Việt Nam thử nghiệm thuốc uống mới điều trị ung thư giai đoạn cuối

Sáng 12/12, trước sự chứng kiến của đại diện Bộ Y tế, Bộ Ngoại giao, Trung tâm Dự phòng và Kiểm soát Bệnh tật Hoa Kỳ (CDC), Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Viện Nghiên cứu Tâm Anh đã công bố triển khai Dự án VISTA-1 về thuốc điều trị ung thư miễn dịch đường uống RBS2418 tại Việt Nam.

Với sự cấp phép của Bộ Y tế, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh trở thành địa điểm thứ 11 trên thế giới tiếp cận với loại thuốc phát minh mới này, đánh dấu bước đột phá về nghiên cứu điều trị ung thư, nỗ lực mang đến giải pháp điều trị tiềm năng cho người bệnh tại Việt Nam.

Cánh cửa mở ra hy vọng cho người bệnh ung thư giai đoạn cuối

Hiện hướng dẫn và khuyến cáo điều trị ung thư tại Việt Nam tương đồng với thế giới, nhưng các liệu pháp điều trị vẫn còn nhiều hạn chế, đặc biệt với ung thư đại trực tràng di căn.

Do tình trạng bệnh nặng, thường phát hiện ở giai đoạn muộn, khả năng đáp ứng điều trị không cao, hóa trị đến nay vẫn là một trong những phương pháp điều trị chính cho nhiều loại ung thư ở giai đoạn di căn. Dẫu vậy, theo thời gian, phần lớn các trường hợp tế bào ung thư vẫn phát triển trở lại sau hóa trị, nguy cơ chuyển nặng hơn.

Liệu pháp miễn dịch cũng chỉ có hiệu quả với khoảng 5% bệnh nhân ung thư đại trực tràng di căn. Do đó, thế giới rất cần những giải pháp cho 95% bệnh nhân còn lại, nhất là những người không đáp ứng với các phác đồ điều trị hiện có.

RBS2418 là thuốc điều trị ung thư miễn dịch đường uống được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) phê duyệt thử nghiệm lâm sàng. Công trình nghiên cứu này thuộc Công ty công nghệ sinh học Hoa Kỳ Riboscience, được phát triển bởi nhóm chuyên gia danh tiếng hàng đầu tại Đại học Stanford, Mỹ.

Đại diện nhóm nhà khoa học thực hiện nghiên cứu, GS.TS.BS. Jeffrey S. Glenn nhận định: "Loại thuốc này có khả năng tạo ra cuộc cách mạng trong điều trị ung thư đại trực tràng".

RBS2418 kích hoạt hệ miễn dịch của cơ thể nhận diện và tiêu diệt tế bào ung thư, thông qua cơ chế chuyển đổi "tình trạng miễn dịch" của khối u từ "lạnh" sang "nóng". Thuốc dạng uống, dễ sử dụng, tiết giảm chi phí, tăng cơ hội tiếp cận cho nhiều bệnh nhân.

Trong chương trình thử nghiệm lâm sàng ở giai đoạn 1 tại hơn 10 bệnh viện và trung tâm y khoa uy tín ở Mỹ, RBS2418 đã được chứng minh an toàn trong suốt giai đoạn thử nghiệm tiền lâm sàng, không gây ra tác dụng phụ đáng kể với người bệnh ung thư. Dữ liệu đánh giá cơ chế sinh học cho thấy RBS2418 có hiệu quả tiềm năng chống lại sự tiến triển của khối u, cả khi sử dụng đơn lẻ và kết hợp với thuốc ức chế chốt kiểm miễn dịch.

Với kết quả này, RBS2418 tiếp tục được phê duyệt nghiên cứu ở giai đoạn 2A về hiệu quả đáp ứng trên bệnh nhân ung thư. Trước mắt, nghiên cứu tập trung vào ung thư đại trực tràng di căn, tiến triển, thất bại hoặc không dung nạp với các liệu pháp điều trị hiện có.

Bước tiến đột phá của y tế Việt Nam

Theo Bộ Y tế, trước đây, Việt Nam thường chỉ tham gia thử nghiệm lâm sàng thuốc mới ở giai đoạn 3 (thử nghiệm lâm sàng được chia thành 4 giai đoạn, gồm giai đoạn 1, 2A, 2B, 3 và 4). Thử nghiệm lâm sàng thuốc RBS2418 là lần đầu tiên Việt Nam triển khai tại pha 2A.

VISTA-1 được Bộ Y tế Việt Nam phê duyệt vào đầu tháng 12. Dự kiến, VISTA-1 sẽ thu tuyển 150 bệnh nhân tại Mỹ và Việt Nam. Cơ sở triển khai nghiên cứu mới đầu là Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, sau đó mở rộng sang 3 bệnh viện khác trong thời gian tới.

TS Nguyễn Ngô Quang, Cục trưởng Cục Khoa học Công nghệ và Đào tạo, Bộ Y tế, cho biết đây là nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng pha 2A thuốc điều trị ung thư đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam tính đến thời điểm này. Khác với các nghiên cứu "đặt hàng" trước đây của các hãng với Việt Nam, lần này, các bác sĩ, chuyên gia Việt Nam và Hoa Kỳ đã phối hợp tham gia xây dựng đề cương nghiên cứu, đầu tư và tiếp nhận chuyển giao công nghệ để phát triển hệ thống Labo trung tâm hiện đại đạt tiêu chuẩn quốc tế.

Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh đã đầu tư trung tâm xét nghiệm hoàn toàn mới với các thiết bị hiện đại bậc nhất để trở thành phòng Labo trung tâm thực hiện chỉ dấu sinh học (những đặc điểm, thông tin về bệnh ung thư của từng cá thể người bệnh) cho các địa điểm nghiên cứu ở Việt Nam, song song với phòng Labo nghiên cứu tại Mỹ mà không phải chuyển mẫu về phòng xét nghiệm ở nước ngoài như trước đây.

GS.TS.BS. Jeffrey S. Glenn đánh giá cao cơ hội hợp tác với Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh và Viện Nghiên cứu Tâm Anh.

"Tôi tin rằng cùng nhau, chúng ta sẽ làm nên lịch sử", ông nhấn mạnh. Ông cho biết Đại học Stanford và Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh đã có mối quan hệ hợp tác sâu rộng và ông rất ấn tượng với sự chuyên nghiệp cũng như hạ tầng hiện đại, chuyên sâu của Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh.

Dự án VISTA-1 được triển khai trong nước không chỉ mang ý nghĩa to lớn đối với người bệnh ung thư, mà còn là bước tiến quan trọng cho ngành y tế và khoa học đổi mới, đột phá tại Việt Nam. Điều này khẳng định năng lực nghiên cứu, phát triển khoa học của nền y học Việt Nam trong môi trường y khoa quốc tế khi đã sẵn sàng đáp ứng các điều kiện để có thể tiếp nhận, triển khai các nghiên cứu lâm sàng ở giai đoạn rất sớm.

Tham gia vào thử nghiệm lâm sàng quốc tế như VISTA-1 cũng giúp Việt Nam thiết lập được cơ sở dữ liệu điều trị trên người Việt, góp phần hoàn thiện hồ sơ thuốc và thúc đẩy quá trình cấp phép lưu hành thuốc mới trong nước.

Bác sĩ Phương Lễ Trí, Giám đốc Điều hành Viện Nghiên cứu Tâm Anh, khẳng định dự án VISTA-1 là bước tiến quan trọng trong cuộc chiến chống ung thư đại trực tràng tại Việt Nam.

"Nỗ lực để có thể mang được thuốc tiềm năng này về Việt Nam là cơ hội quý báu cho những bệnh nhân, giúp họ có thêm cơ hội được sống khỏe mạnh. Chúng tôi sẽ hết sức nỗ lực đóng góp một phần của nghiên cứu mang tính đột phá này, Viện Nghiên cứu Tâm Anh hy vọng sẽ trở thành điểm đến khoa học cho các nhà khoa học Việt Nam và thế giới quan tâm đến các loại thuốc, vaccine và các phương pháp khám, chữa bệnh mới", bác sĩ Phương Lễ Trí nói.