Iraq sẽ sớm có Thủ tướng mới?

Ngày 21/4, luật sư nổi tiếng là trực tính và hay tranh cãi thuộc cộng đồng hồi giáo Shiite, lãnh đạo cao cấp của đảng Dawa, ông Jawad Maliki, đã nhận được sự ủng hộ của 6/7 khối chính trị thành viên của Liên minh Hồi giáo thống nhất (UIA) trong cuộc bỏ phiếu chọn người đề cử vào chức vụ thủ tướng Iraq, sau khi thủ tướng lâm thời Jafari chấp nhận rời bỏ vị trí do sức ép của các phe phái khác và của Mỹ.

Theo đánh giá của dư luận, ông Maliki rất có thể sẽ được lãnh đạo các chính đảng có chân trong quốc hội mới thuộc hai cộng đồng người Sunni và Kurd ủng hộ. UIA là lực lượng chiếm nhiều ghế nhất trong Quốc hội mới của Iraq.

Ông Maliki người gốc thành phố Karbala, năm nay 56 tuổi đã đóng vai trò rất quan trọng trong tiến trình soạn thảo Hiến pháp mới của Iraq năm ngoái. Việc đề cử luật sư Maliki được coi là nỗ lực cuối cùng của các lực lượng chính trị tại Iraq tiến tới tháo gỡ các bất đồng về việc thành lập chính phủ mới.

Luật sư Maliki cho biết ông đã liên hệ với các lực lượng chính trị có đại diện trong quốc hội thuộc cộng đồng người Sunni và Kurd tại Iraq và nhận được câu trả lời tích cực từ phía họ. Nhóm của cựu thủ tướng lâm thời Iyad Allawi cũng ủng hộ việc đề cử này. Sheikh Abdul-Nasser Jenab, một nghị sỹ quốc hội người Sunni tuyên bố: “Chúng tôi phản đối Jaffari, còn Maliki thì không”.

Trong ngày hôm nay (22/4), Quốc hội Iraq sẽ họp để thảo luận về tiến trình thành lập chính phủ mới. Trước đó, Humam Hamoudi, một lãnh đạo cao cấp thuộc Liên minh Hồi giáo thống nhất cho biết họ đã đạt được thoả thuận với lãnh đạo người Kurd và Sunni đã có các cuộc tiếp xúc sơ bộ để thảo luận về việc chia sẻ các vị trí chủ chốt trong chính phủ mới.

Chức vụ  tổng thống có thể sẽ tiếp tục được trao cho ông Jalal Talabani, người Kurd; hai phó tổng thống là Tariq al-Hashemi, người Sunni và Adil Abdul Mahdi, một nhà kinh tế nổi tiếng tại Iraq. Ông  Mahmoud Mashadani có thể sẽ ra ứng cử chức Chủ tịch Quốc hội.

Luật sư Maliki có bằng tiến sỹ luật, thạc sỹ ngôn ngữ Arập và từng làm việc tại Bộ Giáo dục Iraq dưới thời Saddam Hussein. Ông gia nhập đảng Dawa do đương kim thủ tướng lâm thời Jaffari thành lập hoạt động ngoài vòng pháp luật khi còn trẻ và chạy trốn sang Iran năm 1980.

Năm 1987, Maliki sang Syria và về nước sau khi Mỹ chiếm đóng Iraq. Nhiều chuyên gia phân tích cho rằng, do có thời gian lưu vong quá dài tại Iran và Syria nên ông Jawad Maliki chắc chắn sẽ chịu nhiều ảnh hưởng từ hai nước láng giềng này. Tuy nhiên trong bối cảnh tiến trình thành lập chính phủ mới tại Iraq đã kéo dài quá lâu và không thể chọn ra một gương mặt nào nổi bật có khả năng nhận được sự đồng thuận của tất cả các đảng phái nên Mỹ buộc phải bật đèn xanh đưa luật sư Maliki lên nắm quyền.

Nếu được chính thức bổ nhiệm, vị luật sư 55 tuổi này sẽ phải giải quyết hàng núi thách thức đang đặt ra cho Iraq. Nền kinh tế của nước này gần như hoàn toàn sụp đổ, bạo lực lan rộng ở nhiều khu vực và căng thẳng giữa các sắc tộc có nguy cơ đẩy Iraq vào tình trạng phân liệt.

Tiến Nhất