Vì sao tảo Spirulina được coi là “Thực phẩm bảo vệ sức khỏe tốt nhất của loài người trong thế kỷ 21”?

Theo PGS.TS. Nguyễn Đức Bách, trưởng khoa Công nghệ sinh học, Học viện Nông nghiệp Việt Nam, tảo xoắn Spirulina là tên gọi chung mang tính lịch sử để mô tả hai loài tảo lam Arthorspira plantensis được phát hiện đầu tiên ở Cộng hòa Chad (châu Phi) và sau đó là loài Arthorspira maxima phát hiện ở Mexico.

Trái với suy nghĩ của nhiều người cho rằng loại tảo xoắn này chỉ có nguồn gốc từ Nhật Bản, về thực chất, do đặc tính ưa ánh sáng và nhiệt độ cao, tảo xoắn Spirulina được nuôi  chủ yếu tại các nước Nhiệt Đới, trong đó có Việt Nam.

Tảo xoắn được gọi là siêu thực phẩm vì thành phần dinh dưỡng cao hơn bất kỳ loại thực phẩm thực vật, ngũ cốc và động vật. Hàm lượng protein của tảo xoắn Spirulina từ 65 đến 70% cao hơn bất kỳ thực phẩm tự nhiên nào khác, đồng thời rất dễ dàng chuyển hóa và không gây dị ứng. Ngoài ra, tảo xoắn còn rất giàu vitamin; axit béo không no  bao gồm  gamma linoleic acid (GLA), eicosapentaenoic acid (EPA) và docosahexaenoic acid (DHA); các khoáng chất (canxi, magie, sắt và kẽm), các sắc tố và polysacharide có lợi cho sức khỏe.

Hàm lượng dinh dưỡng dồi dào của tảo xoắn cũng đã được chỉ rõ trong các phân tích được thực hiện bởi nhiều cơ sở nghiên cứu khoa học trên thế giới.

(Bảng phân tích hàm lượng dinh dưỡng của tảo xoắn Spirulina được công bố trong bài báo khoa học “Potential health benefits of spirulina microalgae” (tạm dịch: Triển vọng của vi tảo Spirulina đối với sức khỏe) của Bob Capelli, Gerald R. Cysewski)

So sánh các chỉ số về hàm lượng dinh dưỡng của tảo xoắn Spirulina (theo bảng số liệu trên) với các loại thực phẩm khác, có thể nhận thấy có sự khác biệt rất rõ rệt:

• Hàm lượng canxi trong Spirulina cao hơn 1,5 lần so với sữa
• Hàm lượng beta – caroten cao hơn từ 10 đến 15 lần so với cà rốt
• Hàm lượng sắt cao hơn 10 lần so với rau chân vịt
• Hoạt tính chống oxy hóa và kháng viêm của các hợp chất tự nhiên có trong tảo Spirulina cao hơn 5 lần so với các loại rau củ quả

Thạc sĩ Phí Thị Cẩm Miện, cán bộ quản lý trực tiếp các quy trình nuôi tảo tại Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Công nghệ sinh học Vi tảo, khoa Công nghệ sinh học, Học viện Nông nghiệp Việt Nam cho biết: Sự ưu việt về dinh dưỡng của tảo xoắn trước hết phải kể đến hàm lượng protein lên đến 65-70% (con số này trong thịt bò chỉ ở ngưỡng 30%), quan trọng là protein của vi tảo là protein thực vật nên hiệu suất hấp thụ của cơ thể gần như hoàn toàn, trong đó có đầy đủ 8 axit amin thiết yếu mà con người không thể tự tổng hợp.

• Hỗ trợ tiêu hóa hiệu quả: Với hàm lượng sắc tố chlorophyll (chất diệp lục) và các polysacharide, khi sử dụng 3-5 g tảo xoắn mỗi ngày sẽ giúp quá trình tiêu hóa dễ dàng và hiệu quả. Các triệu chứng táo bón hoặc rối loạn tiêu hóa sẽ được cải thiện nhanh chóng. Tác dụng này đặc biệt rõ rệt đối với người già và trẻ em khi lượng rau xanh cung cấp không đủ trong khẩu phần ăn.
• Điều hòa huyết áp: Tảo xoắn Spirulina có tác dụng kích thích cơ thể sản sinh axit nitric oxit, chất này giúp lưu thông máu, mở rộng thành mạch chống nghẽn mạch. Với hàm lượng axit béo không no cao nhất là GLA, cùng với EPA và DHA giúp cân bằng thành phần lipid máu và tăng cường hệ thống miễn dịch.
• An thần, ngủ ngon, giảm tê bì chân tay, đau mỏi xương khớp: Tảo xoắn có hàm lượng magie giúp thư giãn cơ, chống chuột rút; kali và canxi giúp điều hòa xung thần kinh, giúp dễ ngủ; nitric oxide (NO) giúp hỗ trợ lưu thông máu, mở rộng thành mạch, giúp dễ ngủ; tryptophan: loại axit amin thiết yếu rất cần thiết cho quá trình sản xuất niacin của cơ thể, từ đó tổng hợp serotonin. Serotonin là một chất dẫn truyền thần kinh, cùng với melatonin, giúp điều chỉnh giấc ngủ. Ngoài ra, các khoáng chất đặc biệt là magie, sắt, kẽm sẽ có tác dụng chống mệt mỏi, tê bì chân tay, viêm khớp đau mỏi.
• Thanh lọc cơ thể, loại trừ độc tố, giảm mụn, làm mờ các vết nám da giúp sáng da và ngăn ngừa ung thư: Với hàm lượng sắc tố phycocyanin (9-15%), beta-caroten, lutein, zeaxanthin có tác dụng chống oxy hóa, giúp loại bỏ gốc tự do, chống lão hóa da, chống UV nên phòng ngừa hư hỏng DNA và ngăn ngừa ung thư. Ngoài ra một số tác dụng khác của tảo xoắn Spirulina được nhắc tới như: giảm rụng tóc, chống viêm, cải thiện sức khỏe sinh lý của quý ông, hỗ trợ giải rượu…

Thạc sĩ Miện chia sẻ, qua nhiều công bố và thử nghiệm trên thế giới cho thấy “Tảo xoắn Spirulina có thể được sử dụng với mọi lứa tuổi vì tảo xoắn hoàn toàn tự nhiên và rất lành tính”. Người lớn dùng từ 3-5 gam và trẻ em dùng từ 1 đến 2 gam bột tảo khô mỗi ngày.

Bên cạnh đó, cũng cần khuyến cáo rằng, do bản chất Spirulina có chứa nhiều protein và sắc tố nên dễ mẫn cảm với nhiệt độ cao và ánh sáng. Do đó, cần bảo quản các sản phẩm tảo xoắn ở nhiệt độ mát và tránh ánh sáng trực tiếp và cũng không nên chế biến nhiệt loại thực phẩm này. Cách dùng phù hợp nhất là sư dụng trực tiếp (sản phẩm dạng viên) hoặc pha với nước nguội để uống (sản phẩm dạng bột).

Cũng theo thạc sĩ Miện, hiện các sản phẩm tảo xoắn Spirulina rất đa dạng về chủng loại: viên nén, viên nang, dạng bột hoặc dạng sợi… 

Người dân cũng có thể tự kiểm tra tảo xoắn nguyên chất bằng cách cho vào trong nước và khuấy nhẹ để hòa tan. Nếu sau một thời gian sản phẩm tảo tan tạo dung dịch đồng nhất màu xanh đậm và không có lợn cợn thì chứng tỏ đây là tảo nguyên chất. Ngược lại, nếu dung dịch tạo thành không đồng nhất hoặc có sự tách lớp thì chứng tỏ sản phẩm này đã được bổ sung thêm phụ gia hoặc đã bị biến tính.

Minh Nhật