Hậu trường "nghẹt thở" phía sau ca ghép tim lợn cho người đầu tiên

Bác sĩ Bartley P. Griffith là giáo sư về phẫu thuật tại Đại học Y Maryland, Mỹ. Vào ngày 7/1, ông đã thực hiện ca phẫu thuật đầu tiên trên thế giới, cấy ghép tim lợn biến đổi gen vào cơ thể người.

"Tôi đã làm bác sĩ phẫu thuật tim được 40 năm. Từ khi là một đứa trẻ, tôi đã luôn thích giúp đỡ mọi người. Khoảng thời gian tôi rời trường trung học, ca ghép tim đầu tiên được thực hiện ở Nam Phi, sau đó có nhiều ca ghép tim khác, thậm chí có một ca ở quê hương tôi Pittsburgh", Griffith kể lại.

Griffith cho biết, ngay từ khi còn là một bác sĩ phẫu thuật trẻ, ông đã hứng thú với những thứ "mới mẻ".

"Ở Pittsburgh, chúng tôi thực hiện nhiều ca cấy ghép tim nhất cả nước và sử dụng các loại thuốc mới nhất. Bác sĩ phẫu thuật nổi tiếng Thomas Starzl đã đến Pittsburgh, nơi tôi đang làm việc và khiến chúng tôi cảm thấy rằng, chúng tôi có thể làm được nhiều hơn những gì mà hầu hết mọi người nghĩ rằng họ có thể làm được", Griffith chia sẻ.

Griffith cho biết ông đã được xem bác sĩ Starzl thực hiện một trong hai ca cấy ghép gan từ khỉ đầu chó sang người, do vậy ông đã hiểu được những nỗ lực của việc ghép nội tạng động vật cho cơ thể người. Tuy nhiên, Griffith chỉ bắt đầu thực hành kỹ thuật này cách đây 5 năm khi đồng nghiệp Muhammad Mohiuddin đến trường Đại học Y Maryland.

Bác sĩ Mohiuddin đã thử nghiệm cấy ghép tim lợn với 3 lần chỉnh sửa gene cho khỉ đầu chó và có một con sống được đến 3 năm. Điều này khiến Griffith rất ngạc nhiên.

Ngày 27/11/2021, bệnh nhân David Bennett được chuyển đến phòng điều trị đặc biệt về phẫu thuật tim tại bệnh viện của bác sĩ Griffith trong tình trạng phải đặt máy hỗ trợ tim phổi. David, 57 tuổi, sẽ không thể qua khỏi trong đêm nếu không có máy hỗ trợ.

Nếu không được ghép tim, David có thể sẽ tử vong tại bệnh viện. Tuy nhiên, bệnh nhân này không đủ tiêu chuẩn để thực hiện ghép tim người. Trong bối cảnh đó, Griffith và các đồng nghiệp đã tính đến phương án ghép tim từ lợn đã biến đổi gene vào cơ thể của David.

David đã được gặp các chuyên gia y tế và bác sĩ tâm lý trước khi thực hiện ca ghép tim lợn. Griffith đã nói chuyện với David vào giữa tháng 12 năm ngoái và bệnh nhân này nói rằng, ông vẫn muốn được ghép tim người.

Tuy vậy, các bác sĩ nói rằng họ không thể ghép tim người cho David. Khi được thông báo về việc có thể ghép tim từ một con lợn, David hỏi: "Liệu tôi có kêu như lợn sau khi cấy ghép không".

Sau khi David đồng ý ghép tim, rào cản tiếp theo đặt ra là các bác sĩ phải được cấp phép vì đây là ca phẫu thuật quan trọng. Sau hơn 10 ngày, Cục Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) Mỹ đã có câu trả lời. Vào đêm giao thừa, Griffith nhận được email thông báo rằng, yêu cầu của họ đã được chấp thuận. "Tôi không thể tin nổi", Griffith nhớ lại.

Các bác sĩ mất thêm 5 ngày để bệnh viện chuẩn bị cho ca phẫu thuật. Trong khi đó, tình trạng sức khỏe của David ngày càng nghiêm trọng. Bệnh nhân rất yếu và ngay cả việc thở cũng trở nên khó khăn.

Vào ngày 7/1, khi ca phẫu thuật được tiến hành, Griffith vẫn lo lắng. Ngay cả các bác sĩ cũng không dám kỳ vọng ca phẫu thuật này sẽ thành công.

"Chúng tôi đã im lặng trong giây lát trước khi bắt đầu cuộc phẫu thuật. Đó là khoảnh khắc suy ngẫm về những gì chúng tôi đang làm và tác động của nó không chỉ đối với bệnh nhân mà còn hơn thế nữa", Griffith kể lại.

"Tôi thoải mái tiến tới và rạch một đường trên người David, sau đó cố gắng làm tốt nhất có thể. Ca phẫu thuật này cũng giống với hầu hết các ca cấy ghép mà tôi từng làm, mặc dù tim lợn thì nhỏ còn tim của David thì lớn, vì vậy mọi thứ phải được thu nhỏ và thắt lại để làm cho nó vừa vặn", Griffith cho biết thêm.

Ca phẫu thuật kéo dài từ 8 giờ sáng đến khoảng 5 giờ chiều. Griffith không thể quên khoảnh khắc khi các bác sĩ đưa máu qua trái tim vừa ghép. Có những giọt nước mắt đã rơi, nhưng tất cả đều hạnh phúc khi trái tim bắt đầu co bóp như bình thường trong cơ thể người.

"David thức dậy vào sáng hôm sau. Khi tôi nói chuyện với ông ấy và nói "ông đã có trái tim mới", ông ấy nhìn tôi và nói: "Cảm ơn". Điều đó khiến tôi bật khóc", Griffith nhớ lại.

Tình trạng sức khỏe của David khả quan hơn sau ca phẫu thuật. Trái tim mới được ghép dường như thích nghi tốt, tuy vậy các bác sĩ vẫn tiếp tục theo dõi để tránh nguy cơ cơ thể bệnh nhân có sự đào thải.