Mỹ tạm dừng ký thỏa thuận khoáng sản với Ukraine

Theo các nguồn tin được RBK Ukraine và Suspilne trích dẫn vào ngày 13/3, các quan chức Mỹ đã quyết định tạm dừng việc ký kết thỏa thuận khoáng sản với Ukraine trong cuộc đàm phán tại Ả rập Xê út vào đầu tuần này để cho phép họ có thể sửa đổi dự thảo hiện tại.

Sau các cuộc đàm phán, một tuyên bố chung cho biết Mỹ và Ukraine "đã nhất trí ký kết sớm nhất có thể một thỏa thuận toàn diện để phát triển các nguồn tài nguyên khoáng sản quan trọng của Ukraine".

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cũng tuyên bố Kiev sẵn sàng ký thỏa thuận "vào bất kỳ thời điểm nào và theo bất kỳ hình thức nào thuận tiện".

Chính quyền của Tổng thống Donald Trump coi thỏa thuận được đề xuất là một cách để thu hồi các khoản tiền mà Mỹ đã chi cho cuộc xung đột ở Ukraine.

Dự thảo hiện tại tìm cách tạo ra một quỹ đầu tư chung để khai thác lâu dài các loại khoáng sản đất hiếm và các nguồn tài nguyên quan trọng khác của Ukraine. Các cuộc đàm phán song phương tại Ả rập Xê út đánh dấu nỗ lực thứ ba để hoàn tất thỏa thuận.

Thỏa thuận này ban đầu được ông Zelensky đề xuất trong "kế hoạch chiến thắng" vào năm ngoái trước cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ. Kiev muốn thúc đẩy Washington tiếp tục viện trợ, bằng cách cho phép Mỹ tiếp cận nguồn tài nguyên của Ukraine.

Những người ủng hộ thỏa thuận cho rằng Ukraine sở hữu khoáng sản trị giá hàng nghìn tỷ USD. Trong khi đó, những người hoài nghi cho rằng con số này bị thổi phồng đáng kể, dựa trên các ước tính lỗi thời về trữ lượng và bỏ qua chi phí khai thác, cũng như quyền kiểm soát của Nga đối với nhiều khu vực có khoáng sản.

Vào tháng 2, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent đến thăm Kiev nhằm hoàn tất thỏa thuận khoáng sản. Tuy nhiên, ông Trump sau đó cáo buộc ông Zelensky "phá vỡ thỏa thuận" và đối xử "thô lỗ" với quan chức Mỹ.

Một phiên bản sửa đổi của thỏa thuận khoáng sản đã được lên lịch ký kết trong chuyến thăm của Tổng thống Zelensky tới Washington vào ngày 28/2. Tuy nhiên, chuyến thăm này đã bị cắt ngắn sau cuộc tranh cãi nảy lửa giữa hai nhà lãnh đạo ở Nhà Trắng.

Theo các nguồn thạo tin, Mỹ đã nói rõ với các quan chức châu Âu rằng chính quyền Tổng thống Trump chỉ sẵn sàng hoàn tất thỏa thuận về tài nguyên khoáng sản nếu Tổng thống Zelensky đồng ý với con đường cụ thể hướng tới lệnh ngừng bắn và đàm phán với Nga.

Các điều kiện bổ sung này là lý do chính khiến Mỹ và Ukraine chưa thể ký thỏa thuận hợp tác kinh tế mặc dù cả ông Trump và ông Zelensky đều tuyên bố sẵn sàng ký kết.

Sau các cuộc đàm phán trong tuần này, Mỹ đã nối lại việc cung cấp vũ khí và chia sẻ thông tin tình báo với Kiev để đổi lấy việc chính quyền Tổng thống Zelensky đồng ý với đề xuất ngừng bắn trong 30 ngày với Moscow.

Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ủng hộ ý tưởng ngừng bắn, với điều kiện Ukraine không lợi dụng đề xuất ngừng bắn để tập hợp lại lực lượng và tái vũ trang.