Mỹ đóng băng thoả thuận hạt nhân dân sự với Nga

Thỏa thuận trên được ký ngày 6/5 vừa qua giữa Tổng giám đốc Cơ quan năng lượng hạt nhân Liên bang Nga (Rosatom) Sergueï Kirienko và đại sứ Mỹ tại Nga William Burns, được đệ trình phê chuẩn lên quốc hội Mỹ ngày 13/5 nhưng hiện đã bị rút khỏi chương trình nghị sự của cơ quan này.

Thoả thuận cho phép hai nước Nga và Mỹ phát triển quan hệ thương mại trong lĩnh vực hạt nhân dân sự  và cùng đấu tranh chống phổ biến vũ khí hạt nhân. Với thời hạn 30 năm, thoả thuận đưa ra chương trình khung phát triển năng lượng hạt nhân vì mục đích hoà bình, phát triển việc sử dụng năng lượng hạt nhân trên toàn thế giới đồng thời tăng cường củng cố uy tín chung của các hai nước trong ngăn ngừa phổ biến hạt nhân.

Giải thích nguyên nhân dẫn đến quyết định huỷ bỏ thoả thuận, ông Bush cho rằng chính quyền Nga đã có những các biện pháp “không tương thích trong quan hệ hoà bình với Gruzia, nước láng giềng tự chủ và dân chủ”. Nhưng theo các chuyên gia phân tích, quyết định trên được xem là  phản ứng của chính quyền Mỹ trước các hành động của Nga tại Gruzia. Washington không giấu giếm thái độ ủng hộ Gruzia và lên án việc Mátxcơva công nhận độc lập của hai vùng li khai Nam Ossetia và Abkhazia.

Ngày 6/9, ngoại trưởng Mỹ Condoleezza Rice tuyên bố, nước Mỹ nhận thấy đây không phải là thời điểm thích hợp để xúc tiến hợp tác hạt nhân dân sự với Nga và sẽ xem xét phê chuẩn thoả thuận vào thời điểm thuận lợi. Bộ ngoại giao Mỹ cho biết, chính phủ Nga đã được thông báo trước về quyết định này. Trước đó, phát ngôn viên Nhà Trắng Dana Perrino cho biết, Washington xem xét khả năng từ bỏ thoả thuận hợp tác hạt nhân dân sự với Nga, do cuộc xung đột Ossetia và Gruzia vừa qua.

Ông John Dingell, chủ tịch Uỷ ban Năng lượng và Thương mại Hạ viện Mỹ lên tiếng đồng tình với quyết định của Tổng thống Bush nhưng tránh không đề cập tới các hành động quân sự của Nga ở Gruzia. Trong thông cáo, ông Dingell nhấn mạnh việc Nga ủng hộ chương trình hạt nhân và tên lửa của Iran cũng đủ để buộc Mỹ phải xem xét lại thoả thuận 30 năm trong đó Mỹ sẽ chuyển giao một số công nghệ và thiết bị nhạy cảm cho Nga.

Bộ ngoại giao Nga tỏ ý lấy làm tiếc trước quyết định trên của chính quyền Mỹ và hy vọng điều này sẽ không ảnh hưởng đến quan hệ song phương.

Ngọc Nhàn

Theo Interfax, AFP