Chân dung thủ lĩnh mới của Hamas và thông điệp phía sau

Một tuần sau vụ thủ lĩnh chính trị Ismail Haniyeh bị ám sát tại Iran, phong trào Hamas đã bổ nhiệm ông Yahya Sinwar làm người kế tục.

Quyết định được đưa ra giữa lúc Trung Đông căng thẳng với việc Iran và các lực lượng ủy nhiệm tuyên bố sẽ tấn công Israel để báo thù cho thủ lĩnh Hamas Haniyeh. Israel không xác nhận hay phủ nhận liên quan đến vụ ám sát.

Ông Sinwar giờ đây sẽ tìm cách lãnh đạo phong trào vượt qua khoảng thời gian bất ổn trên toàn khu vực từ một địa điểm không xác định ở Gaza.

Là "chiến lược gia" đứng sau vụ tấn công của Hamas vào Israel hôm 7/10 năm ngoái, ông  Sinwar bị coi là kẻ thù công khai số một của Israel. Vì vậy, bằng cách chọn ông làm người đứng đầu mảng chính trị, Hamas đang gửi một thông điệp thách thức tới Israel.

Tuy nhiên, vẫn chưa rõ làm thế nào ông Sinwar có thể liên lạc với các thành viên Hamas, điều hành các hoạt động chính trị hàng ngày của phong trào và giám sát các cuộc đàm phán ngừng bắn ở Gaza trong khi phải ẩn thân.

Các quan chức Israel đã không giấu giếm ý định truy sát ông.

Sinh năm 1962 tại Khan Younis, ông Sinwar thường được miêu tả là một trong những quan chức hàng đầu và kiên quyết nhất của Hamas. Ông bị Israel bắt giữ nhiều lần vào đầu những năm 1980 vì tham gia vào hoạt động chống chiếm đóng tại Đại học Hồi giáo ở Gaza.

Sau khi tốt nghiệp, ông giúp thiết lập một mạng lưới các chiến binh để tham gia lực lượng vũ trang chống lại Israel. Nhóm này sau đó trở thành Lữ đoàn Qassam, nhánh quân sự của Hamas.

Ông Sinwar gia nhập và trở thành một trong những lãnh đạo của Hamas gần như ngay sau khi phong trào được thành lập bởi ông Shaikh Ahmad Yasin vào năm 1987.

Năm sau, ông bị Israel bắt giữ và bị tuyên án chung thân, tương đương 426 năm tù, với cáo buộc liên quan đến bắt giữ và sát hại 2 binh sĩ Israel, cùng với 4 nghi phạm là gián điệp Palestine.

Ông đã trải qua 23 năm trong nhà tù Israel, nơi ông học tiếng Do Thái và trở nên thông thạo các mối quan hệ của Israel cũng như chính trị ở đây. Ông được trả tự do vào năm 2011 như một phần của thỏa thuận trao đổi tù nhân. Đổi lại, Hamas thả tự do cho binh sĩ Israel Gilad Shalit.

Sau khi được trả tự do, ông Sinwar nhanh chóng thăng tiến trong hàng ngũ của Hamas một lần nữa. Năm 2012, ông được bầu vào nhánh chính trị của nhóm và được giao nhiệm vụ phối hợp với Lữ đoàn Qassam.

Ông đóng vai trò chính trị và quân sự hàng đầu khi cuộc tấn công kéo dài 7 tuần của Israel chống lại Gaza nổ ra vào năm 2014. Một năm sau đó, Mỹ cáo buộc ông là "đối tượng khủng bố toàn cầu được chỉ định đặc biệt".

Năm 2017, ông Sinwar trở thành lãnh đạo phụ trách hoạt động ở Dải Gaza, kế nhiệm ông Haniyeh, người khi đó được bầu làm thủ lĩnh chính trị của phong trào Hamas.

Không giống ông Haniyeh, người đã đi khắp khu vực và có bài phát biểu trong suốt cuộc chiến tiếp diễn ở Gaza cho đến khi bị ám sát, ông Sinwar kín tiếng kể từ ngày 7/10 năm ngoái.

Trong một cuộc phỏng vấn năm 2021 với Vice News, ông Sinwar nói rằng người Palestine không mong muốn chiến tranh do tổn thất không đáng có, nhưng nếu buộc phải tham gia, họ sẽ không đầu hàng.

"Trong thời gian dài, chúng tôi đã cố gắng kháng chiến thông qua các biện pháp ôn hòa và phổ biến. Chúng tôi hy vọng thế giới tự do và các tổ chức quốc tế sẽ sát cánh với chúng tôi", ông nói.

Khi được hỏi về chiến thuật của Hamas, bao gồm bắn rocket có thể gây hại cho dân thường hay không, ông Sinwar cho biết người Palestine đang đấu tranh bằng các phương tiện sẵn có. Ông cáo buộc Israel cố tình sát hại hàng loạt dân thường Palestine, mặc dù họ có vũ khí tiên tiến và chính xác.

Hải Đăng - Anh Ngọc