70 tỉ USD của gia đình Mubarak đang ở đâu?

Bà Jeannette Balmer, người phát ngôn của Viện Công tố Thụy Sĩ, cho biết chính quyền Thụy Sĩ đang hợp tác chặt chẽ với chính quyền Ai Cập để phong tỏa tài sản có nguồn gốc bất minh của các quan chức chế độ Ai Cập cũ, bao gồm cả ông Mubarak và gia đình. Thụy Sĩ sẽ cố gắng hoàn trả cho nhân dân Ai Cập số tài sản này trong thời gian sớm nhất.

40 tỉ hay 70 tỉ USD?

Thụy Sĩ là nơi gửi tiền ưa thích của các ông “vua không ngai” ở các nước Ả Rập. Kể từ “cuộc nổi dậy mùa xuân Ả Rập” bắt đầu từ Tunisia cuối năm 2010, Thụy Sĩ đã phong tỏa cả tỉ USD ký gửi trong các ngân hàng Thụy Sĩ của các cựu tổng thống Zine el-Abidine Ben Ali (Tunisia), Hosni Mubarak (Ai Cập), đại tá Gaddafi (Libya). Tổng thống Bashar al-Assad (Syria) tuy đang tại vị nhưng cũng bị Thụy Sĩ phong tỏa tài sản chiếu theo lệnh cấm vận kinh tế của Liên hiệp châu Âu (EU).

Một poster của người biểu tình ở Cairo tố cáo: Ông Mubarak có 36 tỉ USD; bà Suzanne, vợ ông, có 5 tỉ USD; con trai trưởng Gamal 17 tỉ USD và con trai út Alaa 12 tỉ USD. Tổng cộng 70 tỉ USD. Không rõ thông tin này lấy từ nguồn nào.

Thật ra, rất khó biết tài sản thật sự của ông Mubarak và gia đình là bao nhiêu. Theo bà Amaney Jamal, giáo sư chính trị học Trường Đại học Princeton (Mỹ), tài sản này ước tính từ 40 tỉ đến 70 tỉ USD, phần lớn ở nước ngoài. Phát biểu trên kênh truyền hình ABC News, bà Jamal nhận xét: “Lén lút gửi tiền ở nước ngoài là cách làm chung của các nhà độc tài ở Trung Đông để khỏi bị tịch thu khi chuyển giao quyền lực”.

Ngôi nhà số 28 Công trường Wilton, London - Anh trị giá 24 triệu USD được cho là của con trai trưởng ông Mubarak. Ảnh: AP

El Khabar, nhật báo hàng đầu ở Algeria, dẫn nguồn tin riêng cho biết sau 30 năm làm tổng thống, ông Mubarak trở thành tỉ phú USD nhờ các dự án đầu tư nước ngoài. Tiền tỉ thu được đem đầu tư vào ngành khách sạn và nhà đất ở nước ngoài. Ví dụ, ở Mỹ là khu dân cư cao cấp Manhattan (thành phố New York) và Beverly Hills (bang California). Gama, con trai trưởng của Mubarak, có nhà ở số 28 Công trường Wilton, trung tâm London - Anh. Riêng ông Mubarak có bất động sản ở Ai Cập trị giá khoảng 35 tỉ EGP (bảng Ai Cập, 1 EGP = 3.428 đồng).

Số tiền còn lại, theo El-Khabar, cách đây 10 năm đã gửi vào các tài khoản ẩn danh của Ngân hàng UBS (Thụy Sĩ) và Ngân hàng Scotland, thuộc Tập đoàn Ngân hàng Lloyds. Nhật báo News Egypt (Ai Cập) tiết lộ ngày 25-1-2011, ông Mubarak dùng nhiều tên khác nhau đã chuyển ra nước ngoài 50 triệu EGP, chủ yếu đến các ngân hàng Thụy Sĩ, Mỹ và Anh.

Muôn cách làm giàu

Christopher Davidson, giáo sư dạy môn chính trị Trung Đông ở Đại học Durham, cho biết ông Mubarak, đệ nhất phu nhân Suzanne và 2 con trai làm giàu rất nhanh nhờ là đối tác của các nhà đầu tư và công ty nước ngoài. Các mối làm ăn này đã phát triển rất sớm, từ thời ông Mubarak chưa làm tổng thống.

Hiện tượng trên không phải là cá biệt ở vùng Vịnh, nơi chính quyền sở tại thường yêu cầu các nhà đầu tư muốn khởi nghiệp phải cho phía đối tác địa phương nắm 51% cổ phần. Ông Davidson cho biết: “Tại Ai Cập, mọi dự án đều phải có người bảo trợ. Người đó không ai khác hơn là ông Mubarak hoặc người của gia đình ông này”.

Tờ El Khabar đã nêu tên một loạt công ty lớn của phương Tây mang lại cho ông Mubarak và gia đình hằng năm 15 triệu USD nhưng chứng minh được điều này không dễ.

Tài sản gia đình ông Mubarak trên một tờ poster của người biểu tình ở Cairo. Ảnh: ALWAN

Tài sản của Mubarak và gia đình nếu thu được thì Ai Cập không cần vay Quỹ Tiền tệ Quốc tế như chính phủ hiện nay dưới sự lãnh đạo của tân tổng thống Morsi đang thương lượng, tờ Al Bawala cho hay. Vấn đề là Thống đốc Ngân hàng Trung ương Ai Cập, ông Farouk el Okda, là người chế độ cũ. Mà người cũ thì không muốn hé lộ bí mật tài chính để trốn tránh trách nhiệm.

Assem Abdul Mo’ty, Chủ tịch danh dự Cơ quan Kiểm toán Trung ương Ai Cập, giải thích: “Sau bất cứ cuộc cách mạng nào cũng cần phải thay thống đốc ngân hàng trung ương. Đó là cách làm duy nhất để tiếp cận dữ liệu bí mật của chế độ cũ”.

Đầu mất nhưng thân còn

Chính phủ mới ở Ai Cập không tiếp cận được dữ liệu cũ, không thể phân biệt được đâu là tài sản bất hợp pháp có thể sung vào công quỹ phục vụ quốc dân và đâu là tài sản hợp pháp. Ngoài thống đốc ngân hàng trung ương cũ, bộ trưởng các bộ quan trọng khác cũng cần thay đổi lãnh đạo. Nếu không thì như ông Mo’ty cảnh báo: “Quốc trưởng đã ra đi nhưng cái thây ông ta vẫn còn đó”. Bí mật tài sản của ông Mubarak và gia đình sẽ không bao giờ hé lộ. Cuộc săn lùng tài sản của dòng họ Mubarak cũng sẽ không bao giờ đến nơi đến chốn.