“Quái vật sông Amazon” đứng trước nguy cơ tuyệt chủng

Có kích thước cơ thể dài 3 mét và khối lượng hơn 180kg, Arapaima (Hải tượng long) là một trong những loài cá nước ngọt lớn nhất thế giới và là loài cá lớn nhất trên sông Amazon nói riêng và cả Nam Mỹ nói chung. Tuy nhiên theo một cuộc nghiên cứu mới của các nhà khoa học, loài cá “khủng” này đang đứng trước nguy cơ biến mất hoàn toàn trên sông Amazon và trở nên tuyệt chủng.

Theo kết quả nghiên cứu vừa được xuất bản trên tạp chí “Bảo tồn thủy sản: nước ngọt và hệ sinh thái biển” cho thấy Arapima đã biết mất hoàn toàn tại một số khu vực trên sông Amazon, trong đó một số khu vực khác vẫn còn loài cá này tồn tại nhưng số lượng đang giảm sút nghiêm trọng.

Các nhà nghiên cứu cho biết một trong những nguyên nhân khiến số lượng loài cá Arapaima bị giảm sút nghiêm trọng chính là tình trạng đánh bắt ồ ạt của người dân địa phương do giá trị thương mại lớn của loài cá này.

“Ngư dân vẫn tiếp tục đánh cắp cá Arapaima bất chất thực tế số lượng loài cá này đang bị giảm sút nghiêm trọng”, trưởng nhóm nghiên cứu Leandro Castello của trường Đại học công nghệ Virginia, cho biết. 

Cách thức đánh bắt cá của ngư dân trên sông Amazon cũng góp phần làm giảm số lượng loài cá Arapaima. Nhiều ngư dân sử dụng lưới để đánh bắt những loài cá nhỏ hơn, thay vì chủ ý bắt Arapaima có kích thước lớn, tuy nhiên điều này sẽ khiến những con cá Arapaima đang ở giai đoạn phát triển bị mắc lưới và không thể thoát ra được.

Bên cạnh đó, các nhà nghiên cứu cũng cho rằng hoạch định chính sách của các nhà chức trách tại Brazil cũng chịu trách nhiệm cho việc suy giảm số lượng loài cá Arapiama và dẫn đến khả năng loài cá này bị tuyệt chủng.

“Các nhà chức trách cho rằng việc loài cá khan hiếm sẽ khiến tình trạng đánh bắt trở nên khó khăn hơn, do đó chi phí đánh bắt cá sẽ tăng cao và ngư dân sẽ không còn khai thác loài cá này. Đây chỉ là suy đoán mang tính chủ quan, chứ không hề đưa ra một chính sách phù hợp nào để bảo vệ loài cá Arapaima”, Castello cho biết thêm.

Tuy nhiên, kết quả nghiên cứu cũng cho thấy một tín hiệu đáng mừng đó là tại số ít khu vực loài cá Arapima đang sinh sống ổn định, loài cá này đang có dấu hiệu tăng trưởng về số lượng và các nhà nghiên cứu hy vọng rằng vẫn còn có thể bảo tồn loài cá quý này. 

Một đặc điểm của loài cá Arapaima là sự phụ thuộc lớn vào không khí để thở. Ngoài mang, loài cá này còn có một bong bóng bao gồm các mô phổi cho phép nó để giải nén oxy từ không khí. Đây là một sự thay đổi để thích nghi với các điều kiện sống thường thiếu oxy ở vùng ngập nước Amazon. Điều này đòi hỏi chúng phải hít thở không khí mỗi 5 đến 15 phút một lần. Chính đặc điểm này là lý do vì sao Arapaima là loài cá dễ bị săn bắt vì thường xuyên phải nổi lên khỏi mặt nước để thở.