20 sự thật về Albert Einstein (3)

15.  Dòng máu Do Thái có vai trò gì trong cuộc sống cũng như thành tựu của Einstein?

Trong cuộc đời Einstein, mối liên hệ của ông với người Do Thái là mối liên hệ thân thiết nhất, mặc dù ông không đi theo những nghi lễ tôn giáo của họ. Nhiều người có thái độ bài Do Thái đã công kích cả ông lẫn thuyết tương đối của ông. Nhưng thái độ đó càng lớn, thì lại càng làm ông xích lại gần với người Do Thái hơn. Chuyến đi đầu tiên của ông tới Mỹ là để quyên tiền cho phong trào phục quốc của người Do Thái. Năm 1933 ông đã trốn Hitler đến Princeton. Gần cuối đời mình, ông còn nhận được lời đề nghị làm tổng thống Israel. Tuy nhiên, ông đã lịch sự từ chối.

16.  Einstein có tin vào chúa?

Khi được hỏi ông có tin vào Chúa không, ông luôn khẳng định là có. Có lần ông đã giải thích rằng: “Chúng ta giống như một đứa trẻ bước vào một thư viện lớn, với đầy sách được viết bằng nhiều thứ tiếng. Đứa trẻ biết phải có ai đó viết ra những cuốn sách này. Nhưng nó không biết là bằng cách nào. Nó không hiểu các ngôn ngữ được viết. Nó chỉ lơ mơ hoài nghi về trật tự sắp xếp các cuốn sách đầy bí ẩn nhưng không biết đó là cái gì. Và với tôi, đấy cũng là thái độ của một người thông thái nhất nhân loại đối với Chúa. Chúng ta nhận thấy vũ trụ được sắp xếp theo một cách rất kỳ diệu và tuân theo những quy luật nhất định, nhưng chỉ lờ mờ hiểu về những quy luật đó mà thôi.”

17.  Lý thuyết của Einstein vẫn được chấp nhận?

Đúng vậy. Cuộc đời Einstein chứa đựng hầu như toàn bộ khoa học hiện đại, từ vi phân đến vô hạn, từ cái nhỏ nhất có thể tưởng tượng được, như sự phóng các hạt pluton, đến cái lớn lao có thể nhận thức được, như sự mở rộng của vũ trụ. Một thế kỷ sau những phát hiện lớn lao của Einstein, chúng ta vẫn đang sống trong vũ trụ của ông. Các hạt quang điện, vô tuyến, năng lượng hạt nhân, tia laser, du hành vũ trụ, thậm chí cả chất bán dẫn, tất cả đều có dấu chân của ông. Ông đã viết một lá thư gửi tới Tổng thống Mỹ Roosevelt, gợi ý về một dự án chế tạo bom hạt nhân và những lá thư viết về phương trình nổi tiếng của ông, mô tả mối liên hệ giữa năng lượng và khối lượng. Hai học thuyết lớn của ông, mở đường đưa khoa học vào thế kỷ 20, thuyết lượng tử và thuyết tương đối, vẫn là hai trụ cột vững chắc cho vật lý lý thuyết một thế kỷ sau đó.

18.  Einstein không phủ nhận cơ học lượng tử?

Einstein thăm Đài quan sát Mt.Wilson.

Einstein tin rằng cơ học lượng tử, có những điều chưa rõ ràng và không chắc chắn, không đưa ra được mô tả hoàn chỉnh về vũ trụ. Ông đã dành một nửa cuộc đời làm khoa học của mình để cố tìm ra lỗ hổng trong học thuyết về cơ học lượng tử, và để sắp xếp nó thành một học thuyết hợp nhất. Nhưng ông đã không thành công. Tuy nhiên, cuộc tìm kiếm đơn phương độc mã và ngoan cố của Einstein đã nói lên rất nhiều điều về tính cách cũng như trí tuệ của ông. 

19.  Quan điểm chính trị của Einstein là gì?

Einstein, viên thư ký của ông Helen Dukas, trái, và con gái Margaret Einstein trong lễ tuyên thệ nhập quốc tịch Mỹ

20. Cuối cùng Einstein có phải là người ảo tưởng ?

Einstein không phải sinh ra để chết trong cay đắng. Nằm trên giường bệnh lúc cuối đời (năm 1955), ông đã soạn bài phát biểu ông định đọc trong ngày quốc khánh của Israel với lời mở đầu: “Hôm nay tôi nói với các bạn không phải với tư cách là một người Mỹ, hay một người Do Thái, mà với tư cách là một con người.”

 

Nhưng trong đêm cuối cùng của cuộc đời, ông đã đặt bài phát biểu sang một bên, và nhặt lên cuốn sổ đầy những phép tính nguệch ngoạc. Đến phút cuối cùng ông vẫn trăn trở để tìm ra lý thuyết thống nhất chưa có lời kết của mình. Và những dòng chữ cuối cùng ông viết, ngay trước khi bị cơn đau đớn xâm chiếm, là về một hằng số mà ông hi vọng có thể đưa ông, và tất cả chúng ta, xích gần thêm một bước nữa tới linh hồn ẩn chứa bên trong quy luật của vũ trụ.

 

Nguyên Hạ

Theo Time