Nghịch lí khủng hoảng nuôi con ở Nhật

Cậu bé đã biết nói tên của mình, và biết kể lại rằng “cháu đến đây cùng với bố”. Chính vì vậy các nhà chức trách Nhật có thể tìm ra được người bố đã bỏ rơi đứa con 3 tuổi là ai.

Vụ việc đã khiến cả nước Nhật choáng váng. Các nhà bảo thủ, những người phản đối việc lắp đặt “tổ cò” của bệnh viện Jikei khẳng định việc làm càng khuyến khích nhiều ông bố bà mẹ ở Nhật bỏ rơi con cái của họ. “Cha mẹ phải có trách nhiệm nuôi nấng con cái”, người phát ngôn của chính phủ Nhật cho biết. “Vụ việc trên thật đáng tiếc.”

Trong khi vụ việc em bé ba tuổi bị bỏ rơi chưa làm người Nhật hết bàng hoàng, thì một trường hợp đáng tiếc nữa lại phủ bóng xuống nước Nhật ba ngày sau. Ngày 18/5, một cặp vợ chống trẻ Nhật đã bị bắt sau khi người ta phát hiện ra đứa con một tuổi của họ bị bọc trong túi bóng và vứt xuống cống nước. Được biết, 4 tháng trước, cũng chính cậu bé nhỏ này đã bị nhét trong ngăn đựng hành lý của xe môtô trong khi cha mẹ em bé đánh bạc tại một sòng bài. Em bé có thể đã bị chết ngạt trong đó.

Như vậy mối liên hệ giữa những cái chết rùng rợn và những vụ bỏ rơi con đã quá rõ: Ở một đất nước có tỉ lệ sinh được xếp vào nhóm thấp nhất thế giới, việc nuôi nấng con cái ở đây đang rơi vào khủng hoảng. Trẻ em đang phải trả một cái giá quá cao và xã hội Nhật cũng vậy. Nếu Nhật không thể tìm ra cách hàn gắn rạn nứt trong các gia đình thì hi vọng ngăn chặn sự sụt giảm dân số sẽ bị tiêu tan. “Trong 15 năm qua, các trường hợp ngược đãi trẻ em đã tăng lên rất nhiều”, Masami Ohinata, một giáo sư phát triển tâm lý học tại Đại học Keisen cho biết. “Tôi cho rằng dấu hiệu báo động này chứng tỏ chúng ta đang sống trong một xã hội mà việc nuôi nấng con cái đang gặp vô vàn khó khăn”.

Theo các nhà hoạt động xã hội, có một nghịch lý là trong khi cấu trúc gia đình Nhật ngày càng thu nhỏ (gia đình có 2 thế hệ thay vì nhiều thế hệ như trước kia) thì áp lực đối với cha mẹ lại càng lớn. Trước kia, các cặp vợ chồng trẻ có thể nhận được sự giúp đỡ cũng như lời khuyên bổ ích từ những thành viên trong gia đình đa thế hệ, thì nay cuộc sống thành thị hóa và phân nhỏ hóa đã loại bỏ những mối quan hệ trên.

“Các gia đình ngày càng bị cô lập, đẩy các bậc làm cha mẹ vào khó khăn”, Jun Saimura, người đứng đầu cơ quan nghiên cứu xã hội tại Viện nghiên cứu gia đình và trẻ em Nhật Bản, cho biết. “Trước kia, nếu các ông bố bà mẹ trẻ gặp vấn đề gì đó, họ có thể tìm lời khuyên ở hàng xóm. Nhưng giờ thì mối quan hệ cộng đồng đó đang bị mất dần đi”.

Thay vào đó, những ông bố bà mẹ quá mệt mỏi đã hướng tới chính phủ. Trong năm 2005 có thổng cộng 3.000 lượt người đến các văn phòng phúc lợi trẻ em để tư vấn, cao gấp 30 lần so với năm 1990. Các nhà phê bình cho rằng dịch vụ phúc lợi xã hội ở Nhật quá thụ động, hầu như không làm gì trong những cuộc khủng hoảng. Những giải pháp tình thế như trường hợp “tổ cò” của bệnh viện Jikei rất phổ biến. Chúng không đem lại sự ủng hộ có ý nghĩa đối với những ông bố bà mẹ đang gặp khó khăn. Trong khi đó, chính phủ lại có vẻ như không mặn mà với việc mở hầu bao tài trợ cho những dịch vụ tư vấn trẻ em. “Dịch vụ tư vấn rẻ em thường bị thiếu người và gặp rất nhiều khó khăn”, Saimura cho biết.

Giải pháp “tổ cò” của bệnh viện Jikei cũng chứng tỏ các cặp đôi Nhật đang phải đối mặt với việc có con ngoài ý muốn có rất ít lựa chọn. Rất nhiều trong số họ giải quyết bằng cách nạo phá thai. Nhật cũng không có thành kiến hay quy định nào đối với việc nạo phá thai.  Chính vì vậy tỉ lệ nạo phá thai ở một nước tiên tiến như Nhật khá cao 22,2/100 đứa trẻ. Tỉ lệ này thậm chí còn cao hơn ở những phụ nữ dưới 25 tuổi, dù rằng việc sống thử ở Nhật không hề phổ biến như các nước phương Tây.

Ngược đãi trẻ em và áp lực làm cha mẹ đang là chủ đề nhận được nhiều đồng cảm của báo chí Nhật. Người ta hi vọng đất nước có thể giảm được tình trạng xuống cấp về xã hôi. Chính vì vậy mà ông Shinzo Abe đã lấy việc phục hồi những giá trị truyền thống làm nền tảng cho chiến dịch tranh cử thủ tướng của mình hồi năm ngoái, trong đó hàn gắn lại những rạn nứt trong gia đình của người Nhật là ưu tiên hàng đầu. Saimura cho biết bộ y tế nước này vừa bắt đầu tài trợ cho một dịch vụ tư vấn gia đình mới. Dịch vụ sẽ cử người tình nguyện đến thăm nhà của những người mới làm bố mẹ và hỗ trợ họ khi gặp khó khăn. Chương trình này có thể đã quá muộn đối với một số đứa trẻ, nhưng chắc chắn sẽ hơn hẳn sáng kiến “tổ cò” mới đây.

PV

Theo Time