Công cụ AI DeepSeek là gì mà khiến cả thế giới rúng động?

Một mô hình trí tuệ nhân tạo (AI) của Trung Quốc đang khiến giới công nghệ toàn cầu phải kinh ngạc về sự thông minh, tính hiệu quả dù mức chi phí vận hành và đầu tư ban đầu thấp hơn rất nhiều so với các công cụ AI khác hiện nay.

Mô hình AI mới này được phát triển bởi DeepSeek, một công ty khởi nghiệp mới được thành lập cách đây một năm. Dù tuổi đời ngắn, sức mạnh của DeepSeek đã có thể sánh ngang hoặc thậm chí vượt trội so với những mô hình AI nổi tiếng như ChatGPT của OpenAI, Gemini của Google, CoPilot của Microsoft hay Llama của Meta…

DeepSeek là gì?

Công ty trí tuệ nhân tạo DeepSeek được thành lập vào năm 2023 tại thành phố Hàng Châu, Trung Quốc. Người sáng lập công ty này là Lương Văn Phong, sinh năm 1985, tốt nghiệp cử nhân và thạc sĩ ngành kỹ thuật điện tử và thông tin tại Đại học Chiết Giang.

Giống như nhiều startup được thành lập trong thời gian gần đây, DeepSeek tìm kiếm cơ hội trong lĩnh vực AI, khi xu hướng AI đang bùng nổ trên toàn cầu.

Lương Văn Phong đã được ví như Sam Altman (nhà sáng lập OpenAI, cha đẻ của ChatGPT) của Trung Quốc, khi đưa DeepSeek trở thành một công cụ AI nổi tiếng trên toàn cầu, thay vì chỉ giới hạn trong phạm vi người dùng tại Trung Quốc.

Giống các công ty khởi nghiệp AI khác, DeepSeek cũng đã phát triển và thử nghiệm nhiều mô hình AI khác nhau, nhưng không thực sự tạo được sự chú ý.

Chỉ đến khi ra mắt mô hình AI mang tên R1 vào cuối năm ngoái và chính thức phát hành đến người dùng từ ngày 20/1 vừa qua, DeepSeek mới tạo được tiếng vang và gây sốt trên toàn cầu nhờ vào trí thông minh và khả năng xử lý ấn tượng của nó.

Các chuyên gia và người dùng thậm chí còn đánh giá DeepSeek R1 đưa ra câu trả lời thông minh, chính xác và phản hồi nhanh hơn so với các công cụ AI khác như ChatGPT, Gemini hay Llama…

Điểm khiến DeepSeek gây kinh ngạc nhất đó là mô hình AI này chỉ mất 5,6 triệu USD để xây dựng và vận hành, trong khi các hãng công nghệ của Mỹ đang chi ra hàng trăm, thậm chí hàng tỷ đô la để phát triển và vận hành mô hình AI của riêng họ.

Một điểm khác khiến DeepSeek thu hút sự chú ý của giới công nghệ đó là công cụ AI này được ra đời và phát triển vào thời điểm chính phủ Mỹ đang áp dụng các lệnh trừng phạt, ngăn chặn nguồn cung cấp chip AI hiệu suất cao cho các công ty Trung Quốc.

Điều đó có nghĩa là DeepSeek được phát triển và hoạt động dựa trên các chip AI hiệu suất thấp, nhưng vẫn thể hiện được sức mạnh đáng nể.

Ứng dụng DeepSeek trên kho ứng dụng App Store dành cho các thiết bị iOS đã có sự nhảy vọt về số lượng tải, vượt qua ChatGPT khi trở thành ứng dụng AI được tải về nhiều nhất trong thời gian gần đây.

DeepSeek khác gì các chatbot AI khác?

DeepSeek là mô hình ngôn ngữ lớn sử dụng kỹ thuật "tính toán thời gian suy luận", nghĩa là mô hình này chỉ kích hoạt những phần liên quan nhất của hệ thống để đưa ra câu trả lời cho mỗi truy vấn, thay vì truy xuất toàn bộ thông tin từ cơ sở dữ liệu khổng lồ của hệ thống.

Chính công nghệ này đã giúp DeepSeek có tốc độ phản hồi nhanh và tiết kiệm chi phí vận hành.

DeepSeek cũng là mô hình ngôn ngữ lớn mã nguồn mở, nghĩa là các công ty khác có thể sử dụng DeepSeek trong các sản phẩm của mình, đồng thời DeepSeek cũng có thể được phát triển nhờ vào sự đóng góp của cộng đồng.

"DeepSeek R1 là một trong những bước đột phá đáng kinh ngạc và ấn tượng nhất mà tôi từng thấy. Được phát triển mã nguồn mở, DeepSeek sẽ là món quà sâu sắc cho toàn cầu", Marc Andreessen, một nhà đầu tư công nghệ nổi tiếng, đã phải thốt lên về khả năng của DeepSeek.

David Sacks, một nhà đầu tư mạo hiểm được tân Tổng thống Donald Trump chỉ định nhiệm vụ giám sát chính sách phát triển AI và tiền điện tử của chính phủ Mỹ, cũng đã phải thốt lên rằng DeepSeek sẽ khiến cuộc đua AI trở nên rất cạnh tranh.

Sự xuất hiện của DeepSeek ảnh hưởng thế nào đến các hãng công nghệ Mỹ?

Hãng chip Nvidia là công ty hưởng lợi nhiều nhất từ cuộc đua phát triển AI, khi các hãng công nghệ đã phải đầu tư rất nhiều để mua chip xử lý AI cho các hệ thống máy chủ của mình.

Tuy nhiên, sự xuất hiện của DeepSeek đang khiến Nvidia chịu ảnh hưởng nghiêm trọng. Giá cổ phiếu của Nvidia đã sụt giảm hơn 20%, khiến giá trị vốn hóa "bay hơi" hơn 600 tỷ USD chỉ tính riêng trong ngày thứ hai (27/1) vừa qua.

Sở dĩ có điều này vì DeepSeek là minh chứng cho thấy các mô hình AI có thể hoạt động hiệu quả trên các chip AI hiệu suất thấp, khiến các nhà đầu tư lo ngại Nvidia sẽ không còn bán được chip AI hiệu suất cao để thu lời.

Cổ phiếu của các hãng công nghệ đang phát triển mô hình AI của riêng mình cũng bị các nhà đầu tư bán tháo kể từ thời điểm DeepSeek R1 được ra mắt và sử dụng rộng rãi tại Mỹ. Điều này cho thấy DeepSeek đã phần nào ảnh hưởng đến các hãng công nghệ Mỹ và cuộc đua AI trên toàn cầu.

"DeepSeek cho thấy mô hình AI này tiêu tốn ít năng lượng và hiệu quả, tiết kiệm chi phí hơn so với các mô hình AI của Mỹ khiến các nhà đầu tư công nghệ rất lo lắng", Jay Woods, chuyên gia phân tích của hãng tài chính Freedom Capital Markets (Mỹ), cho biết.

Sự xuất hiện của DeepSeek cũng khiến các hãng công nghệ lớn tại Mỹ như OpenAI, Microsoft, Google, Meta… phải tối ưu hóa mô hình hoạt động và kinh phí vận hành các hệ thống AI của riêng mình, nếu không muốn bị xem là thất bại trong cuộc đua AI với Trung Quốc.

Tổng thống Trump cảnh báo các hãng công nghệ Mỹ về DeepSeek

Nước Mỹ từ lâu vẫn luôn dẫn đầu cuộc đua phát triển AI. Dù các hãng công nghệ Trung Quốc vẫn tự phát triển những mô hình AI cho riêng mình, tuy nhiên, Mỹ đã có thể kìm hãm điều này bằng các lệnh cấm vận khiến công ty Trung Quốc không thể sở hữu chip hiệu suất cao để sử dụng và phát triển AI.

Tuy nhiên, sự xuất hiện của DeepSeek đã khiến nỗ lực ngăn cản Trung Quốc của chính phủ Mỹ gặp khó khăn, khi DeepSeek cho thấy công ty có thể phát triển mô hình AI mạnh mẽ mà không cần chip AI hiệu suất cao từ Mỹ.

"Sự xuất hiện của mô hình DeepSeek khiến các nhà đầu tư phải đặt câu hỏi về vị thế dẫn đầu của các công ty AI Mỹ, nhất là về mức chi tiêu và hiệu quả mà nó mang lại", Keith Lerner, chuyên gia phân tích của tập đoàn tài chính Truist, cho biết.

Trước làn sóng hoảng loạn và bán tháo cổ phiếu các công ty công nghệ tại Mỹ của các nhà đầu tư sau khi DeepSeek xuất hiện, Tổng thống mới nhậm chức Donald Trump đã phải lên tiếng cảnh báo.

"Việc một công ty Trung Quốc phát hành DeepSeek AI là lời cảnh tỉnh cho ngành công nghệ của chúng ta, rằng chúng ta cần tập trung cao độ vào việc cạnh tranh", ông Trump phát biểu trong chuyến công du đến bang Florida vào ngày 27/1.

Tổng thống Trump cho biết bản thân vẫn kỳ vọng các hãng công nghệ Mỹ sẽ thống trị thị trường AI, nhưng thừa nhận DeepSeek là một thách thức rất lớn.

Hiện vẫn còn quá sớm để có thể khẳng định DeepSeek sẽ là một mô hình AI thành công và vượt trội so với các đối thủ đến từ Mỹ, khi lượng người dùng DeepSeek vẫn chưa lớn bằng ChatGPT hay Gemini.

Cần phải có thêm thời gian để DeepSeek khẳng định khả năng của mình, nhưng không thể phủ nhận rằng sự xuất hiện của DeepSeek sẽ khiến cuộc đua AI giữa Mỹ và Trung Quốc trở nên gay cấn, khó đoán hơn rất nhiều.