"Chông gai" phủ bóng tuần nhậm chức của ông Biden

Các cố vấn cấp cao của ông Joe Biden ngày 17/1 đã vạch ra kế hoạch cho Tổng thống đắc cử để giải quyết các cuộc khủng hoảng, đồng thời tìm cách cân đối phiên tòa xét xử Tổng thống Donald Trump, khi tuần nhậm chức lịch sử diễn ra tại Mỹ.

Sau vụ bạo loạn tại tòa nhà quốc hội hôm 6/1, thủ đô Washington đang nằm dưới sự giám sát của hàng nghìn Vệ binh Quốc gia và được phong tỏa bằng các hàng rào an ninh trước lễ nhậm chức của Tổng thống đắc cử Joe Biden vào ngày 20/1.

Các cuộc biểu tình ủng hộ Tổng thống sắp mãn nhiệm Donald Trump đã được lên kế hoạch tại các tòa nhà nghị viện ở các bang trên khắp nước Mỹ. Hiện một số nhóm biểu tình vũ trang đã tập trung tại các bang Ohio, Texas, Oregon và Michigan.

"Các sự kiện diễn ra trong vài tuần qua đã cho thấy linh hồn của nước Mỹ bị hủy hoại như thế nào và việc khôi phục điều đó quan trọng ra sao. Các công việc sẽ bắt đầu từ ngày 20/1. Chúng tôi đang thừa kế một mớ hỗn độn khổng lồ ở đây, nhưng chúng tôi đã có kế hoạch khắc phục", Ron Klain, chánh văn phòng sắp tới của ông Biden, nói với CNN.

Khi ông Biden chuẩn bị nhậm chức tại thành phố - nơi chỉ 2 tuần trước đây những người ủng hộ ông Trump đã gây ra vụ bạo loạn nhằm lật ngược kết quả bầu cử, Tổng thống đắc cử đang phải đối mặt với các cuộc khủng hoảng chồng chéo: từ đại dịch Covid-19 cho tới khó khăn kinh tế, biến đổi khí hậu và căng thẳng sắc tộc.

Ông Biden muốn quốc hội nhanh chóng thông qua gói đề xuất 1.900 tỷ USD để vực dậy nền kinh tế. Ngoài ra, Tổng thống đắc cử cũng lên kế hoạch hành động nhanh chóng để thúc đẩy việc tiêm chủng vắc xin tại Mỹ.

Mục tiêu của ông Biden là tiêm 100 triệu liều vắc xin Covid-19 trong 100 ngày đầu tiên nhận nhiệm sở. Anthony Fauci, nhà khoa học và dịch tễ hàng đầu của Mỹ, ngày 17/1 nói với NBC rằng mục tiêu này "hoàn toàn" có thể đạt được.

"Có thể thấy rõ tính khả thi trong mục tiêu của ông ấy, không có gì phải nghi ngờ về điều đó", bác sĩ Fauci, người sẽ đảm nhiệm vai trò cố vấn cho Tổng thống Biden về Covid-19, nhận định.

Chương trình nghị sự dày đặc

Theo AFP, phiên tòa luận tội Tổng thống Donald Trump tại Thượng viện đã phủ bóng lên chặng đường phía trước của ông Biden. Đây là lần thứ 2 ông Trump bị luận tội và là tổng thống Mỹ đầu tiên bị luận tội 2 lần.

Các lãnh đạo Dân chủ tại quốc hội Nancy Pelosi và Chuck Shumer vẫn chưa thông báo khi nào phiên tòa luận tội ông Trump sẽ bắt đầu.

"Tôi không nghĩ sẽ có ngày hẹn trước cụ thể, khi Chủ tịch Hạ viện Pelosi sẽ phải đề xuất các điều khoản luận tội. Chúng tôi hiểu rằng, theo hiến pháp, chúng tôi có trách nhiệm phải hành động càng nhanh càng tốt", Dick Durbin, một lãnh đạo Dân chủ tại Hạ viện, cho biết.

Tổng thống đắc cử Joe Biden nói rằng ông hy vọng quốc hội tập trung giải quyết phiên tòa luận tội ông Trump, nhưng cũng phải quan tâm tới việc thúc đẩy chương trình nghị sự đầy tham vọng của ông.

Trong cuộc phỏng vấn với Fox News ngày 17/1, Thượng nghị sĩ Lindsey Graham, một đồng minh thân cận của Tổng thống Donald Trump, cảnh báo phe Cộng hòa sẽ không cho Tổng thống đắc cử Joe Biden nhiều thời gian để ông thực hiện chương trình nghị sự của mình. Nếu có, ông Biden cũng phải cố gắng thực hiện nhanh nhất có thể.

Tuy nhiên, ông Klain cho biết Thượng viện vẫn có thể vừa xem xét phiên tòa luận tội Tổng thống Trump, vừa giải quyết chương trình nghị sự mới của ông Biden. Theo ông Klain, ông Biden có thể sẽ triển khai hành động ngay từ chiều ngày 20/1.

Trong ngày nhậm chức, ông Biden được cho là sẽ ký hàng loạt sắc lệnh hành pháp để đảo ngược các chính sách trước đó của chính quyền Trump, mà không cần sự phê chuẩn của quốc hội.

Theo Reuters, những sắc lệnh mà ông Biden dự định sẽ ký vào ngày nhậm chức bao gồm tái gia nhập hiệp định Paris về biến đổi khí hậu, đảo ngược lệnh cấm đi lại đối với công dân của một số quốc gia Hồi giáo, mở rộng thời gian thanh toán khoản vay liên bang dành cho sinh viên, dừng việc trục xuất và tịch thu nhà, yêu cầu đeo khẩu trang khi đi lại giữa các bang và tại các tòa nhà liên bang.

Trong ngày thứ hai nhận nhiệm sở, 21/1, ông Klain cho biết Tổng thống đắc cử Joe Biden sẽ ký các sắc lệnh liên quan tới dịch Covid-19, bao gồm mở cửa trở lại các trường học và doanh nghiệp. Ngày tiếp theo, ông Biden sẽ xem xét kế hoạch hành động nhằm hỗ trợ cho những đối tượng bị thiệt hại về kinh tế do dịch Covid-19.

Lễ nhậm chức chưa từng có

Các chương trình cho lễ nhậm chức của ông Biden đã bị thu hẹp hoặc hủy bỏ do đại dịch Covid-19. Ngoài ra, nguy cơ bạo lực bùng phát từ những người ủng hộ ông Trump cũng khiến các nhà chức trách Mỹ hạn chế quy mô của lễ nhậm chức, mặc dù đây là sự kiện thường thu hút sự quan tâm của đông đảo người dân.

Truyền thông Mỹ đã đưa tin về các nhóm biểu tình vũ trang ở bên ngoài các tòa nhà nghị viện tại Texas, Michigan và Kentucky. Hoạt động của họ vẫn đang nằm dưới sự theo dõi của lực lượng an ninh đông đảo.

Hàng nghìn thành viên của Vệ binh Quốc gia đang làm nhiệm vụ ở Washington. Đám đông tụ tập bị cấm, trong khi đường phố bị chặn bởi các hàng rào bê tông và xe tải hạng nặng.

Tổng thống Trump đã cho phép ban bố tình trạng khẩn cấp tại Washington, có hiệu lực đến ngày 24/1 để đảm bảo an toàn cho lễ nhậm chức của ông Biden.

Thông tin từ Ủy ban nhậm chức tổng thống cho biết sau khi tuyên thệ, ông Biden sẽ không diễu hành dọc đại lộ ở thủ đô Washington như truyền thống. Thay vào đó, một lễ diễu hành ảo sẽ được phát sóng trên truyền hình toàn quốc.

Một điểm đặc biệt trong lễ nhậm chức tổng thống năm nay là Tổng thống sắp mãn nhiệm sẽ vắng mặt tại lễ tuyên thệ và chuyển giao quyền lực cho người kế nhiệm.

"Đây sẽ là lễ nhậm chức chưa từng có, một phần bởi vì Covid-19. Nhưng chúng tôi vẫn sẽ tuyên thệ. Và chúng tôi vẫn sẽ làm những công việc mà chúng tôi được giao trọng trách phải làm", Phó Tổng thống đắc cử Kamala Harris nói trong cuộc phỏng vấn được phát sóng trên kênh CBS ngày 17/1.