mạng xã hội X vào ngày 14/2.

Hãng tin Reuters cũng trích dẫn các thành viên ẩn danh của phái đoàn Ukraine tại Hội nghị An ninh Munich đề cập đến thông tin trên. Cuộc họp được cho là giữa nhà lãnh đạo Ukraine và một nhóm nghị sĩ lưỡng đảng của Mỹ được cho là kéo dài trong 90 phút bên lề hội nghị.

Theo Reuters, Tổng thống Zelensky "cảm thấy ông bị yêu cầu ký một cách vô lý một văn bản mà ông chưa có cơ hội đọc". Hai nguồn tin mô tả đề xuất này là "thiên vị". Nguồn tin tiết lộ, Kiev vẫn cần phải xem xét "một số chi tiết".

Ngày 3/2, phát biểu tại Nhà Trắng, Tổng thống Donald Trump đã đưa ra đề xuất đổi viện trợ quân sự của Mỹ lấy quyền tiếp cận nguồn tài nguyên đất hiếm của Ukraine. Ông Trump tuyên bố Kiev "về cơ bản đã đồng ý" với một thỏa thuận tài nguyên trị giá 500 tỷ USD.

Sau tuyên bố của ông Trump, Tổng thống Zelensky cũng nói rằng Kiev sẵn sàng hợp tác với các nước để khai thác tài nguyên đất hiếm.  

Theo ông Zelensky, Ukraine sẵn sàng đạt được thỏa thuận với các đối tác phương Tây về việc hợp tác khai thác tài nguyên như lithium, titanium và các kim loại nặng khác.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent hôm 12/2 đã đến Kiev, nơi ông trình bày bản dự thảo cho nhà lãnh đạo Ukraine. Trong một cuộc phỏng vấn với Reuters vào tuần trước, Tổng thống Zelensky cho biết ông muốn có một quan hệ đối tác cùng có lợi với Mỹ, thay vì chỉ trao đi các nguồn tài nguyên của Ukraine.

Tuy nhiên, ông Zelensky thừa nhận phần lớn các vùng lãnh thổ giàu khoáng sản của Ukraine đang nằm dưới sự kiểm soát của Nga.

"Điều quan trọng là phải thảo luận về các khoản đầu tư vào Ukraine và điều này cần được các chuyên gia pháp lý xem xét kỹ lưỡng. Chúng tôi có thể cân nhắc cách phân phối lợi nhuận (từ thỏa thuận về khoáng sản) nếu nó gắn liền với một thỏa thuận an ninh", ông Zelensky nói thêm.

Theo Tổng thống Zelensky, để một thỏa thuận về khoáng sản được ký kết, Ukraine cần biết rằng thỏa thuận đó sẽ có hiệu quả và là thỏa thuận tích cực cho cả hai quốc gia, cũng như mang lại lợi nhuận và an ninh cho Kiev.

"Những tài nguyên này không phải của tôi, mà là của người dân chúng tôi", ông Zelensky nhấn mạnh.

Trước khi xung đột Ukraine leo thang vào năm 2022, Ukraine có trữ lượng titanium và lithium lớn nhất châu Âu. Đây là những vật liệu rất quan trọng đối với các ngành công nghiệp quân sự, pin và tụ điện.

Kiev cũng có các mỏ beryllium, manganese, gallium, uranium, zirconium, graphite, apatite, fluorite và nickel đáng kể.

Theo tạp chí Forbes, khoảng 7.000 tỷ USD trong tổng tài sản khoáng sản của Ukraine nằm ở khu vực Donbass, miền Đông Ukraine, hầu hết khu vực này đang bị Nga kiểm soát.

Tổng thống Trump cho rằng Ukraine sở hữu "vùng lãnh thổ vô cùng có giá trị về mặt đất hiếm và dầu khí".

Theo báo cáo của Diễn đàn Kinh tế Thế giới năm 2024, Ukraine "có tiềm năng to lớn như một nhà cung cấp toàn cầu về các nguyên liệu thô quan trọng", đóng vai trò "thiết yếu" cho các ngành công nghiệp quốc phòng, công nghệ cao và năng lượng xanh.