Cuộc đời ngắn ngủi và dữ dội của al-Zarqawi (kỳ cuối)

Những dấu hiệu bất ổn lộ dần vào mùa hè 2005. Tháng 7, bác sĩ Ayman al-Zawahiri, người Ai Cập được bin Laden chính thức tuyên bố là người kế vị, viết một lá thư gửi al-Zarqawi. Trong thư, al-Zawahiri khiển trách al-Zarqawi về chiến thuật tác chiến ở Iraq. Lá thư này do Cục Tình báo quốc gia Mỹ công bố, vì vậy tính xác thực của nó bị một vài chuyên gia hồ nghi. Tuy nhiên, không ai nghi ngờ thông điệp ẩn chứa trong lá thư đó. Đó là những vụ chặt đầu con tin, tàn sát những người Shiite, tấn công các thánh đường Hồi giáo đã có những ảnh hưởng tiêu cực đối với công luận Hồi giáo trên toàn thế giới. Nó hủy hoại uy tín của al-Zarqawi và nói rộng ra, của al-Qaeda.

 

Quan hệ Mỹ - al-Zarqawi

 

Al-Zarqawi rất chăm chút cho việc tạo ra một hình ảnh độc đáo của chính mình. Mặc dù chỉ chiếm 10% trên tổng số vụ tấn công tiến hành trên toàn nước Iraq, những vụ tấn công do al-Zarqawi tiến hành tỏ ra đẫm máu nhất.

 

Tháng 5/2004, al-Zarqawi “khai trương” một loạt vụ chặt đầu con tin. Y cũng trở thành chuyên gia tấn công những thánh đường Hồi giáo của phái Shiite trong những vùng dân cư Shiite bằng những vụ đánh bom liều chết và những chiếc xe tải chở đầy chất nổ.

 

Mục tiêu ban đầu của al-Zarqawi là khơi mào một cuộc nội chiến. Trong một lá thư mà người Mỹ bắt được và công bố hồi tháng 2/2004, al-Zarqawi viết: “Nếu chúng ta thành công trong việc lôi kéo (phái Shiite) vào một cuộc chiến giữa các phe phái thì sẽ đánh thức được những người Sunni còn đang bị ru ngủ bởi nỗi lo sợ bị hủy diệt và chết chóc trong tay những người Shiite”. Tuy nhiên, tính xác thực của lá thư này đã bị nghi ngờ là không có thật.

 

Trong thời gian ở Jordan, tôi có hỏi một số quan chức nghĩ gì về những khía cạnh lạ lùng nhất trong mối quan hệ Mỹ – al-Zarqawi, ngoài chuyện chính quyền Mỹ thổi phồng tầm cỡ của al-Zarqawi. Một người trong số họ nhận xét: “Đó là chuyện có đến 6 lần đáng lý ra họ đã tiêu diệt được hắn nhưng họ không làm”.

 

Khi Ngoại trưởng Mỹ Colin Powell đọc diễn văn trước Đại hội đồng Liên Hợp Quốc, ông ta đặt vấn đề về trại huấn luyện của tổ chức Ansar al-Islam gần thành phố Khurmal, thuộc miền Bắc Kurdistan, Đông Bắc Iraq. Powell cả quyết rằng tại đó đang sản xuất độc chất ricin và nó là một căn cứ của al-Zarqawi. Có ít nhất 3 lần – từ giữa năm 2002 đến cuộc xâm lăng Iraq (tháng 3/2003) - Lầu Năm Góc đệ trình lên Nhà Trắng những kế hoạch phá hủy trại Khurmal nhưng Nhà Trắng hoặc từ chối hoặc làm ngơ như không biết gì cả. Nhật báo The Wall Street Journal đã cho biết như thế trong một số báo ra hồi tháng 10/2004.

 

Gần đây nhất, cơ quan tình báo Jordan có quan hệ mật thiết với CIA, trong năm 2005 cũng 3 lần cung cấp thông tin về chỗ ẩn nấp của al-Zarqawi, lúc đầu ở Mosul, kế đó ở Ramadi. Mỗi lần như vậy, quân Mỹ luôn luôn đến quá trễ.

 

Thất sủng

Đám tang al-Zarqawi.

Sau khi tôi từ Jordan trở về Mỹ, vào giữa tháng 3 năm nay, các nhóm nổi dậy phái Sunni địa phương đã thách thức ngày càng mạnh quyền uy của al-Zarqawi. Chỉ tính ở tỉnh al-Anbar, thuộc miền Tây Iraq, họ đã xua đuổi hàng trăm lính của al-Zarqawi ra khỏi nơi này. Chỉ có một lần, các nhóm nổi dậy phái Sunni tái đoàn kết với al-Zarqawi khi những cuộc chém giết lẫn nhau giữa những người Sunni-Shiite bùng phát tiếp theo sau vụ đánh bom thánh đường Askariya (một trong những thánh đường linh thiêng nhất của người Shiite) ở Samarra.

 

Sau đó, vào đầu tháng 4, có tin vai trò thủ lĩnh chính trị của al-Zarqawi đã bị “Tư lệnh Tối cao các lực lượng nổi dậy ở Iraq” tước bỏ. Hắn bị đẩy xuống hàng đánh đấm quân sự. Đó là lần thứ hai, hình ảnh của al-Zarqawi bị hạ thấp trong năm nay. Lần trước là vào tháng 1/2006, al-Qaeda tiếp nhận 5 nhóm nổi dậy cũng thuộc phái Sunni để thành lập một liên minh mới, có tên là Hội đồng Shura Mujahideen. Vào đầu tháng 5 vừa qua, các nhà phân tích chống khủng bố Mỹ vẫn còn băn khoăn về ý nghĩa của 2 sự kiện vừa kể và về những thay đổi mà chúng sẽ tạo ra.

 

Trong lúc người Mỹ tranh cãi với nhau, al-Zarqawi tái xuất giang hồ trong một cuộn băng video phát trên mạng Internet ngày 24/4/2006. Đó là lần đầu tiên y xuất hiện trong một cuộn băng video của các nhóm Thánh chiến. Đó cũng là lần đầu tiên al-Zarqawi chường mặt ra. Đầu đội mũ đen, mặc quân phục đen, trên ngực nặng trĩu những túi đạn, al-Zarqawi trông béo phì. Cuộn băng quay cảnh y vừa chạy trong sa mạc vừa bắn súng AK và cảnh ngồi với một nhóm trợ lý bịt mặt chỉ đạo chiến thuật tác chiến.

 

Không có chủ nghĩa Zarqawi

 

Có vẻ như đó là một hành động có chủ ý của al-Zarqawi mặc dù điều đó là cực kỳ nguy hiểm đối với y. Cuộn băng trên là một công cụ tuyển mộ lính mới, nhằm mô tả al-Zarqawi là một chiến binh xông xáo và một nhà chiến lược có tầm suy nghĩ. Và quan trọng hơn cả là chứng tỏ cho thế giới biết rằng Abu Musab al-Zarqawi vẫn là một người thích hợp (cho cuộc kháng chiến chống Mỹ ở Iraq).

 

Trước khi rời khỏi Amman, 3 tháng trước khi al-Zarqawi chết, tôi đã hỏi một quan chức cao cấp trong ngành tình báo Jordan rằng theo quan điểm của ông, phải chăng al-Zarqawi là một kẻ thách thức tiềm năng uy quyền của bin Laden. Ông ta trả lời: “Không hẳn như vậy đâu. Zarqawi có tham vọng trở thành một thủ lĩnh như bin Laden, nhưng dù cho hắn trở thành một nhân vật được nhiều người biết đến nhất ở Iraq thì hắn cũng không thể chống lại được biểu tượng mà bin Laden đang đại diện. Nếu nay mai, al-Zarqawi bị bắt hoặc bị giết chết thì cuộc nổi dậy ở Iraq vẫn tiếp diễn, không hề có cái gọi là “chủ nghĩa Zarqawi”. Những gì Zarqawi làm được sẽ tàn lụi theo hắn. Bin Laden, ngược lại, là một nhà tư tưởng. Ông ta “sáng tạo” ra khái niệm al-Qaeda và những hệ phái của nó. Và dẫu bin Laden bị giết hay chết một cách tự nhiên thì chủ nghĩa al-Qaeda vẫn tồn tại”.

 

Theo Ng.Cao

Người lao động