Cuộc đời ngắn ngủi và dữ dội của al-Zarqawi (4)

(...) Al-Zarqawi đã hết sức ngạc nhiên khi Ngoại trưởng Mỹ Colin Powell cả quyết y là mắt xích quan trọng giữa al-Qaeda và chế độ Saddam Hussein. Chính thức mà nói, (lúc đó) y chưa bao giờ là một phần tử của al-Qaeda. Và kể từ khi rời khỏi Afghanistan, al-Zarqawi có mối quan hệ với Iran chứ không phải Iraq.

 

Không liên quan đến Saddam Hussein

 

Một quan chức cao cấp ngành tình báo Jordan nói với tôi: “Chúng tôi hiểu Zarqawi nhiều hơn hắn hiểu bản thân. Tôi có thể bảo đảm với bà rằng hắn không có mối quan hệ nào với Saddam. Iran là một vấn đề khác. Người Iran theo đuổi một chính sách: kiểm soát Iraq. Hậu thuẫn al-Zarqawi về mặt chiến thuật chứ không phải về chiến lược là một phần của chính sách đó.

 

Tôi hỏi: Chẳng hạn là gì?

 

“Lúc đầu, Iran cung cấp cho al-Zarqawi súng tự động, quân trang, thiết bị quân sự khi al-Zarqawi nắm đội quân Ansar al-Islam. Còn giờ đây, Iran làm lơ đối với các hoạt động của al-Zarqawi nói riêng và của al-Qaeda nói chung. Iran coi Iraq là một chiến trường chống Mỹ và một khi người Mỹ rút khỏi Iraq, họ sẽ tống khứ al-Zarqawi và đồng bọn”.

 

Mùa hè năm 2003, tức 3 tháng sau khi Mỹ xâm lược Iraq, al-Zarqawi chuyển đến vùng người Sunni ở Iraq và trở nên khét tiếng ngay. Ngày 7/8, y tấn công tòa đại sứ Jordan ở Baghdad bằng xe bom. 12 ngày sau, y dính líu đến cuộc tấn công Bộ Chỉ huy của Liên Hiệp Quốc tại Iraq, giết chết 22 người. Ngày 29/8, y tàn sát hàng trăm dân Iraq, trong đó có một giáo sĩ đáng kính là Ayatollah Muhammad Baqr al-Hakim trong một vụ đánh bom liều chết tòa thánh Hồi giáo Shiite ở thành phố Najaf. Kẻ đánh bom là Yassin Jarad, cha vợ của al-Zarqawi.

 

Al-Hakim.

Một cựu sĩ quan tình báo Jordan nói với tôi: “Mặc dù vậy, Zarqawi không phải là lực lượng chính trong cuộc nổi dậy. Chiến dịch giết al-Hakim và tấn công Liên Hiệp Quốc chỉ để Zarqawi tự khẳng định mình. Cả hai vụ đều được các bộ tộc, quân đội và một số cựu quan chức chế độ Saddam Hussein hậu thuẫn. Những người này nói Zarqawi là biểu tượng kháng chiến ở Iraq nhưng không bao giờ tôn vinh y là lãnh tụ. Vả lại, Zarqawi chưa bao giờ là lãnh tụ cả”.

 

Ông ta nói tiếp: “Người Mỹ đã xử sự một cách khờ khạo trong vấn đề đó. Họ phóng đại hình ảnh của Zarqawi và đương nhiên làm tăng uy tín của y. Kết quả là những kẻ nằm vùng ở khắp châu Âu tìm cách về Iraq gia nhập lực lượng của al-Zarqawi”.

 

Mỹ thổi phồng tầm cỡ Al-Zarqawi

 

Các nhà ngoại giao phương Tây và Israel mà tôi có dịp trò chuyện chia sẻ quan điểm của viên cựu sĩ quan nói trên. Tháng 4 vừa qua, nhật báo The Washington Post trích dẫn các tài liệu của Lầu Năm Góc (Bộ Quốc phòng Mỹ) cho thấy bộ phận tuyên truyền của quân đội Mỹ đã mở một chiến dịch thổi phồng tầm quan trọng của al-Zarqawi. Nhưng qua tháng sau, quân đội Mỹ lại cố gắng nói ngược lại, thậm chí còn nói al-Zarqawi là một tên vô dụng không biết cầm cây súng cho ra trò. Thế nhưng, lúc đó hình ảnh của al-Zarqawi đã định hình trong thế giới Hồi giáo.

 

(...) Al-Zarqawi trở nên nổi tiếng thông qua những cuộn băng chặt đầu con tin. Chúng lần lượt xuất hiện trên các website của các nhóm thánh chiến, kịch bản không thay đổi. Hậu cảnh luôn luôn là lá cờ đen của al-Tawhid wa al-Jihad, tổ chức mới nhất của al-Zarqawi. Nghĩa của nó là “Thuyết một thần và thánh chiến”. Tiền cảnh là con tin mặc đồng phục màu vàng giống như tù binh bị Mỹ giam tại căn cứ Guantanamo. Họ bị bịt mắt, quỳ gối van xin tha mạng.

 

Nạn nhân đầu tiên của al-Zarqawi là một kỹ sư, người ở bang Pennsylvania, có tên là Nicholas Berg. Trong cuộn băng, 5 tên trùm khăn trên đầu, mặc quần áo toàn màu đen, đứng sau lưng Berg. Sau khi đọc xong tuyên bố, một tên rút trong áo ra một con dao dài, tiến về phía trước chặt đầu Berg. Quân đội Mỹ lập tức tuyên bố kẻ hành quyết là al-Zarqawi. Tuy không ai nghi ngờ hắn là người chỉ huy chiến dịch, một số nghi vấn đã được đặt ra: Tên đồ tể có vẻ cao lớn hơn al-Zarqawi và hắn dùng tay mặt để cầm dao. Al-Zarqawi nghe đâu chỉ thuận tay trái.

 

Nạn nhân Nicholas Berg trước bị al-Zarqawi hành quyết

(...) Tháng 10/2004, sau 5 năm bất phục tùng, cuối cùng al-Zarqawi tuyên thệ trung thành với Bin Laden. Việc này chỉ ngã ngũ sau 8 tháng sóng gió bên bàn đàm phán. Sau đó, al-Zarqawi tự xưng là “Tiểu vương của al-Qaeda ở xứ sở Mesopotamia”. Với danh xưng này, một mặt al-Zarqawi tự đặt mình dưới quyền Bin Laden nhưng đồng thời khẳng định vị thế của hắn trên vũ đài thế giới.

 

Liên minh lỏng lẻo

 

Có một lý do khá đơn giản giải thích vì sao từ chỗ kình địch biến thành đồng minh: Al-Zarqawi lợi dụng thương hiệu al-Qaeda còn Bin Laden cần có mặt tại Iraq. Cũng có một lời giải thích khác phức tạp hơn: Al-Zarqawi chấp nhận sự ủng hộ của Bin Laden để gia tăng uy tín và củng cố quyền lực của hắn đối với các bộ tộc ở Iraq còn Bin Laden muốn ngăn chặn al-Zarqawi chiếm đoạt vị trí kẻ khủng bố quan trọng duy nhất trên thế giới của y. Cả hai lời giải thích này đều đúng. Đó là một liên minh thực dụng nhưng chông chênh ngay từ đầu.

 

Oraib Rantawi, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu chính trị Al-Quds ở Amman (Jordan), nói với tôi: “Ngay từ đầu, Zarqawi muốn giữ thế độc lập và hắn sẽ tiếp tục như thế. Vị thế của hắn đã được nâng cao nhờ liên minh này. Sở dĩ hắn tuyên thệ trung thành với Bin Laden vì sức ép ngày càng tăng của những người Iraq thành viên của al-Qaeda. Và hắn chỉ ký bản tuyên thệ với điều kiện hắn duy trì sự kiểm soát hai tổ chức Jund al-Sham và al-Tawhid và độc lập tác chiến. Vụ đánh bom tự sát của al-Zarqawi nhắm vào khách sạn ở Amman khiến 60 thường dân thiệt mạng, trong đó nhiều người đi dự đám cưới, là một sai lầm chiến thuật to lớn. Theo tin tức mà tôi nắm được, Bin Laden rất phẫn nộ vì vụ này”.

 

Theo Ng.Cao

Người lao động