Việt Nam cần 80 năm để đuổi kịp chiều cao người Nhật

Thấp còi vì thừa đạm, thiếu canxi

Theo bà Mai, trong 30 năm trở lại đây, chiều cao người Việt mới có sự cải thiện, với chiều cao trung bình hiện tại là 153,4cm với nữ, 164,4cm với nam.

“Chỉ so với Nhật Bản, mấy thập kỷ trước họ còn bị gọi là lùn, thì nay chiều cao trung bình nam giới của họ đã hơn 8cm với nam giới Việt. Với tốc độ tăng chiều cao 1 - 1,5cm trong một thập kỷ, chúng ta phải chờ đợi từ 60 cho đến 80 năm nữa ta mới cao được như người Nhật”, PGS Mai khẳng định.

Nguyên nhân của tình trạng này, một phần lớn là do thói quen ăn uống của người Việt Nam (ít sữa, thực phẩm từ sữa, thuỷ sản) với khẩu phần canxi 35 năm nay không thay đổi, chỉ đáp ứng được từ 57 - 60% khẩu phần khuyến nghị. Trong khi lượng canxi nạp đã thấp, việc đào thải canxi lại tăng lên do ăn quá nhiều thịt, ăn quá mặn (người Việt ăn mặn gấp 3 lần khuyến cáo, với hơn 15mg muối mỗi ngày).

Trong khi tỉ lệ trẻ suy dinh dưỡng nhẹ cân đã giảm, đạt mục tiêu thiên niên kỷ, thì tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi của Việt Nam vẫn ở mức cao, 24,9% vào năm 2014. Trung bình mỗi năm có 1,9 triệu trẻ bị suy dinh dưỡng thấp còi. Số trẻ này sẽ hụt khoảng 10cm so với chiều cao của bạn bè cùng trang lứa khi trưởng thành.

Không chỉ ảnh hưởng đến thể trạng, khi khẩu phần canxi thấp dưới 600mg một ngày (trong khi hiện nay người Việt đạt 500mg/ngày) liên quan nhiều đến tăng huyết áp, ung thư trực tràng. Hiện nay cứ 4 người Việt trưởng thành có 1 người bị tăng huyết áp. Thiếu canxi dài hạn cũng khiến tăng nhạy cảm thần kinh, mệt mỏi, ớn lạnh, chuột rút, kèm theo một loạt các nguy cơ loãng xương, gãy xương.

“Với tình trạng xương biến dạng do loãng xương của người Việt thì sau 70 tuổi 100% mắc bệnh xương khớp, sẽ là một gánh nặng lớn cho gia đình”, PGS Mai nhận định.

Sự thiếu hụt canxi cũng do “người bạn” đồng hành để tăng hấp thụ chất này là vitamin D của người Việt cũng rất thiếu hụt, mới đáp ứng được 8 – 10% nhu cầu vitamin D (vì ít thực phẩm có lượng vitamin D đáng kể, thực phẩm giàu vitamin D là dầu gan cá thì tiêu thu thấp), còn lại đến 90% phụ thuộc vào nguồn bổ sung, chủ yếu là tắm nắng thì người Việt lại từ chối vì sợ đen.

PGS Mai hy vọng trong thời gian tới, vitamin D sẽ được ép vào danh mục tăng cường vi chất để tăng khẩu phần vitamin D cho người Việt, giúp thúc đẩy chiều cao, hạn chế nguy cơ ở người trưởng thành do thiếu canxi.

Cần tăng sữa, chế phẩm sữa vào khẩu phần

“Tôi lấy ví dụ, như cua đồng giàu canxi nhưng lượng canxi tập trung nhiều ở mai; tôm nhiều canxi nhưng ta lại bỏ vỏ; cá nhiều canxi tập trung ở xương... Đây là lý do khẩu phần ăn canxi chưa đáp ứng nhu cầu. Trong khi đó, trong 100 g sữa tươi có 120mg canxi; 100g Fomai có 720mg canxi; 100g sữa chua có 65 – 150mg canxi. Vì thế, tôi mong muốn người Việt đừng coi sữa là thực phẩm xa xỉ, mà hãy coi như một nguồn thực phẩm hàng ngày để bổ sung dinh dưỡng. Mức tiêu thụ sữa của người Việt bằng ½ dân Thái Lan, bằng 1/3 dân Singapore”, PGS Mai dẫn chứng.

Dựa vào khuyến nghị sử dụng sữa và chế phẩm sữa ở một số quốc gia như Nhật, Úc, Anh, Pháp... Viện Dinh dưỡng khuyến cáo nên sử dụng phối hợp 3 sản phẩm sữa mỗi ngày để tối ưu hóa các thành phần dinh dưỡng của từng loại sản phẩm và phù hợp với khả năng tiêu hóa của người Việt. Bởi nhiều người không tiêu hóa được sữa do trong sữa có đường lactose, lúc này có thể lựa chọn sữa chua hoặc hoặc phô mai là những sản phẩm ít đường lactose với hàm lượng canxi tương đương, thậm chí cao hơn (ở fomai can xi cao gấp 3 – 6 lần trong sữa và sữa chua).

"Cùng với việc bổ sung nguồn thực phẩm giàu canxi (bánh đúc, tôm nhỏ, cá nhỏ kho ăn cả xương... - PV), bổ sung vitamin D, tăng cường vận động thể dục thể thao để góp phần cải thiện tầm vóc của người Việt”, PGS Mai khuyến cáo.

Nhu cầu canxi năm 2015 của người Việt đã được Viện Dinh dưỡng thông qua, phụ nữ có thai cần 1.000mg/ngày. Mẹ cho con bú lên 1.300 một ngày. Người trên 70 tuổi 1.000mg ngày... Theo đó, trẻ em từ 3 - 5 tuổi được khuyến cáo sử dụng mỗi ngày 4 đơn vị sữa và chế phẩm sữa (1 đơn vị ăn gồm 1 viên phô mai (15g), hoặc 100ml sữa dạng lỏng hoặc 100g sữa chua).

“Khuyến cáo này được tăng lên theo độ tuổi, với tuổi 8 - 9 là 5 đơn vị ăn. Tuổi dậy thì (10 - 19 tuổi) khuyến cáo 6 đơn vị ăn. Riêng với phụ nữ mang thai khuyến cáo lên 6 đơn vị, sẽ cung cấp được khoảng 600mg canxi/ngày, còn lại là nguồn bổ sung từ thực phẩm ăn uống hàng ngày”, PGS Mai khuyến cáo.

Hồng Hải